2024’te tahribatlar, buluntular!

Tarihin sayfalarına şöyle bir göz attığımızda ise 2000’den sonra bu sayı fazlasıyla artmış görünüyor. Yani uzun lafın kısası yeni buluntularla sevindiğimiz, tahribatlarla üzüldüğümüz bir yıla daha veda ediyoruz.

Yakın zamanda gazetemizde yaptığımız haberlerle gündeme getirdiğimiz antik kentlere yapılan tahribatları siz okuyucularımız için derledik.

Unutmadık takipçisiyiz demek için, unutulmasın diye.

Bir süredir restorasyon ve çevre düzenlemesi gerekçesiyle ziyarete kapalı olan Mersin’in Anamur ilçesindeki Anemurium antik kentinin içine beton yapı inşa edildi. Hatta bu yapıya kat çıkıldığı da gelen bilgiler arasında.

Mersin’in Anamur ilçesindeki Anemurium antik kentinin içine usulsüz yapılan ve tepkilere neden olan beton yapının bir kısmı söküldü. Bölgedeki kaynaklardan alınan bilgiye göre inşaat firmasının işçileri yapının üst kısmını söküp götürdü, kalan temeli ise branda ile kapatıldı. Kurul onayının olmadığı ve kazı başkanının bu beton yapıya izin verdiği ise hâlâ iddialar arasında.

BEŞPARMAK DAĞLARI

Aydın Söke ve Koçarlı ilçesi sınırları içerisinde yer alan, Muğla ili Milas ilçesi sınırlarından devam eden Beşparmak Dağları’nın iç kısmında bulunan arkeolojik ve jeolojik değerler tehlikede. Burası kaya resimleri ve doğal güzellikleri ile ülkemizin ve dünyanın nadir kültürel miras alanlarından biri. Ancak Türkiye’nin bu eşsiz kültür hazinesi, yer aldığı alanda son yıllarda ruhsat sayısı hızla artan taş (feldispat) ocakları nedeniyle yok olma tehlikesi ile karşı karşıya.

2024’te açlık sınırının çok altında yaşayan emekliler için “emekliler yılı” ilan edilmesi gibi Patara antik kenti için de “Patara yılı” ilan edilmişti. Sonra ise antik kentin başına gelmeyen kalmadı. Patara antik kentinde kazı çalışmalarında nekropol alanı olduğu anlaşılan araziler korunmaya alınacağına 2008’de düşük yoğunluklu yapı izni verilmesiyle Patara ikinci konut/villaların inşaat alanına dönüştü. 2023’te ise 800’ün üzerinde ikinci konut inşaatıyla antik kent alanının içinde deyim yerindeyse tarihe ihanet ediliyor.

ANTAKYA UNUTULMAMALI

Son depremlerle yerle bir olan kadim Antakya’nın ayağa kaldırılması açısından tarihi sorumluluk çok büyük. Orta hasarlı binaları da dahil edilirse Antakya’nın yüzde doksanı yıkılmış vaziyette. 5 Nisan 2023 tarihinde 7033 Sayılı Cumhurbaşkanı Kararı ile Hatay ilinin Antakya ilçesindeki 307 hektarlık, tarihi kent merkezini ve Kurtuluş Caddesi’ni de içeren alan 6306 Sayılı Afet Riski Altındaki Alanların Dönüştürülmesi Hakkında Kanun kapsamında riskli alan ilan edildi. Depremler sonrasında özel bir statüye alınmasına karşın tarihi alandaki projelerde Antakya kimliğinin korunabilmesinde sorunlar olduğu görülüyor.

EN ÖNEMLİ ANTİK ESERLER KARAHAN TEPE KAZILARI

2024’ün buluntularıyla ilgili gazetemize açıklama yapan arkeolog Nezih Başgelen, “Bu yıl en heyecan verici arkeolojik keşiflerden biri, Karahan Tepe kazılarında,’BF yapısı’ olarak adlandırılan alanda yangın tabakası içinde üzeri hayvan ve geometrik motiflerle ustaca süslenmiş diyorit taş kaplar, tabaklar, batonlar, figürinler ve boncuklardan oluşan çok sayıda eserin in situ (Arkeolojik bulunan kalıntı ya da eserin işlevinin gerektirdiği yerde bulunduğunu anlatır.) olarak ele geçmesidir. Bunların yanı sıra taban üzerinde kurban sunusu olabilecek kurt çeneleri, leopar, akbaba ve tilki kemikleri, iyi korunmuş ocaklar, zemine bırakılmış devasa yaban sığırı kafatasları yanında bir yırtıcı (leopar?) heykeli neolitik dönem açısından çok çarpıcı sıradışı arkeolojik bulgulardır” diyor.

YENİ KEŞİFLER

• Karacasu ilçesindeki Aphrodisias antik kentinde, Yunan mitolojisinde tanrıların kralı olarak bilinen Zeus’un 66 cm yüksekliğinde bir mermer başı keşfedildi. MS 2. ila 3. yüzyıla tarihlenen mermer baş, yangın riskini azaltmak için Aphrodite Tapınağı etrafındaki bitki örtüsü temizlenirken tapınağın yaklaşık 50 metre batısında, yüzeye yakın bir alanda bulundu.
• Konya’da yer alan Çatalhöyük’te bu yıl yapılan kazılarda, büyük ölçüde tahrip olmuş fırının çevresinde buğday, arpa, bezelye tohumlarıyla birlikte yiyecek olabileceği değerlendirilen avuç içi büyüklüğünde bir kalıntıya rastlandı. Yapılan analizlerde ise söz konusu kalıntının mayalanmış “ekmek” olduğu tespit edildi.
• Antalya’nın Kumluca ilçesi açıklarındaki sualtı kazılarında, Girit-Minos Uygarlığı’na ait 3 bin 600 yıllık bir tunç hançer keşfedildi. Uzmanlara göre hançerin Girit-Minos Uygarlığı’na ait olması, teknenin Girit’e doğru yol aldığı sırada battığını işaret ediyor. Bu buluş Akdeniz’in tarihi ticaret rotalarını ve kültürel etkileşimlerini yeniden gözden geçirmemizi sağlayacak önemli ipuçları sunuyor.
• Van’da yer alan Garibin Tepe’de yürütülen arkeolojik kazılarda bulunan Urartulara ait yaklaşık bir tonluk bir bazalt heykel, Urartu heykel sanatlarının çarpıcı bir örneğini sunuyor. Söz konusu heykelin tanrısal ya da kral figürü olabileceği düşünülüyor.
• Kırıkkale’de yer alan Büklükale’deki kazı çalışmalarında, Hitit Kralı II. Tuthaliya’nın hükümdarlığına tarihlenen çivi yazısıyla yazılmış bir tablet deşifre edildi. Yaklaşık 3 bin 300 yıllık kil tablet, tunç çağı devleti olan Hitit İmparatorluğu’nun felaketle sonuçlanan yabancı istilasını anlatıyor.
• Mardin’deki Boncuklu Tarla’da yaklaşık 11 bin yıllık yetişkin mezarlarında piercing olarak kullanılmış 100’den fazla süs eşyası keşfedildi. Bulgular, vücut delinmesine ilişkin en erken kesin kanıtı sağlıyor ve piercing’in bir ergenlik çağı ritüeli olabileceğini öne sürüyor. Mezarlarlarda vücuda açılmış deliklerde kullanılmak üzere tasarlanmış 100’den fazla süs eşyası keşfedildi.