5 Aralık 1934’te seçme ve seçilme hakkı kazanan kadınlar 90 yıl önce bugün ilk kez oy kullandı: ‘Eşit temsile ulaşamadık’

Türkiye’de kadınlar ilk defa 8 Şubat 1935 tarihinde yapılan seçimlerde oy kullandı. Kadınların Meclis’te yer almasının ve oy kullanmasının yıldönümünde mevcut siyasette kadın oranın hâlâ az olduğu dikkat çekiyor.

Cumhuriyet’e konuşan Küresel Eşitlik ve Kapsayıcılık Ağı Başkanı Dr. Ayşe Kaşıkırık, son seçimlerdeki verilere göre Türkiye’de 17 ilde kadın milletvekilinin olmadığını söyledi.

Kaşıkırık, “8 Şubat 1935’te kadınlar, bundan tam 90 yıl önce ilk kez oy kullandı. Aslında 5 Aralık 1934 tarihi hepimiz için çok kıymetli. Çünkü anayasada yapılan değişiklikle kadınlar seçme ve seçilme hakkını kazandı. 8 Şubat 1935’te ise seçim yapıldı ve ilk kez 17 kadın vekil Meclis’e girmiş oldu. Sonra bir ara seçim yapılıyor ve Çankırı’da bir kadın milletvekili seçiliyor. Böylece 18’e yükseliyor. Aslında kadınlar 1 Mart 1935 tarihinde yemin edip Meclis’te göreve başladıklarında 18 vekil olarak ilk defa Meclis’in 5. döneminde parlamentoya girmiş oluyorlar. Şanslıyız çünkü birçok Avrupa ülkesinden önce biz bu hakkı kazandık” dedi.

‘BUGÜNDEN İTİBAREN ÇALIŞMALAR YAPMALIYIZ’

Son seçimlere vurgu yapan Kaşıkırık, “5. dönemden 28. döneme kadar hiçbir zaman kadın milletvekili oranı yüzde 20’yi geçmedi. Aradan 25 dönem geçmiş. Hâlâ 17 ilimiz Cumhuriyet tarihi boyunca kadın milletvekili seçmedi. 20 ildi. 2023 seçimleriyle beraber üç il ilk defa kadın milletvekili çıkardı. Kadınların özgür iradesi, kadınların hakları, kadın görüşü, kadınların vizyonu ne yazık ki parlamentoya, Meclis’e yansımadı, temsil edilmedi” dedi.

“Türkiye’nin toplumsal cinsiyet karnesinin en zayıf olduğu alan ekonomi ve siyaset” diyen Küresel Cinsiyet Uçurumu Raporu’na değindi. Kaşıkırık, “Bu raporda Türkiye 146 ülke arasında 127. sırada ve bizim bu kadar düşük sırada olmamızın sebebi kadınların ekonomik özgürlüğünün olmaması ve siyasette ne yazık ki temsil edilememesi. Kadın muhtar oranı yüzde üç, kadın belediye başkanı oranı yüzde 5, kadın milletvekili oranı yüzde 20 ise buna eşit temsil değil, göstermelik temsil diyoruz. Şimdi yapmamız gereken seçimden seçme değil. Erken seçim olur, başka bir gelişme olur. Türkiye’de 24 saat çok uzun bir süre siyasette. Dolayısıyla bugünden itibaren kadın adayları teşvik etmek ve ortaya çıkarmak” ifadelerini kullandı.