Zeytinlik alanda maden ocağına yargı freni

Akbelen Ormanı’ndaki maden tahribatıyla gündeme gelen Muğla’nın Milas ilçesinde başka maden ocakları da kurulmak isteniyor. Bunlardan biri, “Yıldızlar Grup” isimli şirketin Çandır ve Kurudere mahallelerine açmak istediği maden ocağı…

Yaklaşık 25 hektarlık alanda planlanan boksit ocağında, yıllık 500 bin ton üretim yapılması öngörülüyor. Boksit, alüminyum metalinin üretiminde kullanılan başlıca cevher olarak biliniyor.

Muğla Valiliği, söz konusu şirketin yaptığı başvuru üzerine, geçen yıl 10 Mayıs’ta proje için “Çevresel Etki Değerlendirmesi (ÇED) Gerekli Değildir” kararı verdi. ÇED süreci, bir projenin doğa üzerinde yaratacağı olası etkilerin değerlendirilmesi anlamına geliyor. “ÇED Gerekli Değildir” kararı ise projenin doğaya etkileri bakımından değerlendirme dışı tutulması durumunda alınıyor.

Antik şehir kalıntıları var

Yöre sakini 61 vatandaş Muğla Valiliği’nin bu kararını yargıya taşıdı. Bölgeye kurulacak bir maden ocağının başta tarım ve hayvancılık olmak üzere ciddi etkilerinin olacağını savunan vatandaşlar, söz konusu alanda yüzlerce yıllık zeytinlikler bulunduğuna dikkat çekti. Sahanın hem tarım hem de ormanlık alan içerisinde kalacağının altını çizen davacılar; bölgede antik şehir kalıntıları ve mezarlar gibi arkeolojik kültür varlıklarının yer aldığını dile getirdi.

Muğla 2. İdare Mahkemesi’nde görülen dava dosyasına 25 Nisan tarihinde bilirkişi raporu girdi. Farklı disiplinlerden uzman isimler, projenin olası zararlarına dikkat çekti ve olumsuz görüş sundu. Mahkeme de bu raporu dikkate alarak 17 Ekim’de Muğla Valiliği’nin kararının iptaline hükmetti. Oy birliğiyle alınan kararda dikkat çeken ifadeler yer aldı.

Madencilik faaliyetine açılması, Muğla 2. İdare Mahkemesi tarafından engellenen bölgede yaşayan köylüler ve çevrecilerFotoğraf: Ugur Sahin/DW

Kaç ağaç kesilecek belirsiz

Şirketin maden arama faaliyetini hangi yöntemle yapacağının bilgisine yer vermediğine işaret edilen kararda, alanda kaç adet ağacın kesileceğinin de belirsiz olduğuna vurgu yapılıyor. Maden sahasına en yakın konutun 190 metrelik mesafede bulunduğu aktarılan kararda, bölgenin yüksek toz emisyonuna maruz kalacağı ifade ediliyor. Ayrıca hükümde, maden ocağının zeytinliklere vereceği zarar en önemli iptal nedeni olarak öne çıkıyor. Maden faaliyetleri nedeniyle oluşacak tozun, zeytin ağaçlarının gelişimini olumsuz etkileyeceğine işaret edilen hükümde, “Muğla Valiliği’nin kararında hukuka uyarlık bulunmadığı kanaatine varılmıştır” deniyor.

“Maden ocağı şimdilik engellendi”

Bölge sakinlerinin avukatlarından Arzu Alper, DW Türkçe’ye yaptığı açıklamada, “Maden ocağı şimdilik engellendi ama bakanlıktan yeni bir karar çıkabilir” diyor.

Avukat Alper’e göre iki mahalleyi kapsayacağı belirtilen maden projesi aslında sekiz mahalleyi etkileyecekti. Tarım ve hayvancılıkla geçinen yöre halkının önemli bir bölümünün projeye karşı çıktığını aktaran Avukat Alper şöyle devam ediyor: “İnsanlar Yatağan’daki termik santralin havasından, kirli suyundan kaçmışlar, Çandır’a yerleşmişler, göç etmişler. Fakat burada da aynı sorunla karşılaşıyorlar. Maden peşlerini bırakmıyor insanların, nefes aldırmıyor.”

Avukat Alper, “Maden yapılsaydı, 400-500 yıllık zeytin ağaçları kesilecekti” ifadesini kullanıyor ve “Zeytincilik Kanunu” olarak bilinen yasanın önemine değiniyor. Muğla Barosu avukatlarından Alper, “Bu yasayı değiştiremediler. Bizim de tek kurtarıcımız bu yasa” diyerek sözlerini sonlandırıyor.

Zeytinlikleri koruyan yasa

Söz konusu yasa, zeytinliklerin üç kilometre yakınında, zeytinyağı fabrikası gibi tesislerin dışında toz çıkaran ya da kimyevi atık bırakan hiçbir tesise izin vermiyor. Bu nedenle de zeytinlik alanların korunmasında kilit rol oynuyor.

1 Mart 2022’de Resmi Gazete’de yayımlanan bir yönetmelikle, zeytinliklerin maden projelerine açılması mümkün hale gelmişti. Ancak Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı tarafından hazırlanan Maden Yönetmeliği, Danıştay 8’inci Dairesi tarafından geçen aylarda iptal edilmişti.