SON DAKİKA… Suriye’de son durum: Esad Rusya’da, İran şaşkın! İsrail 1973’ten sonra birinci sefer Suriye topraklarına girdi

Rusya’da resmi haber ajansları ve devlet televizyonu, Beşar Esad’ın ailesiyle birlikte Moskova’da olduğunu duyurdu.TASS ve RIA Novosti, Esad’a “insani kaygılarla” siyasi sığınma hakkı verildiğini bildiriyor.Ajanslar haberlerini Kremlin kaynaklarına dayandırırken, Rusya’nın Viyana’daki milletlerarası kurumlar temsilcisi Mihail Ulyanov da Telegram hesabında haberi teyit etti.

İran Dışişleri Bakanı Abbas Erakçi, İran devlet televizyonuna verdiği mülakatta Suriye ordusunu eleştirdi ve Esad hükümetinin süratle çökmesinin kendilerini şaşırttığını söyledi.“Şaşırtıcı olan Suriye ordusunun yetersizliği ve Suriye’deki gelişmelerin süratiydi ve bu yalnızca İran için değil bölgedeki pek çok ülke için de beklenmedik bir durumdu” diyen Erakçi Esad’ın güçlerinin yetersizliği karşısında şaşkına döndüğünü belirtti ve “Olayların farkındaydık hatta kaç askerin eğitildiğini ve organize edildiğini de biliyorduk. Geçen hafta bu bilgileri Esad ile görüştük ve kendisi de ordusunun durumu ve ordudaki motivasyon eksikliği karşısında hayrete düştü.” dedi.

New York Times, İsrail yetkililerine dayandırdığı haberinde, İsrail güçlerinin Suriye topraklarına ilerlediğini duyurdu.Yetkililer, İsrail’in hava güçlerinin birebir vakitte hafta sonunda Suriye devletinin askeri varlıklarını da vurduğunu teyit etti.

Söz konusu askeri varlıkların “muhaliflerin” eline geçmesinin İsrail için tehdit teşkil ettiğini belirten yetkililer, vurulan amaçlar ortasında küçük kimyasal silah depoları, radar donanımlı bataryalar, Rus üretimi hava savunma sistemleri ve Scud füzelerinin bulunduğunu tabir etti.

İsrailli yetkililer, İsrail güçlerinin Golan Tepeleri’ndeki tampon bölgeyi geçerek 1973’ten sonra birinci kere Suriye topraklarına girdiğini bildirdi.

Kanada Dışişleri Bakanı Melania Joly, Suriye’de yaşanan gelişmelerle ilgili yazılı bir açıklama yayınladı. Kanada’nın “kendi halkına onlarca yıl acı çektiren Esad rejiminin sona ermesini memnuniyetle karşıladığını” söz eden Joly, “Bu olay, Beşar Esad ve babası Hafız Esad’ın idaresi altında akıl almaz zorluklara katlanan Suriye halkı için değerli bir dönüm noktasıdır” tabirlerini kullandı. Esad ailesinin 50 yılı aşkın süren iktidarında birçok katliam ve insan hakkı ihlali yaşandığını hatırlatan Joly, “Kalplerimiz, Kanada’yı yeni yuvaları olarak benimseyen, dayanıklılıkları, hamasetleri ve katkılarıyla ulusumuzu zenginleştirenler de dahil olmak üzere tüm Suriye halkıyla birliktedir” dedi.

Suriye’de “karanlık bir dönemim kapandığını” ve gelecekteki günler, aylar ve yılların “kritik olacağını” vurgulayan Joly, “Suriye halkının kapsayıcı ve sürdürülebilir bir gelecek inşa etmek için bir ortaya gelmesini umuyoruz” tabirlerini kullandı. “Bu, etnik köken, din yahut geçmişe bakılmaksızın tüm vatandaşların onurlu bir biçimde yaşayabileceği bir Suriye’yi tekrar inşa etmek için bir fırsattır” değerlendirmesinde bulunan Joly, “Kanada, Suriye halkının yanında olduğunu bir kere daha yineliyor. Tüm tarafları, kalıcı barış ve istikrarı sağlamak ismine, Birleşmiş Milletler çatısı altında kapsayıcı bir siyasi süreç için çalışmaya çağırıyoruz” dedi.

ABD Dışişleri Bakanı Antony Blinken, Suriye’de yaşanan gelişmelerle ilgili yazılı bir açıklama yayınladı. Açıklamasında, Suriye halkının 14 yıl süren çatışmaların akabinde nihayet umutlanmak için bir nedeninin olduğunu kaydeden Blinken, “Esad rejiminin 2011’den bu yana muteber bir siyasi sürece dahil olmayı reddetmesi ve Rusya ile İran’ın acımasız takviyesine bel bağlaması, kaçınılmaz olarak kendi çöküşüne yol açmıştır” yorumunda bulundu. “ABD, Suriye liderliğindeki kapsayıcı bir süreç yoluyla iktidarın hesap verebilir bir Suriye hükümetine barışçıl yollardan dönemini güçlü bir halde desteklemektedir” diyen Blinken,“Suriye halkının, bu geçiş periyodunda devlet kurumlarının koruma edilmesini, temel hizmetlerin yine başlatılmasını ve savunmasız toplulukların korunmasını talep etmeye hakkı vardır” tabirlerini kullandı.

Gelişmeleri yakından takip ederek bölgedeki ortaklarıyla irtibatı sürdüreceklerini vurgulayan Blinken, “Esad rejimi ve destekçilerinin kimyasal silah kullanma ve Austin Tice örneğindeki üzere sivilleri haksız yere gözaltına alma uygulamaları da dâhil, Suriye halkına karşı işledikleri zulüm ve suiistimallerden sorumlu tutulmasına yönelik milletlerarası eforları destekleyeceğiz” dedi. Muhalif kümelerin önderleri tarafından yapılan açıklamaları “not ettiklerini” hatırlatan Blinken, “Ancak daha fazla sorumluluk üstlendikçe, yalnızca kelamlarını değil hareketlerini de değerlendireceğiz” tabirlerini kullandı. Blinken, bölgedeki tüm aktörleri “İnsan haklarına hürmet göstermeye, sivilleri korumak için her türlü önlemi almaya ve memleketler arası insancıl hukuka riayet etmeye” çağırdı.

Suriye’de Beşar Esad rejiminin yıkılışının yankıları sürerken, ABD Merkez Kuvvetler Komutanlığı’ndan (CENTCOM) flaş bir açıklama geldi. CENTCOM’dan yapılan açıklamada, ABD ordusunun Suriye’nin orta kesitlerinde bulunan DEAŞ maksatlarına yönelik “onlarca” hassas hava saldırısı gerçekleştirdiği bildirildi. Atakların “DEAŞ’ın Suriye’deki durumdan yararlanarak ülkenin merkezinde tekrar yapılanmasını engellemek emeliyle ve DEAŞ’ı güçsüzleştirme ve mağlubiyete uğratma misyonunun bir kesimi olarak gerçekleştirildiği” vurgulanan açıklamada, “Operasyonda ortalarında B-52’ler, F-15’ler ve A-10’ların da bulunduğu çok sayıda ABD Hava Kuvvetleri varlığı kullanılarak 75’in üzerinde gaye vurulmuştur” sözlerine yer verildi. Hasar tespit çalışmalarının sürdüğü ve sivil kayıplara ait rastgele bir belirti bulunmadığı tabir edilen açıklamada, “Suriye’deki bu dinamik devirde dahi DEAŞ’ın kabiliyetlerini azaltmaya yönelik operasyonlarımız sürecek” denildi.

Ürdün

Ürdün Dışişleri Bakanı Eymen es-Safedi de X hesabından yaptığı paylaşımda, “Kardeş Suriye’deki durumla ilgili gelişmeleri ilgiyle takip ediyoruz. Suriye’nin birliğine, egemenliğine ve kardeş halkının güvenliğine çok ehemmiyet veriyoruz.” sözünü kullandı. Ürdün’ün, kardeş Suriye halkına, herkes için özgür ve onurlu ömrü garanti edecek halde ülkelerini tekrar inşa etme uğraşlarında mümkün olan her türlü dayanağı sağlayacaklarını belirten Safedi, Suriye halkının isteklerini karşılayan, haklarını koruyan, inançlı ve tatmin edici bir siyasi sistem inşa etmek için Suriye halkının başlattığı her türlü siyasi süreci de destekleyeceklerini bildirdi.

Yemen

Yemen Başkanlık Kurulu’ndan yapılan açıklamada da Beşşar Esad’in devrilmesinden ötürü Suriye halkı tebrik edildi.”İran’ın Suriye üzerindeki vesayet rejiminin devrilmesini ve Şam’ın Arap merkezine geri dönmesini tebrik ediyoruz.” tabirine yer verilen açıklamada, Yemen’in, Suriye topraklarının birliğini ve bağımsızlığına saygıyı, halkının özgürlük ve değişim iradesini, barış, güvenlik ve istikrarın tesisini desteklediği vurgulandı.

Irak

Irak hükümeti, tüm Suriyelilerin özgür iradesine hürmet duyulması gerektiğini, Suriye’nin güvenliğinin, toprak bütünlüğünün ve bağımsızlığının korunmasının büyük kıymet taşıdığını bildirdi. Hükümet Sözcüsü Basim Avvadi, Suriye’de 61 yıllık Baas rejiminin ve Beşşar Esad’ın devrilmesinin akabinde yazılı açıklama yaptı.Irak hükümetinin, Suriye’deki gelişmeleri yakından takip ettiğini belirten Avvadi, “istikrar eforlarını ilerletmek, güvenliği, kamu sistemini ve kardeş Suriye halkının can ve mallarını korumak maksadıyla kardeş ve dost ülkelerle milletlerarası temaslarının sürdüğünü” kaydetti.”Tüm Suriyelilerin özgür iradesine hürmet duyulması gerekiyor.” sözünü kullanan Avvadi, “Suriye’nin güvenliğinin, toprak bütünlüğünün ve bağımsızlığının korunmasının yalnızca Irak için değil, tıpkı vakitte bölgenin güvenliğiyle olan irtibatı nedeniyle de son derece değerli olduğunu vurguluyoruz.” değerlendirmesinde bulundu.

Cezayir

Cezayir Dışişleri Bakanlığı da Suriye’de yaşanan son durum ve süratli değişimlerin büyük bir ilgiyle takip edildiği belirtilerek, Cezayir’in kardeş Suriye halkının yanında olduğunu vurgulandı.

Filistin

Filistin Devlet Başkanlığının açıklamasında da Filistin ve halkının kardeş Suriye halkının yanında, onların iradesine ve siyasi tercihlerine hürmet gösterdiği belirtilerek, Filistin’in Suriye’nin güvenliği ve istikrarını garanti edecek ve muvaffakiyetlerini koruyacak adımların yanında durduğu vurgulandı.

Katar

Dışişleri Bakanlığından yapılan açıklamada, Suriye’deki gelişmelerin yakından takip edildiği belirtildi.”Suriye’nin kaosa sürüklenmesini önlemek için ulusal kurumları ve devlet birliğini müdafaanın gerekliliği”ne işaret edilen açıklamada, “Suriye krizinin, milletlerarası meşruiyet kararları ve Birleşmiş Milletler Güvenlik Kurulu’nun 2254 sayılı kararı uyarınca, Suriye halkının çıkarlarını gözetecek ve ülkenin birliğini, egemenliğini ve bağımsızlığını koruyacak biçimde sona erdirilmesi” ve “tüm taraflara diyalog” daveti yapıldı.

Bahreyn

Bahreyn Dışişleri Bakanlığından yapılan açıklamada, Suriye’nin birliği ve toprak bütünlüğünün ehemmiyetine vurgu yapıldı.Tüm taraflara, Suriye halkının çıkarlarına öncelik verme, devletin kurumlarını, hayati ve ekonomik tesislerinin güvenliğini muhafaza daveti yapılan açıklamada, Suriye’deki olayların yakından takip edildiği belirtildi.

Mısır

Suriye’deki gelişmelerin yakından izlendiği tabir edilen Mısır Dışişleri Bakanlığı açıklamasında da ülkenin bütünlüğü ve egemenliğinin kıymeti vurgulanarak, “Suriyeli taraflara, kapsamlı bir siyasi süreç başlatarak ülkenin çıkarlarına öncelik vermeleri” davetinde bulunuldu.

Umman

Umman Dışişleri Bakanlığından yapılan açıklamada, “kardeş Suriye halkının iradesine hürmet duyulması ve Suriye’nin egemenliğinin, toprak bütünlüğünün ve birliğinin tam olarak korunmasının gerekliliği” vurgulandı.Açıklamada, tüm taraflara, “ulusal uzlaşmaya hakikat ilerleme” daveti yapıldı.

İsrail’de yayın yapan Kanal 13’ün haberine nazaran, İsrail ordusu, Suriye geneline düzenlediği hava akınlarında 100 maksadı vurdu.Habere nazaran, İsrail ordusu, işgal altındaki Golan Zirveleri’nde bulunan Hermon (Şeyh) Dağı’nın Suriye tarafını işgal etmesinin akabinde Suriye genelinde onlarca stratejik noktaya hava saldırısı düzenledi.

İsrail Kanal 12 televizyonunun haberinde ise İsrail’in, Suriye ordusunun Esad rejiminden kalan askeri kapasitesini azaltmak için elinden gelen azami çabayı sarf ettiği, ordunun, Suriye geneline yayılan çok kapsamlı bir atak dalgası başlattığı tabir edildi.

Habere nazaran, İsrail savaş uçakları, askeri üsler, hava savunma üsleri, istihbarat karargahlarının yanı sıra uzun ile kısa menzilli füze depoları, hava savunma sistemleri, silah üretim merkezleri, konvansiyonel olmayan silah stoklarını gaye aldı.

Suriye’nin başşehri Şam’da denetimi ele ele geçiren Heyet Tahrir eş-Şam’ın (HTŞ) lideri Ebu Muhammed Colani, dün akşam saatlerinde Emevi Camii’nde ortaya çıktı ve bir konuşma yaptı. “Bugün, bu zaferle ödüllendirildik. Bu zafer tüm Suriyeliler için” diyen Colani, Esad rejiminin “suç işlememiş binlerce vatandaşını haksız yere hapsettiğini” söyledi.