Barınma krizi gittikçe derinleşirken binaların aylık maliyetlerini karşılamak da zor: Aidatlar kirayla yarışıyor

Enflasyonun etkisiyle, enerji, bakım-onarım ve güvenlik gibi hizmet maliyetlerinde yaşanan artışlar, aidat ücretlerinin de artmasına neden oluyor. Yıl ortasında gündeme gelen elektrik ve doğalgaz zamları 2024 yılında aidatlarda ara zam yapılmasına neden oldu. Enflasyon düşse bile, önümüzdeki süreçte aidatlarda gerileme beklenmiyor. Bütçeleri zorlayan aidatlar, genellikle ocak ayında aidatı belirlemek için düzenlenen genel kurulda kiracılar, mülk sahipleri ve yöneticiler arasında gerginliğe neden oluyor.

YÜZDE YÜZÜ GEÇTİ

Verilere göre 2024’ün ilk altı ayında aidatlar, kiralardan daha fazla yükselse de geçen yıla göre artış hızı yavaşladı. Eva Gayrimenkul Değerleme tarafından yapılan araştırmaya göre, İstanbul’da 2023 Ocak ayı ile 2024 Ağustos ayı karşılaştırıldığında aidat artışları ortalama yüzde 60 oldu. Bazı lüks sitelerde bu oran yüzde 160’lara kadar çıktı.

Aidatlar İstanbul’da ortalama 4 bin liradan başlayarak 15 bin kiraya kadar tırmanıyor. Lüks villa sitelerinde bu rakamlar 15 bin liranın üzerine çıkıyor. İlçelere göre en düşük aidat tutarları da genellikle Silivri ve Çatalca’da yer alıyor. En yüksek aidat tutarları listesinin başında ise Beşiktaş, Şişli, Kadıköy, Sarıyer bulunuyor.

MALİYETE BAKILMALI

İstanbul Ticaret Odası (İTO) Gayrimenkul Komite Başkanı, Tüm Girişimci Emlak Müşavirleri Derneği Kurucu Başkanı Hakan Akdoğan, aidatların belirlenmesine ilişkin, “Sitelerin dışarıdan hizmet aldığı firmalar var bu firmalara yapılan ödemelerde artış oluyor. Ayrıca sitelerin kendi bünyesinde çalıştırdığı temizlik, güvenlik, teknisyen personellerinin maaşlarına gelen zamlar var. Burada dikkat edilmesi gereken aidata gelen zammın maliyetlerin üzerinde olup olmadığı” dedi.

KURULLARA KATILMAK GEREK

“Yönetimin görevi yılsonunda bütçe fazlası vermek değil, denk bütçe yapabilmektir” diyen Akdoğan, “Her yıl düzenli olarak genel kurullar yapılıyor. Bu kurullara katılıp aidatların nasıl arttığını, hangi kalemlerde artış olduğunu incelemek ve buna göre miktara evet, hayır demek gerekir. Bu incelemeyi yapmadan yalnızca oran üzerinden miktarlara itiraz etmek doğru değil. Gelen maliyetlerle yapılan zammın oranına bakılmalı” dedi. Akdoğan, site sakinlerinin yönetici seçerken bu konuda deneyimli kişileri seçmesinin de önemli olduğuna dikkat çekti.

İstanbul’daki aidat artışlarını değerlendiren Akdoğan, “Aidatlara gelen zammı değerlendirmek için sitenin ne kadar giderinin olduğunu incelemek gerekiyor. 60 konutluk bir projeyle 600 konutluk bir projenin aidat gideri bir değildir. Konut sayısı az olduğunda maliyeti pay etmek adına aidat ücreti daha fazla olabiliyor. Bu pay edilme sistemi de önemli. Konutlarda 1+1, 2+1, 3+1’lerde daire tipine göre aidat ücreti belirleniyor. Site sakinleri bu miktarlar belirlenirken metrekare birim fiyatları üzerinden bu fiyatlandırmaların doğru olup olmadığını da kontrol etmeli” dedi.