Gözler Irak petrolünde

Yaklaşık iki yıllık bir ortadan sonra, Kerkük-Yumurtalık Boru Çizgisi üzerinden Türkiye’ye petrol sevkiyatının tekrar başlaması bekleniyor. Petrol ve Doğal Gaz Platformu Derneği (PETFORM) Genel Sekreteri Murat Kalay, “Petrol akışının tekrar başlaması, iç piyasamızın da istikrara oturması açısından kıymetli” dedi. Boru sınırının sözleşmesinde kritik bir husus de bulunduğunu aktaran Kalay, “Biz o maddeyi kullanarak, o pasif boru çizgisi ile Gabar’daki pektrolü Ceyhan’a indiriyoruz. O boru sınırının kapasitesinin yanında Gabar’ın günlük 75 bin varili devede kulak” dedi.

Uluslararası Tahkim’in Türkiye ile Irak ortasındaki petrol ihracatı konusunda verdiği karar sonrası 2023 yılında Irak’tan Ceyhan’a petrol akışı durmuştu. Irak’a 20 milyar dolardan daha fazla ekonomik ziyan veren kesintinin akabinde Bağdat yönetimi ile Kürt Bölgesel Yönetimi’nin (IKBY) petrol üretimi için müzakereleri sürdürdüğü belirtilirken, Türkiye de petrol sevkiyatı için Irak’tan gelecek haberi beklemeye başladı. Irak-Türkiye Ham Petrol Boru Çizgisi, birincisi 1976 yılında, ikincisi 1985 yılında faaliyete geçen 986 km’lik iki sınırdan oluşuyor.

İki yönetim anlaştı

PETFORM Genel Sekreteri Kalay, Milliyet’e yaptığı açıklamada, “Son 2 yıldır kangren olmuş bir süreç bu. Lakin son noktaya varıldı. Merkezi hükümetle bölgesel hükümet aşikâr bir metodolojide anlaştı. Çünkü petrolün akmadığı her dakika hem Irak’ın can damarı, hem de bölgesel yönetimin en temel ekonomik girdisi olmuyor. Bu ortalar bu sorunun çözülüp akışın başlayacağına yönelik milletlerarası bilgi pompalanıyor daha çok Irak tarafından. Ne vakit boru sınırına bir akış olur, Ceyhan’a gelir, lakin o vakit süreç başladı diyebiliriz” açıklamasında bulundu.

Bağdat ile Kürt yönetimi ortasında mali mevzularda anlaşmazlık olduğunu anlatan Kalay, “Onlar aşikâr bir sayıda anlaştılar. Şimdi ortak bir şekilde orada akışın başlaması gerekiyor. Özellikle Kürt tarafındaki alanların geliştirilmesi için BP ile bir anlaşma imzalandı. Büyük çaplı bir yatırım olacak, oradaki üretimi artırmak için. Bunların hepsi bu sorunun çözüldüğünün habercisi” diye konuştu.

Günlük 1.5 -2 milyon varil

Kalay, Kerkük sınırının Türkiye için önemini şöyle anlattı:

“Bizim Irak’la olan boru sınırımızın kapasitesi günlük 1.5 milyon varile yakın, daha bile fazla. O boru çizgisinin kapasitesinin yanında Gabar’ın günlük 75 bin varili devede kulak. Boru çizgisi kesilene kadar 500 bin varil ortalamayla süreç devam etti. Gabar petrolünün atıl kalacağı ya da o sınırdan akamayacağına yönelik bir durumun olma ihtimali çok sıkıntı. Kırıkkale rafinerisini büsbütün Irak’tan gelen petrol besliyordu. Türkiye’deki tüm rafinaj sistemi ve bağlantılar, boru çizgileri ana olarak Kerkük’ten gelen boru çizgisi üzerinden kurulmuştu. Bu operasyonel olarak rafineriye, TÜPRAŞ’a büyük yük getirdi. Önemli operasyonel değişikliklere gittiler. Maliyeti de kesinlikle etkilemiştir. Şimdi oradan akışın tekrar başlaması, iç piyasamızın da istikrara oturması açısından değerli.”

Hattın kesilmesiyle Türkiye’nin petrol ıstırabı yaşamadığını vurgulayan Kalay, Kerkük sınırının devre dışı kalmasıyla Rusya, Suudi Arabistan, Mısır üzere ülkelerden petrol muhtaçlığının karşılandığını söyledi.

Sözleşmedeki ‘kritik’ husus Gabar’a yaradı

Türkiye’nin Kerkük sınırı üzerinden kendi boru sınırı gelirini aldığını lisana getiren Kalay, “Ama bu gelirlirden fazla bizim güvenilir, sürdürülebilir bir arz kaynağına ulaşmamız daha önemli” dedi. Boru sınırının sözleşmesinde kritik bir husus de bulunduğunu aktaran Kalay, “’Güneydoğu Anadolu bölgesinde yeni bir petrol keşfi gerçekleşirse, bu boru sınırını kullanarak o petrolü Ceyhan’a götürme hakkına sahiptir’ diye unsur var. Biz o maddeyi kullanarak, o pasif boru çizgisi ile Gabar’daki pektrolü Ceyhan’a indiriyoruz” tabirini kullandı.