Piyasanın dengesini bozana milyarlık ceza

Fiyat istikrarını desteklemek amacıyla stokçuluk ve fahiş fiyatla mücadeleyi güçlendirip cezaları ağırlaştıran torba yasa Meclis Genel Kurulu’ndan geçti. Yeni düzenlemeyle, üretimden tüketime kadar zincirin tüm halkalarına yönelik önlemler ve tedarikçilere de yaptırımlar getirildi. Yasayla Türk Ticaret, Perakende Ticaret, Tüketicinin Korunması, Rekabetin Korunması, Kooperatifler, Ürün Güvenliği, Lisanslı Depoculuk, TOBB ve Borsalar yasalarında da önemli değişiklikler yapıldı.

ÜRETİMDEN SATIŞA YAPTIRIMLAR

Genel Kurul’da onaylanan torba yasaya göre şu yaptırımlar getiriliyor:

* Üretici, tedarikçi ve perakende işletmeler fark etmeksizin, bir mal veya hizmetin satış fiyatında fahiş artış yapılmasına dair hükme aykırı hareket edenlere, her bir aykırılık için 100 bin liradan 1 milyon liraya kadar para cezası uygulanacak.

* Piyasada darlık yaratıcı, piyasa dengesini ve serbest rekabeti bozucu faaliyetler ile tüketicinin mallara ulaşmasını engelleyici faaliyetlerde bulunulamayacağı hükmüne aykırı hareket edenlere ise her bir aykırılık için 1 milyon liradan 12 milyon liraya kadar ceza kesilecek.

* Ticaret Bakanlığı, bir takvim yılı içinde en az üç kez aykırı hareket ederek para cezası uygulanan üretici, tedarikçi ve perakende işletmelerin işyerlerini altı güne kadar kapatabilecek.

* Para cezalarının toplam tutarı; işletmenin küçük ölçekli olması durumunda 20 milyon lirayı, orta ölçeklilerde 200 milyon lirayı, büyük ölçeklilerde ise 1 milyar lirayı bulabilecek.

* Ürün güvenliği ve teknik düzenlemelere aykırı ürün ihraç edenlere 96 bin liradan 2 milyon 405 bin liraya kadar para cezası uygulanacak.

LİSANSLI DEPOLARA YAPTIRIM

* Lisanslı depoculuk tarifesinin üzerinde ücret talep eden, tahsil eden, ürün miktarında kesinti yapan işletmeler, 250 bin ila 1 milyon lira arasında ceza ödeyecek.

* Analiz ve sınıflandırma işlemi yapılmadan ürünün depoya kabul edilmesi veya depodan çıkarılması, aletlerde periyodik bakımların yapılmaması, koruma şartlarına uyulmaması nedeniyle ürünün sınıf ve kalitesinde farklılık tespit edilmesi halinde 200 bin lira ceza uygulanacak. İhlalin bir yılda tekrarı halinde her tekrar için önceki cezanın iki katı uygulanacak.

TEZGÂH SİMSARINA ENGEL

* Pazar tezgâhları artık kiralanmayacak. Kapalı pazar yerlerinde “sınırlı ayni hak yöntemi” ile kiralama kaldırıldı. Pazar tezgâhları yalnızca tahsis yöntemiyle kullandırılacak. Böylece pazarcılık mesleği dışındaki kişilerce tezgâh simsarlığı yapılmasının önlenmesi hedefleniyor. 3 Mayıs 2024’ten önce kiralanan tezgâhlardaki haklar sözleşme süresine kadar devam edecek.

YETKİLİ SERVİSE DİSİPLİN

* Yetkili servislerde malları süresinde teslim veya monte etmeyenlere her bir ürün için 2 bin 250 lira para cezası uygulanacak.

* Satış sonrası hizmet yeterlilik belgesi almayan firmalar, 1 milyon 115 bin lira ceza ödeyecek. Asgari servis sayısını sağlamayanlara her istasyon için 124 bin lira ceza kesilecek.

ŞİRKET YÖNETİM KURULLARINA AYAR

Yasaya göre anonim şirketlerde yönetim kurulu başkan ve vekili her yıl yeniden seçilmeyecek. Bu yöneticilerin görev süresi diğer yönetim kurulu üyelerinin süresiyle uyumlu olacak. Şirket üst düzey yöneticileri dışında kalan kişilerin atanma ve görevden alınmaları yönetim kurulunun devredilemez ve vazgeçilemez yetkileri arasından çıkarıldı. Böylece, şube ağı geniş ve temsile yetkili çalışan sayısı fazla olan şirketlerde iş süreçleri kolaylaştırıldı. Şirket kuruluşunda daha önce artırılan sermaye şartlarına uyum süresi de 31 Aralık 2026’ya kadar uzatıldı.

DEVRE TATİL YASAĞI

1 Nisan 2027’den itibaren “devre tatil” sistemiyle taşınmaz satışını yasaklayan düzenleme netleştirildi. Yapı ruhsatı alınmış devre tatil taşınmazlarında, 1 Nisan 2022’den itibaren 5 yıl süresince ön ödemeli usulle satış da dahil olmak üzere devre mülk, mülkiyet payıyla devre tatil veya şahsi hak sağlayan devre tatil satışı yapılabilecek. Kooperatif veya ticaret şirketi ortaklığı ya da dernek veya vakıf üyeleri de 1 Nisan 2027’ye kadar devre tatil hakkını kullanabilecek. Aynı dönem içinde devre tatile konu mal üzerinde hak sahibi olmayanlar da devre tatil satışı yapabilecek.