Zam öncesi yurtdışından online alışveriş 2 katına çıktı… Vergiden önce son çıkış

BANKALARARASI Kart Merkezi (BKM) verileri, yurtdışından sipariş edilen ürünlere gelen vergi zammı öncesi bu alışverişlerin ulaştığı büyüklüğü ortaya koydu. Buna göre, 2023’ün ilk yarısında 48.2 milyar TL olan yerli kartlar ile yurtdışından yapılan online alışveriş işlemleri, 2024’ün ilk yarısında 94 milyar lirayı aştı. Böylece, geçen yıl yurtiçinde kullanılan kartlarla yurtdışından yapılan online alışverişlerin yüzde 81.7’si, bu yılın sadece ilk altı ayında gerçekleşmiş oldu. Bu harcamaların sektörel dağılımına bakıldığında ise, en yüksek artışlardan birinin tekstil ve aksesuar ile elektronik ürün grubunda yaşandığı görüldü. Yurtdışından online yapılan tekstil ve aksesuar alışverişleri geçen yılın ilk yarısında 1.1 milyar TL iken bu yılın ilk yarısında 2.5 milyar lirayı aştı. Aynı dönemde elektronik eşya alışverişleri ise 2.4 milyar liradan 3.6 milyar liraya yükseldi.

YAVAŞLAMA BEKLENTİSİ

Yurtiçindeki yüksek fiyatlar yurtdışından alışverişi daha avantajlı hale getirince, geçmiş aylarda da yurt dışından verilen siparişlerde patlama yaşanmıştı. Bu yılın haziran verilerinin açıklanıp, yılın ilk 6 ayına ilişkin rakamların netleşmesiyle, bu alışverişlerin vergi zammı öncesindeki ulaştığı büyüklük ortaya çıkmış oldu.

Geçen yılın tamamında ise, yurtiçinde kullanılan kartlarla yurtdışından yapılan online alışverişlerdeki büyüme hızı, yurtiçinde yapılan online alışveriş büyüme hızını sollamış; yurtdışından yapılan online alışverişler bir önceki yıla kıyasla yüzde 135.5 artarken; yurtiçindeki online alışverişlerin büyüme hızı yüzde 99.7’de kalmıştı. Bu artışta, online platformlardaki yurtdışı satıcıların sunduğu fiyatların, yurtiçindeki etiket fiyatından daha ucuz olması etkili olmuştu. Ancak, yurtdışı alışverişlere yönelik yapılan son düzenlemeler sonrası, bu alışverişlerde belirgin bir yavaşlama yaşanması; bu düşüşün, BKM’nin ilerleyen dönemde açıklayacağı verilere de yansıması bekleniyor.

‘FİYATLARDAKİ AVANTAJ KALKAR’

2019’da Resmi Gazete’de yayımlanan Cumhurbaşkanlığı Kararı ile online yurtdışı sitelerinden yapılan ve değeri 22 ’yu geçmeyen alışverişlerdeki vergi muafiyeti kaldırılmış; böylelikle yurtdışı sitelerinden yapılan alışverişlere vergi uygulaması başlamış olmuştu. Geçen hafta açıklanan son düzenlemeyle de kargo ile yurtdışından gümrüksüz alışveriş sınırı 30 Euro’ya düşürüldü, gümrük vergisi de artırıldı. Avrupa Birliği’nden gelen siparişlerde vergi yüzde 30’a, diğer ülkelerden gelen siparişlerde ise yüzde 60’a çıkarıldı.

Bu düzenlemeler sonrası, online platformlardaki yurtdışı satıcıların, yurtiçindeki satıcılara kıyasla daha uygun fiyatlı olması durumunun ortadan kalkacağını söyleyen TOBB E-Ticaret Meclis Üyesi Seyhun Özkara, “Yurtdışındaki satıcılar, Türkiye’deki satıcılara kıyasla özellikle elektronik ürünler başta olmak üzere pek çok üründe daha rekabetçiydi. Son düzenlemelerle bu ortadan kalkacaktır. Yurtdışındaki ürünlerin fiyatıyla yurtiçindeki ürünlerin fiyatı arasındaki makas azalacağı için bu alışverişlerde azalmalar yaşanacaktır” değerlendirmesinde bulundu.

VERGİ DE ÖDENSE DAHA AVATAJLIYDI

YURTDIŞINDAN yapılan online alışverişlerin artmasının temel nedeni, ürünlerin gümrük vergisine rağmen iç pazardan daha ucuza satılıyor olmasıydı. Bu farkın nedenlerini Hürriyet’e anlatan uzmanlar, bu durumun, sipariş verilen ülkedeki enflasyonun ve o ülkede o ürüne uygulanan vergilerin Türkiye’deki enflasyon ve vergi oranlarına kıyasla daha düşük olmasından kaynaklandığını aktardı. Uzmanlara göre, Türkiye’deki firmaların ürün fiyatlama konusunda daha enflasyonist yaklaşım içinde olmaları da yurtdışındaki satıcıların ürünlerinin daha uygun fiyatlı olmasıyla sonuçlanıyordu.

Bu alışverişlere getirilen son vergiler öncesi oluşan fiyat farkı şu şekildeydi: En çok talep gördüğü belirtilen bilgisayar parçalarından anakartın, yurtiçinde online fiyatı 6-7 bin lira aralığında değişirken; yurtdışı satıcılarda bu fiyat vergiler dahil 4 bin 945 liraya iniyordu. Avrupa’dan sipariş verilecek bir işlemci vergiler dahil 4 bin 454 liraya satılırken, yurtiçinde bu fiyat 5 bin 300-5 bin 900 lira aralığında değişiyordu.