AB ülkelerinden iade ürünler alarm zilleri çaldırırken uzmanlar sıkı denetime dikkat çekti

Avrupa Birliği’nin (AB) gıda ve yem ticaretinde kamu sağlığını korumaya yönelik olarak paydaşlarını bilgilendirmek için kullandığı Gıda ve Yemler İçin Hızlı Alarm Sistemi’nde (RASFF) 2024 yılının ilk 11 ayının verileri tamamlandı. Buna göre Türkiye’den ihraç edilen 281 ürünle ilgili pestisit (tarım zehirlileri) oranının aşımı nedeniyle ret kararı verildi. Bu sayı 2023 yılında 167 olmuştu. Türkiye’den gönderilen ve “sınır reddi” kararı verilen ürünlerde başı kuru incir, antepfıstığı ve limon çekti. Ret kararı verilen ürünler arasında portakal, limon, mandalina, biber, armut, kuru kayısı, kuru incir, susam tohumu, defne yaprağı, asma yaprağı, detoks çayı, sakız, kuru evcil hayvan maması, kimyon, kekik, köri tozu, yeşil çay, salamura üzüm yaprağı, dut, salatalık turşusu, çörek otu, üzüm, kavrulmuş leblebi ve gül yaprağı da bulunuyor. Ziraat Mühendisleri Odası Adana Şube Başkanı Ahencan Tayakısı konuyu Cumhuriyet’e değerlendirdi.

RİSKLER AZALTILMALI

Pestisit kullanımının, tarımsal üretimde sorun olan hastalık, zararlı ve yabancı otların olumsuz etkilerinden ekonomik olarak korunabilmek için tüm dünyada olduğunu anımsatan Tayakısı, “Ancak zararlı organizmalarda görülen dayanıklılık, insan ve çevre sağlığı üzerindeki olumsuz etkiler pestisit uygulamalarının amacına uygun ve riskleri minimize edecek şekilde gerçekleştirilmesi zorunluluğunu da beraberinde getirmektedir” dedi. Deneyimli zirai danışmanlar eşliğinde, uygun etkili madde, uygun dozda ve hasat ile son kullanım arasındaki süre dikkate alınarak kullanıldığında pestisitlerin zehir değil, ilaç olduğunu ve kalıntı sorunu oluşmayacağının altını çizen Tayakısı, “Ülkemizde yürütülen kalıntı analiz sonuçlarına göre pestisit kalıntısı açısından riskli ürün sayısının çok az olduğu bildiriliyorsa da AB ye giden ürünlerimizde toksin ve pestisit kalıntısı bulunması dikkati çekmektedir. Tarım ve Orman Bakanlığı’na bağlı laboratuvarlar ve yetkilendirilmiş özel laboratuvarlarda analizler yapılıyor olsa da düzgün metotlar ve kalibrasyon açısından denetim eksikliği olduğu gerçektir” dedi.

‘ODALAR DAHİL EDİLMELİ’

Tayakısı, “Hasat öncesi analizleri yapılacak örneklerin araziden alınmasında en önemli denetim unsuru ziraat mühendisleri odası olması gerekirken, bu süreçte Ziraat Mühendisleri Odaları Bakanlık tarafından dışarıda tutulmaktadır. Denetimin olmadığı ortamda güvenli gıda söz konusu olamaz. Mühendis yoksa insan sağlığı tüccarın insafına kalır” ifadelerini kullandı.

SORU İŞARETLERİ GİDERİLMELİ

Türkiye’den ihraç edilen ancak yüksek miktarda pestisit kalıntı (zirai ilaç) ya da aflatoksin (küf hastalığı) bulunduğu gerekçesi ile iade edilen ürün sayısında artışa ilişkin gazetemize değerlendirmede bulunan TMMOB Gıda Mühendisleri Odası Genel Başkanı Yaşar Üzümcü ise AB’nin gıda alım sürecinde belli aflatoksin sınırları olduğunu belirterek şunları dile getirdi: “Bunlar hem kendi insanımız hem dünya üzerindeki insanlar için olmazsa olmaz kriterler. Burada yapılan testlerde çıkmayıp orada yapılan analizlerde çıkması ayrı konu. ‘Yeterince dikkat mi edilmiyor mu’ gibi soru işaretleri oluşuyor. Ülkelerin iade gerekçeleri, Tarım ve Orman Bakanlığı ilgili ülkelerden istemeli. Bu veriler kamuoyuyla paylaşılmalı. Bu ürünlerle yapılan işlemlerin, analizlerin sonucunun kamuoyuna şeffaf duyurması gerekiyor ki içimiz rahat etsin. Yurttaşlar doğal olarak bu ürünleri bize mi yediriyorlar gibi endişelere kapılıyor. Bu tür haberler itibarımızı kötü etkiliyor. Hatta gıda ihracatını da zaman içerisinde etkileyecektir. Üreticiden ihracatçısına Tarım ve Orman Bakanlığı’nın her birimine kadar sıkı denetlenmeli. Gerekli yaptırımlar uygulanmalı.”

KALINTI LİMİTLERİNE DÜZENLEME

Tarım ve Orman Bakanlığı, yurtiçinde üretilen ve ithal edilen gıdaların resmi kontrollerinde uygulanacak maksimum pestisit kalıntı limitlerinde güncelleme yaptı. Güncelleme Resmi Gazete’nin mükerrer sayısında yayımlanarak yürürlüğe girdi. Değişiklikle, yurtiçinde üretilen ve ithal edilen gıdaların resmi kontrollerinde uygulanacak maksimum kalıntı limitleri güncellendi. Bazı gıdalar için ilk defa kalıntı limiti belirlenirken birçok gıdada da limit indirimi yapıldı. Düzenlemeyle, ithal gıdalar için uygulanan maksimum pestisit kalıntı limitlerinde de kapsamlı değişiklik yapıldı. Değişiklikler, AB’nin pestisitlerin maksimum kalıntı limitlerini düzenleyen tüzüğü dikkate alınarak yapıldı. Bu kapsamda, ithal gıdaların yeni kalıntı limitlerine göre kontrol edilerek ülkeye girişlerine izin verilecek.??????????????