Astronotların yemeği el yakıyor: Çözüm uzayda biftek üretimi
Uzay istasyonunda kalan astronotlara yemek göndermenin günlük maliyeti 1 milyon liradan fazla olunca Avrupalı bilim insanları harekete geçti. Avrupa Uzay Ajansı’nın (ESA) finanse ettiği pilot projede tavuk budu, biftek, patates püresi gibi yemeklerin tüplerde yetiştirilmesi değerlendiriliyor.
Çok ortaklı projenin çıkış sebebi ise astronotların günlük yemek maliyeti. ESA, bir astronotun günlük 1 milyon liradan fazla beslenme maliyetini azaltmanın yeni yollarını keşfetmek için bu araştırmayı finanse ediyor.
Araştırmaya katılan çok ortaklı ekip, İngiliz basına verdiği röportajda bu deneyin 2 yıl içinde Uluslararası Uzay İstasyonu’nda küçük bir pilot gıda üretim tesisi geliştirmek için ilk adım olduğunu belirtti.
Pilot projede amaç, laboratuvarda yetiştirilen protein, yağ ve karbonhidrat gibi gıda bileşenlerinin test tüplerinde ve fıçılarda yetiştirilmesi, daha sonra bunların normal gıda gibi görünmesini ve lezzetli olmasını içeriyor.
Öte yandan uzayda olmasa da laboratuvarda et ürünlerinin yetiştirilmesi kısa zaman önce mümkün hale geldi. Laboratuvar tavuğu, ABD ve Singapur’da raflara konurken biftek ise halihazırda üretilen ülkelerde onay bekliyor.
Proje kapsamında bir küçük biyorektör, ESA tarafından Elon Musk’ın ‘özel uzay taşımacılığı’ yapan SpaceX firmasının Falcon 9 roketiyle uzaya gönderildi.

Uzay istasyonunda ne yetiştirildi?
Uzay istasyonunda astronotlar, beslenme ihtiyaçlarını karşılamak için çok çeşitli dondurularak kurutulmuş ve önceden paketlenmiş yemeklerden oluşan düzenli kargolar alıyor. NASA, astronotlara besin maddelerini uzun ömürlü, kolay emilen bir formda (taze yetiştirilmiş taze meyve ve sebzeler) sağlamanın yollarını arıyor. Buradaki zorluk, güneş ışığı ya da Dünya’nın yer çekiminin olmadığı kapalı bir ortamda bunun nasıl yapılacağı?
ISS’teki Sebze Üretim Sistemi (Veggie), bugüne kadar üç çeşit marul, Çin lahanası, mizuna hardalı, kırmızı lahana ve zinnia çiçekleri de dahil olmak üzere çeşitli bitkileri başarıyla yetiştirdi.
NASA, 2021 yılında Plant Habitat-04 deneyi kapsamında Uluslararası Uzay İstasyonu’nda 137 gün boyunca acı biber yetiştirdi. ISS’te New Mexico Eyalet Üniversitesi tarafından geliştirilen bir hibrit olan NuMex ‘Espanola Improved’ biberi kullanıldı.