Bölgedeki psikolojik yıkım da büyük: “Deprem pijamasını giydirme anne”

Hatay’daki izlenimlerimize ve görüşmelerimize devam ediyoruz. Depremin üzerinden 2 yıl geçti. Yaşanan büyük felaketin yarattığı şok hissi geçtikçe yurttaşlar kendi ruh sağlıklarıyla keskin bir biçimde yüzleşiyor. Hatay’ın Samandağ ilçesinde yaşayan çift B.M ve M.M. depreme beraber yakalanmışlar. “En büyük korkum deprem olduğu için akülü lambalarla merdiven ışıklandırmaları gibi önlemler aldım, hatta herkesten habersiz deprem durumunda hızlı inme pratikleri yaptım” diyor B.M. Hatay’daki herkesin deprem ihtimaline bu kadar yakın olduğunu bilirken bir kentin depreme bu kadar hazırlıksız yakalanması düşündürücü.

STRES BOZUKLUĞU KAÇINILMAZ

“Biz şanslıydık, binamızdan bir an önce çıkabildik” diyen M.M., “Oğlum depremde 3 yaşındaydı. Korku filmi gibi bir sahneyle evden çıkabildik. Oğlum, o gün üstündeki pijamayı deprem pijaması olarak adlandırdı. Bir daha giydirecek olduğumda ‘Deprem pijamasını giydirme anne’ dedi. Hâlâ odada yalnız uyuyamıyor. Geceleri ağlayarak uyanıyor” diyor. Deprem bölgesine ilişkin çalışmaları da olan Psikolog Ece Başak Karakaş, Travma Sonrası Stres Bozukluğu’nun, kişinin fizyolojik veya psikolojik varlığını tehdit eden bir travma sonrasında ortaya çıkan, travmatik olayın tekrar tekrar yaşanması, olayı hatırlatan uyaranlardan kaçınma ve artmış uyarılmışlık gibi özgül semptomlarla kendini gösteren bir psikolojik rahatsızlık olduğunu anımsatıyor.

GÜVEN HİSSİ SARSILDI

Küçük bir çocuğun kıyafeti depremle tanımlaması ve kaçınılması da bu belirtilerden birisi olarak önümüzde duruyor. Depremin çocuklarda temel güven hissiyatı yarattığı çok açık. Karakaş, şu çarpıcı eki yapıyor konuya ilişkin: “Çocuk bir canavardan korkuyorsa, anne babanın canavardan korkmayan yatıştırıcı sesiyle korkusuyla baş edebilir. Deprem bölgesindeki çocukların korkuları hala anne babalarının da korkularıyken yatışma hissinden bahsetmek oldukça güç.”

BAŞKA BİR SORUN: GEÇ YAS

Bölge insanının başka bir sorunu ise “Geç yas” reaksiyonu göstermesi. Bulunduğu şartlar ve ailedeki pozisyonu gereği acıyla yüzleşmeyi erteleme hali. Depremde Antakya’da kardeşini ve yeğenlerini yitiren Ç.M.S., “Acil müdahale dönemi bittikten sonra kendime yöneldim. Depresyonda olduğumu eşim fark etti. Aldığım desteğin ilk 6 ayında birçok tanıya direnç gösterdim” sözleriyle her ailede neredeyse en az bir kişinin yaşadığı başka bir dönem ve soruna dikkat çekiyor. Deprem bölgesinde üç gün kalan birisi bile, bölge insanının her anlamda iyi görünmesinin bile bir soruna işaret ettiğini anlaması zor değil. Bölgenin ekmek gibi, su gibi psikolojik desteğe ihtiyacı var. Çünkü bu mücadele de bölge insanı için yeterince zorlu. Ve destek almadan bu mücadelede başarılı olması çok zor.