Çinlilerden ’gümrük’ talebi

Türkiye’nin Çin’den ithal edilen otomobillere yüzde 40 ilave gümrük vergisi uygulayarak gümrük tarifesini 8 Temmuz itibarıyla yüzde 50’ye çıkarmasının yankıları sürüyor. Son olarak, Çin Elektrik ve Makine Sanayi Ticaret Odası (CCCME), Türkiye’nin uygulayacağı ilave gümrük vergisinin Çinli üreticilerde yol açacağı kayıpları değerlendirerek bu üreticilerin itibar ve yatırım kaybı için tazminat talep edeceklerini açıkladı.

CCCME yaptığı yazılı açıklamada, ‘Çin otomotiv endüstrisi’ adına bu karara karşı çıktıklarının altını çizerken, Türkiye’de satış yapan Çinli markaların ilave gümrük vergisi kararından önce verdiği siparişlerin yüzde 40 ek vergiden muaf tutulması istendi.

‘ELEKTRİKLİLER KAPIDA KALDI’

Açıklamada ayrıca, geçen yıl Çin’den ithal edilen elektrikli araçlar için getirilen yeni ithalat şartları kapsamında Türkiye’deki gümrüklerde bazı araçların mahsur kaldığı belirtildi ve bu araçların gümrükten çekilmesi için çözüm de istendi. Bununla birlikte, Türkiye’nin aldığı kararların Çin’den Türkiye’ye yapılacak olası otomotiv yatırımlarının karar verme sürecini ciddi şekilde etkilediği de ileri sürüldü.

CCCME, ilave gümrük vergisi sonra Türkiye’den taleplerini 5 ana madde halinde özetle şu şekilde sıraladı:

1. Türkiye ilave gümrük vergisi kararını iptal etmelidir.

2. Çinli otomotiv üreticilerinin ilave gümrük vergisinin duyurulduğu tarihten (8 Haziran 2024) önce Türkiye’ye sevk edilmek üzere rezervasyonu yapılan araçları ilave gümrük vergisinden muaf tutulmalıdır.

3. CCCME, ilave gümrük vergisinin Çinli otomotiv üreticileri için Türkiye’deki pazarlama ve hizmet noktalarında yol açtığı kayıpları değerlendirecek ve Türkiye’nin bu önlemi nedeniyle normal işlerin yürütülememesi halinde Türkiye’nin Çinli işletmelerin itibar ve yatırım kaybı için makul bir tazminat ödemesi gerekecektir.

4. Türkiye’nin bazı Çinli markalarla yatırım projeleri hakkında görüştüğünü biliyoruz. Ticaret ve yatırım ortamının yakından ilişkili olduğuna ve yatırımı teşvik etmek amacıyla ticaretin bastırılmasının istenmediğine ve bunun etkili olmayacağına inanıyoruz. Geçen yıldan bu yana şeffaflık ve DTÖ kurallarının göz ardı edilmesi kurumsal yatırım karar verme sürecini ciddi şekilde etkilemiştir.

5. Kasım 2023’te elektrikli araç ithalatına gelen yeni şartlardan etkilenen bazı Çinli elektrikli araçların hala Türkiye’nin gümrük noktalarında mahsur kaldığı ve gümrükten çekilemediği bildirilmekte ve Türk tarafının en kısa sürede uygun şekilde çözüme kavuşturulacağı umulmaktadır.”

11 MARKA 40 BİN ADET SATIŞ YAPTI

Batılı ülkelere açılma politikaları kapsamında son dönemde Çin markalarının Türkiye’ye ilgisinde belirgin bir artış gözlenirken, bu durum pazara giren firma sayısına da yansıdı. Türkiye otomotiv pazarında Skywell, MG, Chery, Leapmotor, Seres, Maxus, Hongqi, DFSK, BYD, NETA ve SWM ile 11 Çin menşeli marka bulunuyor. Geçen yıl yaklaşık 60 bin adet satış rakamına ulaşan Çinli otomobil markaları, Türkiye otomobil pazarının da yüzde 6’sını oluşturmuşlardı. 2024’ün ilk 5 ayında ise yaklaşık 40 bin adet Çinli otomobil satıldı. Böylece Ocak-Mayıs döneminde otomobil pazarında Çinlilerin payı yüzde 8’i buldu.

FİYATLARI YÜZDE 30 ARTABİLİR

Çinli markalar özellikle benzinli ve hibrit otomobil satışlarında önemli bir fiyat avantajına sahipti. Örneğin, bir Avrupalı veya Japon üreticinin 2.3 milyon TL seviyesinde fiyatla sattığı D segmenti SUV otomobili 1.8 milyon TL’ye Türkiye’de satışa çıkarabiliyorlardı. 8 Temmuz itibarıyla geçerli olacak ilave gümrük vergisinden sonra Çinli markaların farklı bir ülkeden araç getirene veya Türkiye’de üretim yapana dek rekabetçiliklerini kaybetmesi, fiyat artışından daha az etkilenen üst segmentlerdeki araçların satışına ağırlık vermeesi bekleniyor. Diğer yandan, ilave gümrük vergisinden sonra Çinli otomobillerin fiyatlarına ilave destekler alınmadığı takdirde yüzde 30 oranında zam bekleniyor.

YERLİ ÜRETİMİN TEŞVİKİ VE KORUNMASI AMAÇLANIYOR

TİCARET Bakanlığı düzenlemenin ayrıntılarını paylaştığı açıklamada, yerli üretimin iç pazardaki payının yükseltilmesi ve korunması ile yurtiçine yatırımların özendirilmesi amacıyla Çin menşeli benzinli ve hibrit binek otomobillere ilave gümrük vergisi uygulamanmasına karar verildiğini paylaşmıştı. Açıklamada, “Yerli üretimin iç pazardaki düşen payının yükseltilmesi ve korunmasını teminen, dış ticaret dengesine ilişkin gelişmeler ile cari açık hedefler dikkate alınarak, aynı zamanda yurt içinde yatırım ve üretimi teşvik amacıyla, 8703 Gümrük Tarife Pozisyonu altında sınıflandırılan konvansiyonel (içten yanmalı) ve hibrit binek otomobillerin Çin menşeli olanlarının ithalatında ‘İthalat değerinin yüzde 40’ı veya 7 bin /adetin yüksek olanı uygulanır.’ şeklinde ilave gümrük vergisi uygulanması kararlaştırıldı” denilmişti.