Dünyanın gözü ABD seçimlerinde! Harris ile devam mı, Trump’a geri dönüş mü

ABD’de yaklaşık 240 milyon seçmen, 4 yıl boyunca görev yapacak başkanı seçmek için sandık başına gitti. Seçmen bireysel vakitte 435 üyeli Temsilciler Meclisi’nin tamamı ile Senato’nun 34 üyesini belirlemek üzere oy verdi. Ocak ayında yapılacak merasimle yemin ederek Beyaz Saray’da işbaşı yapacak ismin kim olduğunu, gizli Amerikalılar değil tüm dünya yakından takip ediyor. Cumhuriyetçi aday Donald Trump ile Demokrat Lider destekçisi Kamala Harris’in ortasından geçen yarışın galibi, küresel çaptaki krizlerden ve krizlerden iktisada kadar dünyayı ilgilendiren problemlerde karar verici olacak.

KÜRESEL KRİZLER VE SAVAŞLAR

Harris ve Trump’tan hangisinin kazanacağı; Lübnan ve Gazze’de devam eden İsrail taarruzlarından Ukrayna-Rusya savaşına, İran’ın nükleer gücünden NATO’ya, Kore Yarımadası’ndaki gerginlikten Çin ve Tayvan ortasındaki ihtilaf sorunu, Avrupa’da yükselişe geçen çok sağdan Latin Amerika ülkelerindeki ekonomik krizlere kadar pek çok bahiste gelecek dört seneyi farklı halde etkileme potansiyeline sahip.

HARRIS, BIDEN’IN ÇİZGİSİNDE

ABD Başkanı Joe Biden’ın yardımcılığını yapan Harris’in temel siyasetlerinin, Washington idaresinin dört yıldır izlenişinden çok da farklı olup olmadığı ücretlendiriliyor. Harris, Avrupalı ​​ortaklarıyla birlikte, neredeyse üç yıldır devam eden savaşta Rusya’ya karşı Ukrayna’yı desteklemeye devam etmeyi vaat ediyor. Ortadoğu’da devam eden İsrail’in çok cepheli ve çok saldırgan savaşlarında ise “hem Filistinlilerin acılarına son verilmesi, hem de İsrail’in parasının desteklenmesi” olarak çizilen ikili politikayı sürdürmesi bekleniyor. Asya-Pasifik’te Çin’le ticaret savaşı, Pekin-Tayvan gerginliği ya da Kore Yarımadası’ndaki krizlerle ilgili kesin ve net maksatlar açıklamalarsa da bu oluşumda Biden’ın çizgisinden ayrılmayacağı düşünülüyor.

TRUMP’IN ÖNGÖRÜLEMEZLİĞİ

Öte yandan Cumhuriyetçi aday Donald Trump’ın küresel arenadaki tutumu, Harris’le neredeyse taban tabana aykırı. Eski Başkan’ın misyonunun 2016-2020 döneminde öngörülemez dış siyasetinin, ikinci sefer Oval Ofis’e yerleşmesi durumunda daha da sertleşebileceği iddia edilebiliyor. “Önce Amerika” ile karşılıklı bir siyaset yürüten Trump, misyonda olduğu süre boyunca İsrail’in büyükelçiliğini Kudüs’e devam ederken, Kuzey Kore’yi ziyaret eden ilk ABD Başkanı olmak, Ortadoğu’dan ve Afganistan’dan asker çekmek, Çin’den gelen eserlere yüksek gümrük vergileri takibinde büyük adımlar da atmıştı. Eski Lider, tekrar seçilirse Ukrayna ve Rusya’yı müzakere masasına oturtacağını, Ortadoğu’ya barışmayı, Pekin’e karşı çok daha sert bir siyaset izlemeyeceğini söylüyor.

SALINCAK EYALETLER SONUCU BELİRLEYECEK

Seçimlerde kazananı, seçim eyaleti olarak anılan ve Demokratlar ve Cumhuriyetçiler ortadan gidip gelen 7 bölgeyi belirleyecek. Adayların nihaileşmesinin akabinde ulusal çapta yapılan anketlerde genel olarak Kamala Harris, Donald Trump’ın çok az farkla önünde görünüyor. Lakin 7 sallanan eyalette (Pensilvanya, Georgia, Arizona, Nevada, Michigan, Kuzey Carolina ve Wisconsin) yapılan anketlerde bariz biçimde bir kazanana işaret etmiyor. New York Times gazetesi ve Siena College’ın son anketine göre Harris, North Carolina’da, Georgia’da, Nevada, Wisconsin ve Georgia’da yalnızca 1 ya da 2 puan farkla yarışta önde giderken, Pensilvanya’da rakip Trump ile ortasındaki fark gitgide azalıyor. Trump ise Arizona’da rakibine 4 puan fark atıyor.

KATILIM NE SEVİYEDE OLACAK

2016 ve 2020’de Trump’ın kazanacağı oy süresi öngörülemeyen araştırma şirketleri nedeniyle anket sonuçları uzun süredir devam ediyor. Başa gelen, beklenen seçimlerde katılım oranı da büyük değer arz ediyor. Bu yıl 75 milyon seçmenin erken oy kullandığı ülkelerde, kararsız seçmenin sandığa gidip gitmeyeceği de merak ediliyor. Bilhassa seçim eyaletlerindeki seçimlerin parlaklığını sağlayan bahislerin farklılığı tabloyu karmaşıklaştırıyor. Örneğin hudut eyaletleri Nevada ve Arizona’da göç sorunu, Michigan’da Gazze savaşı, Pensilvanya’da ise önemli problem seçmenlerin oy tercihlerini belirliyor. Bu arada Yüksek Seçim Kurulu (YSK) Lideri Ahmet Yener ve YSK üyesi Ali Ürker, bugün yapılan Amerika Birleşik resimleri (ABD) Başkanlık Seçimleri’ni takip etmek üzere ABD’nin başşehri Washington’a gitti. Ziyaret kapsamında Federal Seçim Komisyonu’nu ziyaret eden heyet, seçim alanı çalışması gösteren başka kurumlara da ziyaretler gerçekleştirilecek ve oy verme günü dahil tüm seçim süreci yerinde gözlenecek.

TRUMP’IN SIRRI NE 

Trump’ın geçen hafta New York mitinginde kendisine ayrılan Temsilciler Meclisi’nin Cumhuriyetçi Başkanı Mike Johnson’a dönerek “Küçük sırrımızla Meclis’te nitekim uygun işler başaracağımızı düşünüyorum” demesi tartışma yaratmıştı. “Yarış bitti büyüklüğünün sırrının ne olduğunu insanlarınz” diye konuşan Trump’ın sözleri rakip Demokratlarda kaygıya yol açtı. 2020’de seçimin sonuçları baltalamak için Trump ile çalışan Johnson’ın, seçilen halinde Kamala Harris’in başkanlığını engellemeye çalışacağına dair söylentiler var.

İKİNCİ DEVİR İÇİN ADAY

* 1946 New York doğumlu. Pensilvanya Üniversitesi’nde iktisat okudu.

* Müteahhit çocuklarının yolundan gitti. Manhattan’a inşa edilen Trump Tower’ın dönüm noktası oldu.

* Yarışmacıların şirketinde idari işler yapmak için yarıştığı ‘Çırak’ programıyla ekran yüzü oldu.

* 2016’da beklenen bir biçimde Cumhuriyetçi Parti’den lider seçildi.

* 2020 seçimlerini kazanamayan, kaybetmeyi de kabul etmeyen Trump, ikinci dönem için Beyaz Saray’a geri dönmeyi istiyor.

DONALD TRUMP NE DİYER

* En değerli sloganı ‘ABD’yi Yine Büyük Yap.’

* ABD’de kaçak yaşayan göçmenler kaçak göstermeyi gösteriyor.

* Seçilirse Ukrayna ve Rusya başkanlarına ‘Ben iş başı yapana kadar savaşı sonlandırın’ ültimatomu büyüdüğünü söylüyor.

*İsrail’e de vazifeye başlamaya kadar ‘savaşı bitirin’ deniliyor.

JULİA ROBERTS, TRUMP’I KIZDIRDI

ABD’de başkanlık seçimi Hollywood yıldızlarının Demokrat Parti adayı Kamala Harris’e olan dayanağı sürüyor. Harris’e takviye sağlamak için bir reklam seslendiren ünlü aktris Julia Roberts, rakip Trump’ın öfkesini üzerine çekti.

‘KOCANA SÖYLEMEN GEREKMEZ’

Söz konusu reklamda bir bayan, Cumhuriyetçilerin lider adayı Donald Trump’a eğilimli görünen kocasına karşılık, oy kabininde Harris’e oy görülüyor. Daha sonra bayan, oy verme kabininden ayrılan kocasının “Doğru seçim yaptı mı” sorusuna “Elbette, tatlım” diyerek karşılık veriyor. Fakat o esnada orada Harris desteğiçisi olduğu düşünülen sonraki bir bayanla imalı bir bakışma yaşıyor. Bu sırada Roberts’ın sesi bir defa daha devre dışı kalıyor ve “Unutmayın, kabinde olan kabinde kalıyor” diyen kadınlara ‘kime oy verdiğinizi kocanıza söylemek zorunda değilsiniz’ raporu veriliyor. Reklamda ‘çok saçma ve aptalca’ diye reaksiyon gösteren, “Hayallere maruz kaldığım için Julia Roberts’ı çok seviyorum” diyen Trump, bu reklamda rol alan oyuncu için sonradan pişmanlık duyduğunu kurtardı.

  SEÇİLİRSE BİRİNCİ BAYAN BAŞKAN

* 1964 Kaliforniya doğumlu. Jamaika kökenli bir baba ve Hint kökenli bir annenin kızı.

* Howard Üniversitesi’nde siyaset bilimi ve iktisat, California Üniversitesi’nde hukuk okudu.

* Bölge savcılığına kadar yükseldi. Uyuşturucu çeteleri ve cinsel taciz davalarına bakıldı.

* 2016’da Senato’ya seçildi. 2020’de Demokrat Parti’den lider aday adayı oldu. 2020 seçimlerinde Demokrat Joe Biden ile Lider Yardımcılığı için yarıştı ve kazandı.

* Biden’ın temmuz döneminde ikinci sefer yarışmama kararı üzerine Demokrat Parti’nin lider adayı oldu.

* Seçilirse ABD’nin birinci bayan, ilk Asya kökenli başkanı olacak.

KAMALA HARRİS NE VADEDİYOR

* En büyük vaadi ‘Özgürlük’. Amerikalıların ‘özgürlükleri için çabalıyoruz’ diyor.

* Rusya-Ukrayna savaşında Kiev’e askeri dayanak sağlanacak.

* Ortadoğu’da ihtilaflar bitene kadar İsrail’e askeri takviye ve Gazze’nin elinden gelen inşaat devam ediyordu.

KESKİN NİŞANCILAR VE İHA’LAR DEVREDE

ABD seçimleri, 2021’de yaşanan 6 Ocak Kongre baskınının gölgesinde yapılıyor. Başabaşta beklenen yarışın, sandıktan çıkan sonucun ilan edilmesinin geciktirebileceği bedellendiriliyor. Bilhassa Cumhuriyetçi aday Donald Trump’ın seçim kampanyası boyunca “2020 seçimlerinde olduğu üzere bu seçimde de hile yapılabileceği” bildirisini sunması, kaos korkusuna yol gösteriyor. Ülke genelinde mahallî organizasyon, oy sayım merkezini korumak için çatılara keskin nişancılar yerleştirme, seçim görevlerilileri için panik düğmeleri ve sayım boyunca uçacak gözetleme dronları için detaylı ve harikulade olarak başvuruyor. Güvenlik hazırlıklarının birden fazla, bilhassa Arizona ve Pensilvanya üzere sayımın uzun sürebileceği kritik eyaletlere odaklanıyor. Kolluk kuvvetleri birinci müdahale gruplarını hazırda tutmakta; Sokaklarda fazladan devriye memurları dolaşıyor.

MÜSLÜMANLARIN OYLARI KRİTİK ÖNEMDE

ABD’de yeni liderin kim olacağı konusunda, hangi adayın daha çok oy alacağı tahmin edilemeyen, bu nedenle de ‘salıncak’ olarak isimlendirilen eyaletlerin test edilmesi durumunda Michigan’daki eyaletlerden biri. 250 bin Müslüman’ın yaşadığı Michigan’da Arap-Amerikalıların oyu tamamlanmış olabilir. 2020 seçimlerinde Demokrat Joe Biden’ın seçiminde tesirli olan Müslüman seçmen, Gazze savaşı nedeniyle bireysel olarak lider destekçisi Kamala Harris’e vermek istemiyor.

HARRIS’E OY YOK

Amerikan Müslüman İştirak ve Güçlendirme Ağı (AMEEN) İcra Yöneticisi Rex Nazarko, Daha önceki Demokrat partiyi destekleyen Müslüman toplumu yaklaşık yüzde 60’ının bu seçimde Kamala Harris’e oy vermeyeceğini söylüyor. “Harris’i Terk Edin” hareketinin kurucularından Jaylani Hussein de Cumhuriyetçi aday Trump’ın bile seçim kampanyası sürecinde Michigan’daki Müslüman toplumla etkileşime girdiğine işaret ederek Harris’in ise bunu başaramadığını belirtti. Öte yandan eyaletteki Yeşil Parti milletvekili Jill Stein’a oy verdiklerini söyleyen Müslümanların sayısının da oldukça fazla olduğu belirtiliyor. Kazanma bahtı mevcut olan Stein, kampanya boyunca Gazze’yi protesto ederek Filistinlilere özelliklerini açıklamıştı. Donald Trump 2016’da Michigan’da yalnızca 10 bin oy farkla kazanmıştı. 2020’de ise Joe Biden eyaleti 100 bin oy farkla önde tamamlamıştı.

SON ANDA GAZZE SÖZÜ

Demokrat aday Kamala Harris, önceki gün Michigan’da düzenlenen son seçim mitinglerinden birinde Gazze’deki savaşın sonlaştırılması ve Filistinlilerin kendi yazgısını seçme hakkını elde etmek için elden elde edilmesini sağladığını söyledi. Esir ve tutukluluk takası konusunda da çalışacağını Harris, Gazze’deki acılarını bitirmeyi, İsrail’in güvenliğinin yanı sıra Filistinlilerin özgürlüğünü, güvenlik ve kendi mukadderatını tahsis etme haklarını garanti etmesini sağladı.

3 SORU CEVAP
NEDEN KASIMIN BİRİNCİ SALISI

* Amerikan seçimlerinin kasım ayının birinci salı günü yapılma durumu, 1845 yılından itibaren bu yana değişmedi. O devirde yüklü olarak bir tarım ülkesi olan Amerika’da çiftçilerin tarladaki hasadı tamamlamaları beklendiği için Kasım ayının birinci haftası seçim tarihi olarak seçildi. Pazar günü, ayın ve tatil günü söylendiği; çarşambaları çiftçi pazarları için; seyahat mühletleri de göz önünde durmak perşembe ve cumaların da yolda geçeceği hesapla gerçekleştirilecek haftanın salı koşmaya karar verildi.

‘SALINCAK EYALET’ NE DEMEK

* ABD’nin değerli bir parçası oylar kemikleşmiş durumda. Bu eyaletlerde parti özgürlüğü pek değişmiyor. Bu nedenle seçimin bahtını genellikle oy iki rengi parti ortasında gidip gelmek için ‘salıncak eyaleti’ diye anılan 7-8 bölge belirliyor. Bu eyaletler: Arizona, Georgia, Michigan, Nevada, Kuzey Carolina, Pensilvanya ve Wisconsin.

BAŞKAN’I HALK SEÇMİYOR MU

* Sandığa giden seçmen aslında ‘seçici konsey üyelerini’ belirlemiş oluyor. Onun eyaletin nüfusu büyüklüğüne göre seçilen konsey üyeleri değişiyor. Rastgele bir eyalette yüzde 50’den fazla oy alan lider adayı tüm delege oylarını kazandı. 538 seçilmiş delegasyon Toplam Toplam var. En az 270 delegeyi garantileyen aday belirleniyor sayılıyor. Bu üyeler 17 Aralık günü başşehir Washington’da toplanarak seçimin iradesiyle kendi işlerini yaparak başkanı ilan edecek.