İsrail-İran füze düellosunda dönem finali

İsrail, İran’ın 1 Ekim’deki füze akınlarının akabinde haftalardır beklenen ‘misilleme’ akınlarını dün sabahın ilk saatlerinde gerçekleştirdi. İsrail ordusu, aralıklarla F-35 savaş uçaklarının yüze yakın jetle olduğu, Türkiye saatiyle 02.00 sıralarında Suriye ve Irak hava dönemlerinde İran’ı yaklaşık üç saat boyunca havadan bombaladı. Tel Aviv hükümetinin, operasyonun başarılı bir biçimde sonuçlandığı belirtilirken, uzatma için uzun süreli temaslarda bulunan İran’ın başşehir Tahran, Huzistan ve İlam’daki askeri noktalarda maksimum alan hücumlarının ‘sınırlı hasar’ yarattığını açıkladı. İranlı militan daha sonra bombardımanda dört askerin şehit olduğu duyuruldu. İsrailli tüccar, olası bir karşı atağa karşı İran’ı birleştirirken, Tahran’ın yasal müdafaa hakkı olduğunu belirtti. İran Dışişleri Bakanı Abbas Arakçı, İran’ın çıkarlarını koruma kelam olduğunda hiçbir şeyin olmadığını söyledi. Ancak İran ordusunun akınının akabinde yaptığı açıklamada, Gazze Şeridi ve Lübnan’da İsrail’e karşı rastgele bir misillemeden daha değerli olduğu öne sürüldü.

ÜÇ DALGA HALİNDE VURDU

İsrail kamu yayıncısı KAN, İsrail’in akınlarının üç dalga halinde gerçekleştirdiğini ve harekâtın saat 05.00 civarında sonlandırıldığını duyurdu. Birinci dalganın İran’ın hava sistemi savunmasına odaklandığı, ikinci ve üçüncü dalgaların ise füze, drone, üs ve üretim tesislerini maksimum düzeyde aldığı aktarıldı. Amerikan The New York Times gazetesi de, İran’ın farklı bölgelerinde yaklaşık 20 kişinin vurulduğunu bildirdi.

‘İRAN ÜZERİNDE DAHA ÖZGÜRÜZ’

New York Times gazetesinin İranlı kaynaklara dayandırdığı habere göre İsrail’in gey yerlerinin ortasında İmam Humeyni Havalimanı’nda ve Natanz’ın bulunabileceği Rus yapımı S-300 hava savunma sistemi de bulunuyor. Kelam konusu sistem, başşehrin birimlerinin savunmasını tabir edildi. İsrail’in dünkü hücumlarıyla İran’ın hava savunma sisteminin felce uğradığı, karşılık vermediğine Tahran idaresinin elinin kolunu bağladığı vurgulandı. Operasyon sonrasında açıklama yapan İsrail ordusu sözcüsü Daniel Hagari, İran’ın Ziyan’ın gördüğü hava savunma sistemlerini ima ederek “Artık İsrail devleti, İran üzerinde daha geniş bir hareket özgürlüğüne sahip” özelliklerini kullandı.

OPERASYONUN İSMİ: ‘TÖVBE GÜNLERİ’

İsrail ordusunun operasyonunun ‘Tövbe Günleri’ olduğunu açıklarken verilen dini referansa dikkat edildi. Yahudilik inancında ‘Tövbe Günleri’ sözü, tekrar Museviler için iki kutsal gün olan Roş Asana ile Yom Kippur ortasında bulunan on günü söz ediyor. Bu periyotta, Museviler aksiyonlarını dönüştürdü, Yom Kippur’a yani Kefaret Günü’ne kadar tövbe etmeye çağrıldı.

İRAN’A HABER VERİLMİŞ

Axios haber sitesi üç kaynaktan söz ederken, İsrail’in İranlıları, hücum düzenleyeceğini ve karşılık verilmemesi konusunda uyarıldığını aktardı. Kaynaklar, İsrail’in tansiyonun artmasını ve İran’la karşılıklı hücumların sürmesini engellemek için bu adımı attığını belirtti. Şarku’l Avsat gazetesinin aktarıldığına göre ABD’nin Bağdat Büyükelçiliği’ndeki üst düzey organizasyon, İsrail saldırısından önceki Iraklı bir aracı aracılığıyla Tahran’a taarruzla ilgili ileti iletti.

NETANYAHU: ABD DİKTASINDA DEĞİLİZ

İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu da İsrail’in İran’da vurduğu hedefler ABD’nin dikte ettiği formda değil, “ulusal çıkarlar” imzasını onayladı. Netanyahu’nun ofisinden yapılan açıklamada, İsrail’in ABD baskısı nedeniyle İran’ın gaz ve petrol tesislerini vurmaktan kaçındığı ülkelerdeki haberler “asılsız” olarak ilan edildi.

SURİYE VE IRAK ÜZERİNDEN 100 UÇAKLA SALDIRI

İsrail merkezli Jerusalem Post’un haberine göre, atağa, son teknoloji eseri F-35’lerin içinde yer alan 100’den fazla uçak katıldı. İsrail basını uçaklarının 2 bin km yol kat ettiğini, yakıt ikmal uçaklarının da devreden çıkması sonucu çizildi. İsrail’in İran’ı maksatlı alan hava saldırılarını, hava savunma sistemlerinden mahrum kalan Suriye ve Irak hava alanlarını kullanarak 100 uçaklı bir filoyla gerçekleştirmesi bölge ülkelerine bir gözdağı olarak da yorumlandı.

İsrail’in elini kolunu sallayarak ve hiçbir hava savunma tehdidi hissetmeden İran boyunca dayanması dikkati çekerken, Ürdün ve Suudi Arabistan idareleri, hiçbir İsrailli savaş açılmadığını duyurdu.

ORTADOĞU’DA ATEŞLE OYUN: BU NOKTAYA NASIL GELİNDİ

– İki ülke ortasındaki tansiyon, İsrail’in nükleer bölgesinde atılım yapan İran’daki bilim beşerlerine yönelik suikastlara kadar gitse de birinci İsrail saldırısı 1 Nisan’da Suriye’nin başşehri Şam’daki İran konsolosluğuna düzenlenen taarruzda iki İranlı kumandan da dahil olmak üzere 13 kişiyi öldürmesi oldu.

– Tahran idaresi, buna cevap olarak 13 Nisan’da İsrail topraklarına yanlışsız yaklaşık 300 füze ve insansız hava aracıyla hudutlu bir saldırı gerçekleştirdi. Bu, Tahran’ın İsrail’e karşı birinci kere doğrudan füze saldırısıydı.

– 31 Temmuz’da Hamas siyasi şefi İsmail Haniye, Tahran’da düzenlenen bir akında İsrail tarafından öldürüldü. 17 Eylül’de Hizbullah’ın harcadığı binlerce davet aygıtı ve telsiz, patlatıldı; 42 kişi öldü, binlerce kişi yaralandı. 27 Eylül’de Hizbullah Genel Sekreteri Hasan Nasrallah, İsrail’in düzenlediği hava akınında öldürüldü. 1 Ekim’de İran, İsrail’in en az 200 balistik füze fırlatarak askeri tesislerini vurdu.

İRAN ARTIK NE YAPAR… ÜÇ SENARYO KARŞILIK VERMEZ

İsrail’in hücumlarında hava savunma sistemi ziyan gören İran, karşılık verme parası olduğunu lisana getirse de ikinci bir İsrail’in saldırısının önüne geçmek için yanıltmaca bulunmayacak. Öbür çeşitlilikten gelen ‘bu döngüyü kırın’ iletilerini da ciddiye alan Tahran idaresi, nükleer tesislerini ve petrol rafinelerini gözüne kestiren İsrail’e katılmake, yeni bir hücum için münasebet sunmak istemeyebilir.

VEKİL GÜÇLERLE YANIT

İsrail’e karşı ‘Direniş Ekseni’ siyaseti uygulamasını sürdüren İran, İsrail aracılığıyla kendisi sıcak çatışmadan kaçınmaya da vekilleri ile uğraşını sürdürecek. Lübnan’da Hizbullah, Filistin’de Hamas, Irak’ta Haşdi Şabi ve Yemen’de Husiler İsrail aracılığıyla tehdit etmeye devam edecek. Lübnan’da İsrail ile savaşan Hizbullah’ın dün Tel Aviv’deki Tel Nof Hava Üssüne füze saldırısı gerçekleştirdiği, bunun üzerine bir işaret olarak değerlendirildi.

OĞLU DEVA MİSİLLEME

Bozuk iktisadı ve fay çizgileri nedeniyle yeni toplumsal olaylara hamile olan İran, İsrail’in Tahran’da rejim değişikliklerini istikametindeki uğraşlarını sürdürmesi ve ülke içindeki suikastlara devam etmesi halinde son deva olarak İsrail’i yine gaye alabilirsiniz. Uzmanlar, dünkü atak sonrasında İran’ın İsrail’e misillemede bulunma ihtimalinin çok az yerde vurgulanırken Tahran idaresinin İsrail kökenli varoluşsal bir tehdit algılaması halinde Tel Aviv’i amaçlayabileceğini belirtti.

BÖLGEDEN İSRAİL’E KİNAMA YAĞDI

Başta Türkiye olmak üzere bölge ülkeleri İsrail’in İran’a yönelik hava saldırısına büyük tepki göstermesini kınadı.

TÜRKİYE: KINIYORUZ

Dışişleri Bakanlığı’ndan yapılan açıklamada “İsrail’in İran’a yönelik saldırılarını güçlü biçimde kınıyoruz. Türkiye olarak, bölgemizde daha fazla savaşı, şiddeti ve hukuksuzluğu istemediğimizi tekrar vurguluyoruz. Ortadoğu’da barışın yinelenme süreci için bölge ülkelerinin ve bölge dışı aktörlerin akılcı ve sağduyulu bir tavrı benimsemesi kuraldır.”

RİYAD: ÇATIŞMA BÜYÜMESİN

Suudi Arabistan İsrail’i kınadı ve Ortadoğu’daki çatışmanın daha da büyümesine karşı ihtarda bulundu. Dışişleri Bakanlığı’ndan yapılan açıklamada, bölgesel ülke ve halkların güvenlik ve istikrarını tehdit eden bölgedeki çatışmanın tırmanmasını reddeden davranışların yinelendiği belirtildi.

SURİYE’DEN İRAN’A DESTEK

Suriye Dışişleri Bakanlığı, “İran’ın kendini savunduğunu, topraklarını ve onların yaşamının müdafaa çapında yasal haklarını açıkladığını” duyurdu.

IRAK, İSRAİL’İ SUÇLADI

Irak, İsrail’deki çatışmaları genişletmekle suçladı ve küresel eylemsizliği kınadı. Hükümet örgütünün Basim Alawadi yaptığı açıklamada, “İşgalci Siyonist varlıkların saldırgan siyasetlerini sürdürmek ve cezasızlıkla gerçekleştirilen bariz saldırılarla bölgesel çatışmayı genişletiyor” dedi ve İsrail’in hareketleri “uluslararası toplumların sessizliğine karşı” kınadı.

ÜRDÜN: HUKUKUN İHLALİ

Ülkede, saldırıların “uluslararası hukuk ve İran’ın yasadışı bir şekilde ihlal edildiğini ve bölgede daha fazla gerginliğe yol açacak tehlikeli bir tırmanış olduğunu” söyledi.

KATAR: EGEMENLİK İHLALİ

Katar Dışişleri Bakanlığı da saldırının “İran’ın ülkelerinin açık bir genişleme ve milletlerarası politikalara açık bir genişleme” olduğunu belirtti. Açıklamada, tüm karşıtlıkların “başlangıç ​​göstermeleri, anlaşmazlıkları diyalog ve barışçıl ayırmaleri ve bölgesel güvenlik ile istikrarı bozabilecek her türlü adımdan kaçınmaları” daveti yapıldı.

BAE: ENDİŞELİYİZ

Birleşik Arap Emirlikleri Dışişleri Bakanlığı saldırıyı kınayarak “artan gerginlik ile strateji konusunda derin çaba sarf ettiğini” belirtti.

BATI’DAN İRAN’A: ‘KARŞILIK VERME’

ABD: UMARIM SONDUR

ABD Başkanı Joe Biden, saldırıyla ilgili olarak, “Görünüşe göre askeri operasyonlar dışında bir şey vurmamışlar. Umarım bu bir sondur” açıklamasını yaptı. Biden, İsrail’in hücum öncesinde ABD’nin taarruza doğrudan müdahil olmadığını kendisini bilgilendirdiğini vurguladı. Lider yardımcısı Kamala Harris de “Gerilimimin azaltılması konusunda kararlıyız. Elbette İsrail’in savunmasını artırmayı başardınız” dedi.

İNGİLTERE: DURUM YATIŞSIN

İngiltere Başbakanı Keir Starmer, İran’ın İsrail’e karşılık vermemesi gerektiğini savundu ve “Bölgedeki durumu yumuşatmak için müttefiklerimizle birlikte çalışmaya devam ediyor” dedi.