TBMM’de yeni yasama başlangıcıyla anayasa konusu yeniden gündeme geldi. Değişikliklere ait tartışmalar devam ederken TBMM Başkanı Numan Kurtulmuş, 10 Ekim’de Gazi Üniversitesi Akademik Yıl Açılış Programı’nda yaptığı konuşmada anayasanın değiştirilemez ve değiştirilemez teklifler ilk dört ayda 3’üncü maddeyi tamamladı. Kurtulmuş, “Devletin ülkesi ve milletiyle ayrılamaz bütünlüğü” tabirinin açıklamasında “Devletin ülkesi olmaz. Devletin milleti olmaz. Bu metin ‘milletin devleti ve ülkesiyle parçalanamaz bütünlüğü’ kapsamında söz edilmelidir” dedi. HÜDA PAR Genel Başkanı Zekeriya Yapıcıoğlu, geçen günlerdeki gelişmelerin mevcut anayasanın, Türkiye Cumhuriyeti’nin bayrağı, idare formülü, başşehrini tanımı olan birinci 3 hususunun değiştirilmesinin “teklif edilemeyeceği 4. öğenin değiştirilmesini” değiştiriyor. Cumhurbaşkanı Erdoğan da “Böyle bir sorunumuz yok” dedi. Kurtulmuş’un sözleri ise büyük yansılara neden oldu. Hukukçular ve politikler mevzuyu Cumhuriyet’e kıymet verdi.
‘BAŞARILI OLAMAZLAR’
Turgut Kazan (Eski İstanbul Barosu Başkanı):Bu durum topluca anayasa değişikliği yaratabilme çabasıdır. Sayıyı denkleştirmeye çalışıyorlar. Kurtulmuş, Erdoğan’ın planının bu olduğu için Erdoğan’ın planına göre seçildi. Türkiye’de değişiklik değiştirme oyunu oynanıyor, çok tehlikeli ve hukuki ilgi yok. Değişiklik değişikliği varsa, konuşuluyorsa yapılır. Bu anayasanın yalnızca Kenan Evren’in kaleme alınan kısımlarını gösterenler zati, diğer kısımların tamamını kendilerinin yazmışlar. Hem Cumhuriyetin temel özellikleriyle ilgili sorunlardan kurtulmak hem de Erdoğan’a ebedi başkanlık verme arayışıdır. Bu oyunu etkili bir şekilde dengeleyemiyorum.
Prof. Dr Korkut Kanadoğlu (Anayasa hukukçusu):Anayasamızın 3. öğesinin 1. bölümlerine ait Türkiye Devleti, ülke ve milletiyle ayrılamaz bir bütündür. Bu karar, tekrar anayasamızın 4. öğe tarafından değiştirilemezlik kapsamına dahil edilmiştir. Çağdaş devlet anlayışı, ülke, millet ve egemenlik ögeleri üzerine inşa edilmiştir. Devletin bu üç temel ögeden ortaya çıkması konusunda rastgele bir hukuksal tartışma yoktur. 105 yıl önceki Erzurum Kongresi’nde, Ulusal Mücadele’nin temelleri atılırken, “Milli sonlar içinde vatan bir bütündür, parçalanamaz!” denilerek bu konuya vurgu yapılmıştır. Türkiye’nin mevcut hiçbir sıkıntısının bulunmadığı tartışma konusu oluşmamaktadır. Bu tür yapay tartışmaların hiçbir tüzel manası yoktur.
‘KABİL ETMEYİZ’
Ufuk Söylemez (Eski Ekonomiden Sorumlu Devlet Bakanı):Gelişmiş, ulus devlet ve birim yapısına sahip hiçbir ülkenin parlamento başkanı böyle sözler söyleyemez. Türkiye Cumhuriyeti laik demokratik, toplumsal bir hukuk devletidir. Anayasanın bu birinci dört hususunu değiştirmenin dahi edilemeyecek derecede açık bir şekilde ifade edilmişken Meclis liderinin ama türlü laflar olması nitekim üzücü. Şunu bilmesini memnuniyetle ki Cumhuriyetimizin ebediyen payidar kalması için bu ülkelerde hepimizin üstüne düşeni geliştirme. kabul etmek mümkün değil. Atatürk’le birleşenlerin büyük bir demokratik direnişiyle anayasamızı ve Cumhuriyetimizi sonuna kadar savunuruz.
Mustafa Karadağ (eski Yargıçlar Sendikası Başkanı, hukukçu):Numan Kurtulmuş’un kelamlarının anayasal hukuk unsurları ile hiçbir bağı yoktur. Bu açıklamaları bir dezenformasyon faaliyeti olarak düşünüyorum. Devletin ülkesi olur. Numan Kurtulmuş siyasi sınırlarla müsemma biçimde istikrarsız, prensipsiz, rastgele sözlerde ayarlanmış.
İstanbul Barosu:Anayasanın değiştirilemez unsurlarıyla belirlenmiş bu anayasal kimlik TBMM, hiçbir devlet organı tarafından geçerli anayasa normları berbata, değiştirilemez.
TÜRK KİMLİĞİ YOK SAYILAMAZ
Sadettin Tantan (Eski İçişleri Bakanı ve Yurt Partisi Genel Başkanı):Atatürk’ün tabir ettiği “Türkiye, Türklerindir” ve bunun ötesinde boş bir tartışmadır. HÜDA Par ve DEM’e zeytin kısmı uzatma niyetini TBMM başkanlığı değil partili sıfatıyla yapmalıdır. Anayasanın 4’üncü hususunu tartışmaya yol açmaya başlayan yansılar üzerine suspus olanlar artık de anayasanın 3’üncü hususunu amaçlıyor. “Türkiye Devleti, ülkesi ve milletiyle parçalanamaz bir bütündür” tabirinden rahatsız olan bir zihnin açıklaması yoktur. Bu açıkça Türk milletine karşı olmaktır. Siyasal İslamcıların, piyasada ödediği ağır bedellere karşılık hala ümmet anlayışını ön plana alarak “Türk kimliğini” ni yoksaymalarını akıl kabul etmesi bir siyaset değildir. Siyasi iktidarın devam ettiği kadar izlenen iki ileri bir geri siyasetiyle Cumhuriyet ve sahip olabileceklerini zedelemiş ve son perdesini de “yeni anayasa” üzerinden “darbe anayasasından kurtuluyoruz” kisvesi altında milletimize sunma çabasındadır. Türk milleti bu oyuna gelmez.
‘TÜM DEĞERLERE DÜŞMANLAR’
İYİ Parti Genel Lideri Müsavat Dervişoğlu:İçeriden çıkan siyasi partinin, devletin, milletin ve vatanın tarifi yoktur. Düşmanlar vardır ve büyümelerine rağmen bir şekilde barışamadıkları Türkiye Cumhuriyeti rejiminin tüm sağlamlıklarına ve büyüyebilene sahiptirler. Anayasa üzerinden devam edecek tartışmalarla hem kendilerinin hareket alanı yaratacaklar, hem de devlet ve millet düşmanlarına cüret ve cüret edecekler, siyaseten bundan beslenecekler. Bu oyunun düşüşüyeceğiz!
‘AMPUL SÖNER’
Zafer Partisi Genel Lideri Ümit Özdağ:‘Alıştıra alıştıra bölecekler anlaşılan. Numan Kurtulmuş söz oyunu yapıyor. Meğerse “Türkiye devleti ülke ve milleti ile parçalanamaz bütünlüktür.” Devlet, yüksek otorite, millet ve ülkelerden oluşur. Bütün devletler hukuk kitaplarında bu şekilde anlatılır. Onun için yazanlar gerçek yazılmıştır. Alışılmış maksat birinci üç hususta suçsuz değişiklik önerisip sonra bütünlüğü büsbütün yok etmek. Bu devlet yıkılırsa hepimiz altta kalırız.
Ankara Büyükşehir Belediye Lideri Mansur Yavaş:
İYİ Parti eski Genel Lideri Meral Akşener:Ne topraklarımızı ne o topraklar uğruna ortaya çıkma konan iradesini ne de o iradesinin en son tezahürü olan Türkiye Cumhuriyeti Devleti’ni, ‘kelime’ sırasında yeni manalar oluşan tartışmaya açılmanın hiç kimsenin bir arızası yoktur.
CHP Parti Sözcüsü Deniz Yücel:Sizin tatlı görünmeye çalışmanız beşerler bu ülkelerde demokrasi ve eşit yurttaş olmak dışında bir şey beklemiyorlar. Ülkede arka arda kadınlar katlediliyor, hayvan katliamı yapılıyor, darı açlıktan inliyor. Siz bunlara deva bulacağınız elementleri uygun şekilde uyduruyorsunuz. Siz bu problemlerin karşısında o kadar bitiksiniz ki gericilere ve bölücülere seçiciler seçiliyor. Ancak emin olun, farlarınızı, ampullerinizi söndürmeyi biliriz.
Eski CHP Genel Başkanı Kemal Kılıçdaroğlu:Tekliflerin değiştirilmesi dahi reddedilemez olan anayasanın tartışmaya açılması ya da açılması bölücülüktür. Sizin derdiniz anayasa falan değil. Derdiniz; ‘Bölünmez bütünlüğümüzdür’. Derdiniz; ‘Bayrağımız ve bağımsızlığımızdır’. Bu ülkelerde tek bir şey vardır o da: ‘Saray ve şürekasıdır’. Değiştirmek mi gerekiyor? Hodri Meydan!”