Liseli öğrenciden tarihi keşif! Devasa kara delik buldu
ABD’nin Anaheim şehrinde düzenlenen 2025 Amerikan Fizik Derneği (APS) Global Fizik Zirvesi’nde, 17 yaşındaki lise öğrencisi Julian Shapiro’nun yaptığı inanılmaz keşif gündeme damga vurdu. New York City’deki The Dalton School’da eğitim gören Shapiro, süpernova kalıntıları ararken devasa bir kara delik ışık yankısını keşfetti.

Kara deliklerin merkezindeki patlamalardan sonra ortaya çıkan bu yankılar, çevredeki gaz bulutlarının hâlâ parlayan radyasyonla aydınlanmasıyla meydana geliyor. Astronomlar bu tür kozmik hayaletleri “ışık yankıları” olarak adlandırıyor. Shapiro’nun keşfettiği yankının, şimdiye kadar görülen en büyüklerinden biri olabileceği düşünülüyor.
Shapiro, Şili’deki Cerro Tololo Inter-Amerikan Gözlemevi’nin Dark Energy Camera’sı tarafından elde edilen DECaPS2 araştırma verilerini incelerken bu keşfi yaptı. Amacı süpernova kalıntıları ve gezegenimsi nebulaları bulmaktı. Ancak karşılaştığı bu obje, tipik süpernova kalıntılarının ince iplikçiklerinden farklıydı. Ayrıca merkezde bir süpernova olduğuna dair herhangi bir işaret de yoktu.
Shapiro, bu keşfi doğrulamak için Güney Afrika Büyük Teleskobu’ndan (SALT) elde edilen ölçümleri kullandı. Bu ölçümler, yüksek miktarda oksijen ve iyonize kükürt içerdiğini gösterdi. Bu elementler, çevredeki gazın bir zamanlar aktif bir kara delik tarafından yayılan radyasyonla iyonize edildiğinin işaretiydi.
Keşfedilen ışık yankısının çapı yaklaşık 150.000 ila 250.000 ışık yılı olarak tahmin ediliyor. Bu da onu, Samanyolu’nun genişliğinden neredeyse iki kat daha büyük hale getiriyor. Eğer bu tahminler doğru çıkarsa, bu keşif tarihteki en büyük ışık yankılarından biri olabilir.
Harvard Üniversitesi’nde kara delik araştırmacısı olan Sasha Plavin, Shapiro’nun keşfine övgüde bulundu. Plavin, bu tür yankıların galaksilerin merkezindeki kara deliklerin davranışları hakkında önemli bilgiler sağlayabileceğini belirtti. Ayrıca bu keşfin, diğer ışık yankılarıyla karşılaştırıldığında nasıl bir hızla ortaya çıktığını anlamanın da önemli olduğunu vurguladı.
Shapiro, ışık yankısının farklı bölgelerini inceleyerek kompozisyonu hakkında daha fazla bilgi edinmeyi hedefliyor. Ancak şimdilik bu keşfin kendisini bile şaşırttığını ve bu alandaki çalışmalarını sürdürmek istediğini ifade etti.