Sayıştay’ın Maden Tetkik ve Arama Genel Müdürlüğü 2023 Kontrol Raporu’nda, sondaj hizmet alım işlerinde toplanma usulsüzler yer aldığına dikkat çekildi. Raporda, “Kamu yönetimi tarafından ihale edilen sondaj hizmet alım işlerinde, süre uzatımı ve teknik şartname düzenleme hususlarında mevzuata uygun olmayan çalışmaların görüldüğü” değerlendirmesinde yer aldı.
Rapora göre, sondaj hizmet alım işlerinde dini bayramlarda çalışmanın yapılmaması nedeniyle cezaz mühlet uzatımı verildi. Mühlet uzatma kararının verilebilmesi için öngörülmezlik kriterinin gerçekleşmesinin yaygın olarak dikkat edilmesi Sayıştay, “Dini bayram günleri öngörülmez tarihler izinler ihalelere verilen tekliflerde resmi tatil günlerinin tesirinin de göz önünde tutulmuş sayılması uygun olup bu tarihlere cezanın mühlet uzatılması gerekir” denildi.
HÜKÜMLER MUKAVELEDE YOK
Olumsuz hava koşulları (kar, don, şiddetli yağmur, sel) nedeniyle çalışma yapılamaması, çalışma yapılamayan günlerin kontrat süresii sonuna kadar cezasız ek süre olarak ek sürdürülene ait teknik şartname bitişinin mukavelelerin “süre uzatımı verilecek haller ve şartlar” altında yer almadığı da tespit edildi .
Raporda, “Sözleşmenin ilgili olduğu mühlet uzatımına ait ayrıntılı bilgi verilmemesi ihaleye teklifler verme basamağında bilgileri yanıltabilecektir” dendi.
Rapora göre, sondaj hizmet alımlarının teknik özellikleri ile kaydedilen sondaj sayıları, derinlik ve pozisyonlarına ait bilgiler ile kabulü yapılan sondaj sayıları, derinlik ve derinliklerindeki farklılıkların görüldüğü da görüldü.
17,8 MİLYAR TL ‘GARANTİYE’ AKTI
İktidarın yanlış iktisat siyasetleri sonucu dövizde meydana gelen artıştan tesiri ile geçen yıl Hazine garantili borçlar için 17.8 milyar TL kur farkı ödemesi yapılmak zorunda kalındı.
Sayıştay’ın “2023 Yılı Genel Uygunluk Raporu”nda, Hazine garantileri de detaylandırıldı. Buna göre 2024 yılında devreden Hazine garantili borç meblağı 656,4 milyar TL. 2022 yılından devreden Hazine garantili borç 402,4 milyar TL’ydi. 2023 yılında yapılan giriş 348,3 milyar TL oldu. 2023 yılında yapılan çıkışlar ise 94,3 milyar TL olarak gerçekleşti. Geçen yıl kur farkı hariç verilen garanti meblağı 96,5 milyar TL oldu. Rapora göre, 2023 yılında sağlanan garantili borçlar arasında kur farkı meblağı olarak 251,5 milyar TL yer aldı.
ÖDEME DAĞILIMI
Geçen yıl Hazine garantili borçlar kapsamında yapılan toplam 94,3 milyar TL’lik ödemenin durumu şöyle oldu: Kreditörlere ödenen garantili borçların toplamı 75,9 milyar TL. Hazine tarafından risk hesabından ödenen Hazine garantileri 357,8 milyon TL. Geçen yıl Hazine garantili borçlar kapsamında kur farkı olarak da 17,8 milyar TL ödeme turu gerçekleşti.
KAMU KAYNAKLARI ŞİRKETLERE GİDİYOR
Kamu özel işbirliği (KÖİ) modeli kapsamında genişleyen yapişlet-devret projeleri kapsamında kamu kaynakları şirketlere gidiyor. Sayıştay’ın Karayolları Genel Müdürlüğü (KGM) kontrol raporunda seçim mali yapısı da yer aldı. Geçen yıl Bütçe yasası ile KGM’ye 118,6 milyar TL ödenek verildi. Kurumun 2022 yılında ödenen tutarı 45,1 milyar TL’ydi. Ödenekte bir önceki yılda yüzde 263 oranında artış yaşandı. KGM’nin 2023 mali yılı sonu ödenen bütçesi, başlangıç bütçesine yıl içinde dağılımı 121,5 milyar TL ödenek ile 240,1 milyar TL oldu. Bu bütçenin 236,1 milyar TL’si harcandı. KGM geçen yıl 56,9 milyar TL’lik cari transfer gerçekleştirdi. Sayıştay’ın raporunda şu şekilde denildi:
“2023 yılı bütçe ödenekleri ve gerçekleşmelerine ilişkin tablolar, 2023 yılı ödenenlerden en yüksek hissenin sermaye masrafları için harcandığı, sermaye giderlerini ise cari transferlerin takip edildiği görülmektedir. Sermaye sarfiyatları kapsamında yapılan 150,2 milyar TL fiyatındaki harcamanın 137,3 milyar TL’si gayrimenkul sermaye üretim sarfiyatları için, 12,8 milyar TL’si ise gayrimenkul alımları ve kamulaştırması için yapılmıştır. Cari transferler kapsamında yapılan 56,9 milyar TL fiyatındaki harcamanın 56,8 milyar TL’si ise yap-işletdevret projeleri için yapılan garanti ödemelerinden oluşmaktadır.”
Rapora göre, yol, köprü ve tünel fiyatlarından 3.9 milyar TL gelir elde edildi.