Polonya’dan Rusya adımı: Davaya başvuru yaptı

UAD’den yapılan yazılı açıklamada, Ukrayna’nın, 1948 tarihli Birleşmiş Milletler (BM) Soykırımın Önlenmesi ve Cezalandırılması Sözleşmesi çerçevesinde Rusya’ya açtığı davaya Polonya’nın da “müdahil olma” talebinde bulunduğu aktarıldı.

Polonya’nın, Divan Şartı’nın hem 62. maddesi hem de 63. maddesi uyarınca Ukrayna’nın davasına müdahil olmak istediği kaydedildi.

Açıklamada, Polonya’nın ilk olarak Divan Şartı’nın 62. maddesi kapsamında “verilecek karardan hukuki menfaati etkilenen” devlet olarak müdahillik başvurusu yaptığı belirtildi.

Polonya’nın başvurusunda, söz konusu davanın Ukrayna’ya silah yardımında bulunması sebebiyle Divan’ın vereceği kararın kendisini yakından ilgilendirdiği vurgulandı.

Polonya’nın 62. madde kapsamındaki başvurusunda, davaya “taraf olmayan” müdahil devlet olmak istediği bildirildi.

İkinci olarak; Polonya’nın “uyuşmazlık konusu sözleşmenin yorumuna ilişkin beyanda bulunma amacıyla müdahil olma hakkı veren” Divan Statüsü’nün 63. maddesi kapsamında “müdahillik bildirimi”nde bulunduğu kaydedildi.

Divan, Ukrayna-Rusya arasındaki soykırım davasında 63. madde kapsamında “müdahillik” başvurusu yapan 33 devletten ABD hariç 32’sinin başvurusunu kabul etmişti.

Divan, Gambiya-Myanmar arasındaki benzer davada da 63. madde kapsamında 7 devletin “müdahillik” talebini kabul etmişti.

Ukrayna, “Donetsk ve Luhansk bölgelerinde soykırım yapıldığı” şeklindeki Rus iddialarına karşı çıkarak 26 Şubat 2022’de Rusya aleyhine UAD’ye dava açtı.

Ukrayna davada, Rusya’nın kamuoyuna yaptığı açıklamalarda Ukrayna’ya haksız şekilde soykırım ithamlarında bulunduğunu ve bunun, 1948 tarihli BM Soykırım Sözleşmesi’nin ihlali anlamına geldiğini savundu.

Ukrayna, Rusya’nın kendisini haksızca soykırım yapmakla suçladığını kaydederek Divan’dan Ukrayna’nın soykırım yapmadığını ilan etmesini istedi.

UAD, 16 Mart 2022 tarihli tedbir kararında, Rusya’nın 24 Şubat 2022’de Ukrayna topraklarında başlattığı “askeri operasyonu” derhal durdurmasını istedi.

Divan, 2 Şubat 2024’teki kararında, Rusya’nın yaptığı 6 itirazın 5’ini reddederek bu ülkenin 1948 tarihli BM Soykırım Sözleşmesi’ni ihlal ettiğine ilişkin Ukrayna tarafından açılan davaya bakmaya yetkisi olduğuna hükmetti.

UAD, Ukrayna’nın açtığı davanın “kabul edilebilirlik” şartlarını da sağladığını ve davanın esasına ilişkin inceleme yapacağını belirtti.

Divan, bu davada, Rusya’nın Ukrayna’da soykırım yapıp yapmadığına ilişkin bir karar vermeyecek olup sadece Rusya’nın, Kiev yönetimini soykırım yapmakla itham etmesinin BM Soykırım Sözleşmesi’nin ihlali anlamına gelip gelmediğini araştıracak.

Divan’ın kararı Ukrayna ve Rusya için bağlayıcı ve kesin olurken taraflarca temyize götürülemiyor.

Rusya, Ukrayna’da Rus etnik kökene sahip nüfusun yoğun yaşadığı Donetsk ve Luhansk bölgelerindeki halka soykırım yapıldığını iddia etmiş ve Ukrayna topraklarında askeri operasyona başlamıştı.

Donetsk ve Luhansk bölgelerindeki ayrılıkçılar, sözde yönetimler ilan etmiş, Rusya da bu yönetimleri tanımıştı.

Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin, amaçlarının, “Kiev tarafından soykırıma maruz kalan insanları korumak, Ukrayna’yı Nazizm ve militarizmden arındırmak” olduğunu belirtmişti.