Şamanizm nedir? Şaman kimlere denir?

Şaman ya da Kam, Şamanizm dinine inanan kavimler tarafından, ruhlarla beşerler ortasında irtibat kurduğuna inanılan dini önderdir. Tunguzcada ve Mançucada ”büyücü” yahut ”kahin” manasına gelmektedir.

İlk olarak 13. yüzyılda kullanılmış olan “şaman” sözcüğünün eski Türkler tarafından kullanılmadığını öncelikle belirtmek gerekir. Eski Türkler’de şaman sözcüğü yerine “Kam” sözcüğü kullanılmıştır. Eski Türkler’de dini merasimleri yöneten şahsa “Kam” denildiği, eski Çin kaynaklarından anlaşılmaktadır. Altay Türkleri’nin günümüzde “şaman” manasında kullandıkları Kam sözcüğü, araştırmacılara nazaran en az 5. yüzyıldan bu yana yaşamaktadır.

ŞAMANİZM NEDİR?

Şamanizm, bir şamanın (Türklerde kam) çeşitli şuur durumları aracılığıyla ruh dünyası ile etkileşime girdiği dini bir uygulamadır. Uygulama genelde kâhinlik ya da düzgünleştirme üzere hedeflerle yapılır.

Şamanizmin başlangıçta Batılılarca çok ilahlı bir din olarak kabul edilmesi, Şamanizm hakkında gereğince bilgisi olmayan birinci Batılı gezginlerin Şamanizm hakkında Batı’ya aktardıkları yüzeysel bilgilerden kaynaklanmıştır.

Şamanizmin tarifinde bilim insanları fikir birliğine varmış değildir. Bu hem şamanizmin içinde barındırdığı farklı taraf ve ögelerden hem de Şamanizmin çok farklı coğrafyalarda, tıpkı temelde lakin çok farklı formlarda var olmasından kaynaklanmaktadır.

Antik ve Orta Çağ’daki çok yaygın olan sihirlerden farkı, onların şahsî olmalarına karşılık, şamanlığın başta Orta Asya ve Kuzey Asya halkları olmak üzere, Hunlar, Göktürkler, Oğuzlarda, Türkiye’de Anadolu da, Alevi ve Bektaşiler’de Altay ve Tuva Türkleri’nde, Tunguzlar’da, Moğollar’da, Mançular’da, Laponlar’da, Eskimolar’da, Vogullar’da, Ontiyaklar’da, Samoyedler’de, Kafkaslar’da, Hindistan’da, Çin’de, Japonya’da, Endonezya’da, Malezya’da, Polinezya’da, Avustralya’da, Büyük Okyanus’un öteki adalarında, Alaska’da, Grönland ve İzlanda’da, Kuzey Amerika’da, Guyana’da, Amazon bölgesinde ve Afrika’nın birçok yerinde (ufak tefek ayrılıklar bir yana) temel unsurlar değişmemek şartıyla az ya da çok kalabalık cemaatin bulunmasıdır. Şamanlığın ne vakit ortaya çıktığı, ne üzere değişiklikler geçirdiği kesin olarak bilinmemektedir.