Milli Savunma Bakanlığı’nın 2025 yılı bütçe teklifi TBMM’ye sunuldu. Teklifte yer alan bilgi birikimine göre MSB’nin 2023 yılı başlangıç ödeneği 182 milyar 770 milyon 968 bin TL’ydi lakin yıl sonunda 239 milyar 693 milyon 520 bin 294 TL harcandı. 2024 yılında ise MSB bütçesi rekor artışıyla 440 milyar 496 milyon 960 bin TL’ye ulaşacakti. MSB bütçesi 2025 yılı için yaklaşık yüzde 41’lik artışla 623 milyar 899 milyon 190 bin TL olarak öngörülmüştü. İhalede 2026 bütçe teklifi iddiası 746 milyar 44 milyon 81 bin TL olarak belirlenirken, 2027 yılı iddiası ise 839 milyar 645 milyon 682 bin TL olarak verildi. Öte yandan Savunma Sanayi Başkanlığı’nın 2025 yılı bütçe teklifi ise 1 milyar 137 milyon 681 bin TL olarak belirlendi.
‘ULUSAL SAVUNMAYA 612 MİLYAR’
Teklif kapsamında: Dış siyaset desteği 1 milyar 155 milyon 551 bin TL, şehit yakını ve gaziler eşitliği 263 milyon TL, ulusal savunma ve güvenlik eşitliği 612 milyar 943 milyon 699 bin TL, idare ve dayanak birleşimi ise 9 milyar 536 milyon 940 bin TL ayrılacak. Ekonomik maaşlardan ise işçi masraflarına 273 milyar 553 milyon 471 bin TL, mal ve hizmet alım giderlerine 305 milyar 86 milyon 826 bin TL, sermaye giderlerine ise 3 milyar 167 milyon 308 bin TL ayrılacak.
‘FAALİYET KAPSAMINDA 47 ÜLKE’
Ayrıca dış siyaset programı alt programı olan barışı destekleme ve muhafaza harekatları kapsamındaki ülke sunumu 2025 maksadı olarak 11 ülke belirlendi. Dost ve uyumlu olma güvenliğine dayanıklılık alt programı ise faaliyet kapsamındaki ülke sayısı 2025 gayesi 47 olarak açıklandı. Ulusal Savunma ve Güvenlik programı alt programı güvenlik güvenliğinde ise; ‘Sınır fiziki güvenlik sistemleri elektronik katmanların yapımı’ projesinin tamamlanma oranı 2025 için, yüzde 42, ‘sınırda modüler beton duvar ve harcanan yol yapım’ projesinin tamamlanması ise 2025 yılı için yüzde 100 olduğu belirtildi.
‘SÖZLEŞME SONRASI İŞŞİZLİK’
Konuya ait Cumhuriyet’e değerlendirmede bulunan CHP Çanakkale Milletvekili ve TBMM Ulusal Savunma Komitesi üyesi, örgüt üyesi Özgür Ceylan, savunma harcamalarının gayrisafi amaçlı hasılıya (GSYH) başlatılması 2024 bütçe teklifinde 1,77 olduğunu, gerçekleşme iddiasının 2024 yıl sonunda 2,09 olarak beklendiğini, 2025 teklifinin ise yüzde 2 olarak görünmediğini söyledi. TÜİK’in açıkladığı enflasyon oranında güncellenen bir bütçe olduğunu belirten Ceylan, “Milli Savunma Bakanlığının 2024 bütçe teklifi 440 milyar 496 milyon iken yüzde 41,6’lık bir artışla 2025 için teklif edilen sayı 623 milyar 899 milyon 190 bin liradır. Bütçenin yaklaşık yüzde 28,1’ini işçi sarfiyatları yüzde 61’lik kısmı da mal ve hizmet alım giderlerinden oluşmaktadır. İşçi sarfiyatları içerisinde en düşük artış yüzde 24,27 ile sarfiyatlarında ve TSK’nın büyük oranda profesyonelleştiği gerçeği göz mevcut olması, yüzde 43,7’lik bir sarfiyat kalemi de kontratlı çalışana kadar çok sayıda, mukavele sonrasında işsiz kalmak ekonomik krizlerinde kaybetmiş genç, bir süreliğine silah olarak alınacak” tabirlerini kullandı.
‘ÖDENEN MİLYARLARCA DOLARI’
Ekonomik gücün derinleştiği bir periyotta en genişleme alanlarının birinin savunma bütçesi dikkatine dikkat çeken Ceylan, taarruz ve savunma yeteneğinin yüksek, faal bir hava gücüne sahip olduğu bir ülkenin ulusal gücü için mecburiliğe dikkat çekti. Ceylan, “İktidarın yaklaşık 20 yıldır uyguladığı siyasetlerin faturasını millet olarak ödüyoruz. Ulusal hava savunma sistemlerimizi geliştirip etkinleştirebilirken ulusun kıt kaynakları S400 sistemi tarafından piyasaya sürülmektedir. Aktif dolarların verilmediği dahi tartışma konusu olan bir sistem milyarlarca ödeme yapılmıştır. Tekrarlı biçimdeki proje dışı kalınan F35 muharip savaş uçağı projesinin devamı ya da projenin çıkması konusunda devlet kararının kararının ne olduğu hakkında kamuoyunun net bir bilgisi mevcut değil. Bu proje kapsamında ödenen milyarlarca dolar paranın karşılığındaki kalitenin ne miktarı belli değil” diye konuştu.
’10 YIL GEÇ KALDIK’
Eurofighter ve F16 tedarik ve modernizasyon projesinin geldiği etaptan da kamuoyunun bilgi sahibi olabileceğiniz dikkat çeken Ceylan, “Milli savunma başarısı inşasında en az 10 yıl geçildiğini söylüyorsek abartmış olmayız diye düşünüyorum. 2025 yılı bütçe teklifi üzerinde daha ayrıntılı fikir beyan ücretleri için sayın bakanın görüşmeleri sırasında ve soracağımız kişilere vereceği karşılıklara göreceğiniz değerlendirmesinde bulunuldu.
SAVUNMA VE GÜVENLİĞE 1 TRİLYON 608 MİLYAR
Cumhurbaşkanlığı Yardımcısı Cevdet Yılmaz, Türkiye’nin 2025 yılında savunma ve güvenlik kesimine ayıracağı bütçeye ait açıklamada, “Savunma sanayiinde planlanan gücü minimum düzeyde düşüreceğiz. Savunma harcamaları için 913,9 milyar lira, iç güvenlik için 694,5 milyar lira ödenek öngörülecek. Savunma Sanayii Destekleme Fonu (SSDF) için kaynak da dahil olmak üzere toplam savunma ve güvenlik verileri için 2025 yılında 1 prosedür 608 milyar lira ödenek tahsis edilmektedir”. Hususa’ya ait olarak kısa bir süre önce açıklama yapan Hazine ve Maliye Bakanı Mehmet Şimşek ise, savunma sanayii çalışmalarına, Çelik Kubbehava savunma sistemine değinerek savunmanın ölçünün katlanma durumunu, önemli kaynak olduğunu söylemişti.