Yönetmelik yayımlandı: Karamel için kaygılar arka

TBMM Genel Kurulu’nda 30 Temmuz’da yapılan oylamada kabul edilerek Meclis’ten geçen 17 unsurluk ‘160 sayılı Hayvanları Muhafaza Kanunu’nda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun’ 2 Ağustos’ta yürürlüğe girmişti. Yasanın uygulama yönetmeliğiyse 13 Aralık’ta Resmi Gazete’de yayımlandı. Yönetmelikteki tartışmalı unsurları (Hayvan Hakları Aktif Güç Birliği Platformu) HAYTAP Lideri Av. Ahmet Kemal Şenpolat ve Ankara Barosu Hayvan Hakları Merkezi Başkanı Tuğba Gürsoy değerlendirdi.

Yönetmeliğe nazaran bundan sonra hayvan sahiplenmek isteyenler, ‘634 sayılı Kat Mülkiyeti Kanunu’ kapsamındaki idare planını ve bu doğrultuda bağımsız kısımda köpek bulundurabileceğine dair yöneticiden temin edilen müsaade evrakını ilgili kurumlara teslim etmeden hayvan sahiplenemeyecek. Avukat Tuğba Gürsoy bu gelişmeyi “Popülasyon denetimi öncelikli bir yasa çıkarıp yönetmeliğe bu türlü bir hususun eklenmesi yetki aşımına sebep olur. Yönetmelikler kanunları genişletmez, rehber kitap niteliğindedir. Fakat bu yönetmelikte tersine durumlar var. Maddeyi aşan bir biçimde yeni bir yasama üzere. Bahsi geçen husus hem hayvan sahiplenmek isteyen bireylerin işini zorlaştıracak hem de sahiplendirme oranlarını düşürecektir” halinde kıymetlendirdi.

Av. Ahmet Kemal Şenpolat ise yönetmelikte gereğince açıklanmayan iki büyük problemden bahsetti; köpek ticareti ve kısırlaştırma: “Şelale akmaya devam ettiği sürece sokaklarda köpek olacak. Yani bu hayvanlar öldürülse de bakımevine koyulsa da köpek ticaretinin önüne geçilmedikçe sonu gelmeyecek. Yönetmelik de ne yazık ki bu noktada çok eksik. Köpek çiftliklerinin kapatılmasına ya da bu ticareti sonlandırmaya dair hiçbir husus yok. Tıpkı formda öncelik olması gereken kısırlaştırma da gereğince ele alınmamış. Ötanazi sözünü yumuşatmak için ismine ‘tedbir’ dediler. ‘Öldürmekten bahsetmeyeceğiz’ dediler. Artık yönetmelik yayımlandı ve biz daima öldürmeyi konuşuyoruz. Öldürerek popülasyon düşmeyecek. Öncelik her vakit kısırlaştırma ve üretimin önüne geçmek olmalı.”

‘Pratik olarak uygulanabilir değil’

Yönetmelikte sunulan tahlillerin maliyetine de dikkat çeken Şenpolat, yasanın pratik olarak uygulanabilir olmadığını savundu: “Hayvanları sokaktan toplayıp koyabileceğimiz bir yer yok. Yeni bakımevleri yapılsa dahi buradaki tüm hayvanların sahiplendirildiği ülkü senaryoda bile bu yol ziyana sebep olacak. Yeni yapılan ve boşalan bakımevleri sonrasında kullanılamayacak. Biz de sokaklarda hayvan olsun istemiyoruz lakin tekniği yönetmeliktekiler değil.”

 “Konuyu gerçek ele almazsak ekolojik dengeyi bozacağız, biliminsanları buna ‘vakum etkisi’ diyor”

Ankara Barosu Hayvan Hakları Merkezi Başkanı Tuğba Gürsoy, konuyu en başından ele alarak sokak hayvanları yasasının her şeyden evvel ‘bilimsel bir mesele’ olduğunu söz ediyor ve yönetmeliğin ‘yanlış’larını anlayabilmek için evvel buradaki sorunu gerçek tespit etmemiz gerektiğini söylüyor: “Dünyada milyonlarca tıp var. Hepsinin varoluşunun bir sebebi var. Şayet bu mevzuyu hakikat ele almazsak en başta ekolojik dengeyi bozacağız. Buna biliminsanları ‘vakum etkisi’ diyor. Şöyle düşünebilirsiniz; üç farklı halka var ve en içteki birinci halka kentte beşerlerle teması olan evcilleşmiş hayvanları temsil ediyor. Biz şayet bu hayvanları bulundukları yerden alıp, toplatıp, öldürüp onları doğal ortamından uzaklaştırırsak dengeyi bozarız. İkinci halka kente iner ve bu halkadaki hayvanlar beşerden daha uzak bir halkayı temsil eder. Diyelim bu defa ikinci halkayı uzaklaştırdık, bu sefer üçüncü halka yani yabani hayvanlar kente iner ve biz tüm dengeyi bozmuş oluruz. Bir müddet sonra da bu durum önüne geçilemez bir hal alır.”

Mahallenin maskotu

Onlar ismine konuşuyor, karar veriyor ve uyguluyoruz. Sanki köpekler lisana gelseydi tüm bu yaşananları nasıl yorumlardı? Bunu bilmenin bir yolu yok lakin onları ‘tanıyan’ birinden dinlemek fikir sahibi olmamıza yardımcı olabilir. Biz de bu hedefle yola çıktık ve yolda Karamel’e rastladık. Karamel 5-6 yaşlarında, hareketli mi hareketli, ‘muzır’ bir köpek. Kartal’daki Soğanlık Yeni Mahalle’nin adeta maskotu. Mahalle sakinleri nereden geldiğini bilmiyor, küçücükken bir gün burada ‘belirmiş’. Son beş yıldır mahallede yaşıyor.

Karamel’i en güzel tanıyanlardan biri Sibel Büyükpatır Yavuz. Kendisinin etraf konutlarda oturan hayvanseverlerle oluşturduğu küçük bir kümesi var. Mahalledeki kedi ve köpekleri besliyor, muhtaçlıklarını gideriyor ve aşılarını yaptırıyorlar. Sibel Hanım, Karamel’i şöyle anlatıyor: “Enerjik, her hayvanla anlaşabilen, mahallesini koruyup kollayan, memnun bir köpek Karamel. Dışarıdan gelen köpekleri asla mahalleye sokmaz. Kendini sevdirmekten pek hoşlanmasa da sizi tanıyorsa kesinlikle yanınıza gelir, görüş aralığında meblağ sizi ve izler. Çok güzel bir gözlemcidir. Oyuncu da tıpkı vakitte. Etraf sitelerde oturan, çok sevdiği köpek arkadaşları var, onları görünce daima oynamak ister, yanlarına masraf. Herkes de tanıyıp sevdiği için sitelere giriş-çıkış müsaadesi vardır. Bilirler ki kesinlikle bir arkadaşını görmeye gelmiştir!”

Karamel, mahallenin bir köşesinde onun için yapılmış bir kulübede kalıyor. Ona her gün özel mama hazırladıklarını anlatıyor Sibel Hanım: “Karamel kuru mama yemeyi sevmiyor. Hal bu türlü olunca biz de her gün ona özel yemek hazırlamaya başladık. Çiğneme kemiği de  alıyoruz. Onda da her markayı sevmiyor. Gördüğüm en seçici köpek.”

Tüm mahalleli tanıyıp sevince Karamel’in işi de daha kolay oluyor. Mahallede her gün birileri Karamel için ‘bir şey’ yapıyor. Kimi mamasını, suyunu veriyor, kimi de seveceği kemik markasını bulmak için her gün yeni bir sürprizle kapısını çalıyor. Ayrıyeten kimse Karamel’e selam vermeden mahalleden ayrılmıyor. Karamel ise her sabah tıpkı yerde  çocukları okula uğurluyor.

Karamel’e özel yemek hazırlayan, ilacını veren, bir derdi olduğunda anlayıp çözen beşerler yayımlanan yönetmelik yüzünden bir yandan da onun için her zamankinden daha çok kaygılılar. Sibel Hanım telaşını şu sözlerle lisana getiriyor: “Karamel’in meskeni burası. Mahallenin çocuklarıyla birlikte büyüdü, büyüyor. En büyük kaygımız ondan koparılmak. Yasanın sonlarını kestirmek mümkün değil. Yayımlanan yönetmelikle birlikte tasalarımız daha da arttı zira hayvanseverlerin kelam hakkı yok. Karamel’i hiç tanımayanlar onun hakkında karar verip uygulayacak. Biz endişelenmeyip ne yapalım?”