Borrell: Bu hafta sonu İran ile nükleer anlaşma olabilir

Avrupa Birliği (AB) Dış İlişkiler ve Güvenlik Politikaları Yüksek Temsilcisi Josep Borrell, İspanya devlet televizyonu TVE’ye verdiği röportajda, İran nükleer anlaşması olarak bilinen ve nihai olduğu açıklanan Kapsamlı Ortak Eylem Planı’nın (JCPOA) taslağına İran’ın cevabına, sürece dahil olan ülkelerin çoğunluğunun onay verdiğini, sadece ABD’nin yanıtını beklediklerini kaydetti.

“Bazı ek ayarlamalar isteyen İran’ın yanıtını mantıklı gördüklerini” belirten AB Yüksek Temsilcisi, “Buna çoğu onay verdi ama ABD’nin cevabı henüz gelmedi. Bunu kapsamlı bir şekilde müzakere etmeleri gerektiğini anlayışla karşılıyorum. Bu hafta içinde bir cevap geleceğini umuyoruz.” dedi.

AB’nin 2015 nükleer anlaşmasını kurtarmayı amaçlayan önerisinin kabul edilmesi gerektiğini ve çoğunluğun bu yönde olduğunu ifade eden Borrell, İran ile bu hafta sonuna kadar nükleer anlaşma yapılmasının “mümkün” olduğunu söyledi.

Süreç nasıl gelişti?

Nükleer anlaşma müzakerelerinin koordinatörü olan Borrell, 20 Temmuz’da İran ile ABD arasındaki anlaşmazlığı çözmek için taraflara yeni bir taslak metin sunduğunu duyurmuş, her iki ülkede yeni çözüm önerilerini olumlu karşıladıklarını açıklamıştı.

Nükleer anlaşmaya dönüş müzakereleri Birleşmiş Milletler (BM) Güvenlik Konseyinin 5 daimi üyesi (İngiltere, ABD, Çin, Fransa, Rusya) ve Almanya ile İran arasında 2015 yılında `Kapsamlı Ortak Eylem Planı” adı verilen ve İran nükleer faaliyetlerinin denetlenmesini içeren anlaşma imzalanmıştı.

Eski ABD Başkanı Donald Trump 2018 yılında tek taraflı olarak anlaşmadan çekilmiş, İran yönetimi de nükleer faaliyetlerini anlaşma öncesine döndürmüştü. Bunun üzerine ABD yönetimi, İran’ı ağır ekonomik yaptırımlarla hedef almıştı.

Nükleer anlaşmaya dönüş için Avusturya’nın başkenti Viyana’da Nisan 2021’de İran, Fransa, Rusya, Çin, İngiltere ve Almanya arasında müzakerelere başlanmıştı.

ABD Başkanı Joe Biden’ın Kasım 2021’de göreve başlamasıyla ABD’nin de anlaşmaya dönmesi için görüşmeler yürütülüyordu ancak müzakereler geçtiğimiz mart ayında farklı nedenlerle durdurulmuştu.