Ümit Hazır: ‘NATO üyesi olduğu için üyeliği kolay olmaz’

Dışişleri Bakanı Hakan Fidan, Çin temasları sırasında Türkiye’nin BRICS’e katılmayı isteyip istemediği yönündeki soruyu, “Elbette isteriz, neden istemeyelim. Avrupa Birliği (AB) ile Gümrük Birliği anlaşmamız var, aynı zamanda BRICS gibi farklı platformlarda, partner ülkelerle iş birlikleri için yeni fırsatlara bakıyoruz” şeklinde yanıtladı. Kremlin Sözcüsü Dmitriy Peskov ise konuya ilişkin, “Türkiye gibi önemli ortaklarımız dahil komşu devletlerin BRICS’e yönelik artan ilgisini memnuniyetle karşılıyoruz. Elbette bu ilgi Rusya’nın başkanlığında hazırlanan BRICS zirvesinin de gündeminde olacak. Örgüt, katılmak isteyen tüm ülkelerin çıkarlarının tamamını karşılayamayabilir ancak BRICS, ilgi gösteren tüm devletlerle temasları sürdürmekten yana” ifadelerini kullandı.

‘TÜRKİYE İSTİSNA OLACAK’

Ankara’nın bir NATO ülkesi olarak BRICS’e katılma yönündeki ilgisini Cumhuriyet’e değerlendiren siyaset bilimci Rusya uzmanı Ümit Nazmi Hazır, Türkiye’nin denge politikası izlemeye çalıştığını belirtti. Türkiye’nin Avrupa Birliği’ne ‘başka alternatiflerimiz de var’ mesajı verdiğini söyleyen Hazır, “Bir bakıma Batı nezdinde kendi değerini arttırmak için yapılan bir açıklama olduğunu düşünüyorum. BRICS’e üye olan ülkelerin hiçbirisi NATO üyesi değil. Türkiye eğer olursa istisna olacak. Bugün Rus medyasında olumlu bir bakış vardı. Rusya’nın genel politikası Batı ittifakı içerisinde gediklerin oluşmasıdır. Türkiye’yi de ne kadar kendisine çekebilirse NATO içerisinde o kadar ayrışma yaratacağını düşündüğü için Rusya tarafı olumlu mesaj verdi. Fakat Türkiye, NATO üyesi olduğu için Türkiye’nin üyeliği diğer ülkelerin üyeliği kadar kolay olmayacaktır. Bundan dolayı bana göre kısa sürede pek mümkün gözükmüyor” dedi.

TÜRKİYE BRICS’İ NASIL GÖRÜYOR?

Her BRICS ülkesinin, BRICS’e yönelik farklı bir niyeti olduğunu kaydeden Hazır, “Mesela Rusya’nın amacı burada çok kutuplu bir dünya yaratmak, Batı’ya karşı bunu bir araç olarak kullanmak ancak Brezilya daha çok bir ekonomik birliktelik olarak görüyor. Burada durum, Türkiye’nin bunu nasıl gördüğüyle ilgili. Ortak bir değer normu, paradigma yaratamıyorlar. Örneğin İran da var, Hindistan da var bu ülkelerin arasında rekabet var; Hindistan ve Çin arasında olduğu gibi. Yani bu ülkeleri birleştiren ortak bir değer yok. Tabii dolarsızlaştırmak, Batı’nın yaptırımlarına karşı kendilerine alan yaratmak gibi birkaç tane parametre var” ifadelerini kullandı. Hazır, Türkiye’nin BRICS üyeliğinin Batı bağlamında denge politikasına ve kendisine stratejik özerklik yaratmasına olanak sağlayabileceğini değerlendirdi. Rusya’nın Türkiye’nin ilgisine olumlu yaklaşmasına ilişkin olarak ise, “Rusya, Ukrayna savaşı başladığından bu yana izolasyona ve Batı yaptırımlarına maruz kaldığı için bundan kurtulmak amacıyla BRICS üzerinden Batı dışı ülkeleri bir araya getirmeye çalışıyor” dedi.

BATI’YA ALTERNATİF

2006 yılında Brezilya, Rusya, Hindistan ve Çin tarafından oluşturulan grup, Güney Afrika ev sahipliğinde düzenlenen 2023 BRICS Zirvesi’nde genişleme kararı aldı ve Mısır, Etiyopya, İran, Suudi Arabistan ve Birleşik Arap Emirlikleri 1 Ocak’ta BRICS’e katıldı. Dünya nüfusunun ve dünyadaki ham petrolün yaklaşık yüzde 45’ini elinde tutan BRICS, Batı ülkelerinin ekonomik birliğine alternatif olarak görülüyor.