EBSO Başkanı Yorgancılar: Umarım, sanayicimizin fedakarlığı, katlanılan zorluğa bedel

Ege Bölgesi Sanayi Odası (EBSO) Yönetim Kurulu Lideri Nadir Yorgancılar, bilhassa sonbahar ve kış aylarında çöküşlerde artış yaşanacağını tabir ederek “Özellikle artan faiz oranlarıyla birlikte, krediye erişim imkanının büyük oranda daralmış olması, sanayicileri daha da zorlayan bir sürenin sona ermesi. Endüstriciler için güçlü süreç devam edecek” dedi. Nadir Yorgancılar ile endüstricinin meselelerini konuştuk.

TR SERT DARALMA

2024’ün ikinci yarısında yüzde 1,8 küçülen tek kesim sanayi oldu. Bu bölümü küçültmeyi nasıl yorumlamak gerekiyor?

2024 yılı ikinci çeyrekte yüzde 1,8 ile küçülen tek dalda sanayileşmenin yanı sıra, sanayi üretim takviminde yüzde 5, temmuzda yüzde 3,9 daraldı. Sanayi üretimindeki bu değişimler, 2023 Kahramanmaraş verimlerinden bu yana en sert şekilde kaydedilmeye başlandı. PMI imalat satın alma raporlamasının 2024 Mart ayından bu yana gerileme olduğu ve temmuz kısmında 47.2 bilginin geri döndüğüne dair bilgi verildiği belirtildi. Tüm bu değişim bilgileri, enflasyonla gayret kapsamında uygulanan faiz artırımı ve sıkılaşma politikasıyla AB ülkelerindeki yavaşlamanın bir sonucu olarak yorumlanması gerekiyor. Yüksek gelir, finansal ulaşım kasvetleri, ihracat pazarlarındaki gelişmelerin açık bir sonucu.

Sizin de “Sanayiyi isteyenlerse Türkiye’de olanlar” yorumunuz var, bu küçülmenin derinleşmesine nelere yol açabilir?

Sanayicilerse, Türkiye’deki yorumlarımız onun vakitlerini koruyor. Sıkılaşma siyasetine başladığında, bakan Mehmet Şimşek ve ekonomistler tarafından çok sıkışık iki yıllık bir süreçle ilgili fakat enflasyonla çaba kapsamında bu süreçte katlanmak gerekir ve sonunda işlerin tekrar rayına girileceği açık biçimde tabir edilmişti. Umarım sanayicimizin fedakarlığı, katlanılan zorluğa bedel. Zira, temel olan enflasyonda kalıcı durmayı durdurmaktır. Bu bağlamda, endüstrideki gelişmelerin bir mühlet daha devamına, siyasetlerde bir sapma veya olağandışı gelişmeler olmadığı sürece orta ve uzun süreli tekrar toparlanmalarına devam edilir.

MALİYETLER ZORLUYOR

Artan’ın girdi fiyatları giderlerinde gelecek periyotta sanayicileri neler bekliyor?

Artan finansman ve girdi maliyetleri sanayicilerimizi en çok zorlayan konu. Bilhassa artan faiz oranlarıyla, krediye erişim imkânının büyük oranda daralmış olması, sanayicileri daha da zorlayan bir sürece dahil olmuş. Döviz kurunun uzun vakittir sabit olması ise ihracatçılarımızı zorluyor. Bu süreç bir mühlet daha devam edip, sanayicilerimizi zorlamaya devam etme aşikârdır. Daralma sürecinin tesirlerinin zayıflamasıyla, artan sıcaklıkların olumsuz tesirleri de azalacak. Lakin, değerli olan endüstrinin buna benzer finansal kırılganlık konjonktürlerinden daha az etkilenebilecek sağlamlıkta olması. Üretimin sürekliliği açısından seçenekleri orta eleman probleminin da çözülmesi gerekiyor.

Son periyotlarda birçok bölümden şirket iflasları ve konkordato haberleri geliyor. önümüzdeki devirlerdeki çöküşlerde yükselişi bekliyor musunuz?

Özellikle sonbahar ve kış aylarında endüstrideki istihdamın daralacağı, konkordatoların artacağı ve zombi şirketi olarak tabir edilen finansal açıdan kaynağınce sağlam olmayan şirketlerde iflasların daha fazla olacağı ekonomistlerce lisana getiriliyor. Bu manada, iflaslarda artış yaşanacağı tabir edilebilir.

Son periyotlarda üyelerinizde bilhassa hangi bölgelerde şikayetler alıyorsunuz?

Ege Bölgesi ve bölge başkanları kenti İzmir, yaşanan tüm zorluklara karşın Türkiye İktisadına paha katmaya devam ediyor. Mevcut konjonktürde, bölge sanayicilerinin hususları, ülke genelindekilerle teğet bir bireysel. En tahlili destekleyen dengelememiz enflasyon. Üretimdeki girdi ve maliyet maliyetleri çok yüksek. Döviz kurunun mevcut rejimi ve döviz bozdurma zaruriliği amacıyla mevzuat uygulamalarının ihracatçıları zorlanıyor. Memleket olarak mevcut durumda ara/aranan eleman eksikliği var. 2012’de KDV tevkifatı uygulaması ile üretim ve satış zincirinin her etabının zincirleme olarak vergilendiriliyor, bu bir sorun. Ayrıyeten vize alımları ve yurt dışı seyahatleri çok zorlaştı.

2024 ENFLASYON GAYESİ ÇOK İYİMSER

OVP’de başta enflasyon, enflasyon, büyüme ve döviz kuru hedefleri nasıl değerlendiriyorsunuz, bu gayelerin tutma ihtimali var mı?

Dezenflasyonist süreçte, yapılan fedakârlıkların karşılığını gelecek mektupla almaktan umut ediyoruz ki OVP’deki bilgiler bunu doğruluyor. Elbette öngörülerin tutulmaması için hem para hem de maliye siyasetlerinin tamamıyla uyumlu bir biçimde sürekli hareket etmesi sağlanır. Lakin, 2025 enflasyonunu oldukça iyimser bulmamı tabir etmem gerekiyor. 2025’in birinci yarısında izlenecek siyasetler bu manada tamamlanacak. Bu da yatırımlar ve çıktının üzerindeki baskıyı ya daha da artıracak ya da ortadan kaldıracaktır. Enflasyonla gayretle, para siyasetini destekleyen tüm adımların da eşzamanlı atılmasını bekliyoruz.

BU YIL BİTİYOR 2025’E BAKALIM

2024 sonu enflasyonu, büyüme ile ilgili hedefleriniz nelerdir, 2025 yılıyla ilgili hedefleriniz kesin oldu mu?

Büyümenin yüzde 2-2,5 düzeyindeki enflasyonun da yüzde 43-45 aralığında gerçekleşmesini beklemek. Bu yıl artık bitiyor. Kıymetli olan gelecek yıldır.

Enflasyonla program programının taviz verilmemesise, enflasyondaki gerilemenin yavaş da olsa devam ettirilmesi, lakin 2025 yılı maksadının biraz daha üstünde gerçekleşmesi bekleniyor. Enflasyonda doruğun geçmişte kalmış olması, geçmiş 1’in farklı şekillerde planlarına imkan tanıyacak. Bu açıdan umutluyuz. Ve kesinlikle enflasyonla çabanın sürekli devam ettirilmesi, maliye politikaları ve istikrarlı islahatlarla da yayılmanı zorunlu eğitim.

HER KRİZ BİR DERS

Türkiye ekonomisindeki günler ve yaşanan krizler nedeniyle öğrencilerin iş yapış biçimlerini nasıl değiştiriyorsunuz?

Her bir kriz yeni bir ders, yeni bir öğretilen niteliktedir. Son yıllarda dünya çapında pandemi, enflasyon, Rusya-Ukrayna savaşı, İsrail-Filistin savaşı vb. Pek çok siyasi ve ekonomik kriz deneyimi yaşıyor, bunların tesirlerini Türkiye’de derinden hissediyoruz. Bu krizler bizde her şeyden önce tarım ve kendi kendine kâfi bir ülke içinde, pandemi halinde acil durumlara hazırlıklı olunması, sanayi kesiminde katma değerli üretimin değerini gösterdi. Krizlerle birlikte, teknoloji odağında büyümeyle küresel çapta bir başarı elde etmek için de iş yapış formlarımız dijitalleşme yönünde değişiyor. Bununla birlikte küresel ölçekteki çoklu kriz ortamında ihracat pazarlarımızı çeşitlendiriyoruz. Bütçe planlamasını, dijital ve yeşil aksamlarını katarak çalışıyoruz.