AB, gaz borsalarına müdahaleye hazırlanıyor

AB Komisyonu Başkanı Ursula von der Leyen, Strazburg’da, Avrupa’daki enerji krizine yönelik hazırladıkları yeni tedbirleri içeren paket hakkında basına açıklamalarda bulundu.

AB ülkelerinin enerji krizine karşı birlikte hareket etmesi gerektiğini söyleyen von der Leyen, “Bu teklifle bugün ortak gaz satın alma işlemini operasyonel hale getiriyoruz.” dedi.

Von der Leyen, üye ülkelerin ve enerji şirketlerinin birbirlerinden daha fazla teklif vermek yerine gazı ortak biçimde satın almaları gerektiğine işaret etti.

Ortak satın almanın bağlayıcı unsurları olacağını anlatan von der Leyen, doğalgaz depolarını doldurmak için gereken miktarın yüzde 15’inin ortak alımla gerçekleşmesinin zorunlu hale geleceğini ifade etti.

Von der Leyen, bir sonraki gaz dolum dönemine hazırlıklı başlayacaklarını, bu sisteme Batı Balkanlar ile Doğu Ortaklık ülkelerinin de dahil olabileceğini anlattı.

Üye ülkelerin dayanışma göstermesinin önemine dikkati çeken von der Leyen, pakette acil durumlarda iki ülke arasında karşılıklı enerji dayanışma anlaşması olmaması halinde de geçerli olacak yeni kurallar getirileceğini belirtti.

Von der Leyen, paketteki bir başka unsurun da gaz fiyatlarıyla ilgili olduğuna işaret ederek, “TTF olarak adlandırılan Avrupa’nın ana gaz piyasasındaki oynaklığı ve aşırı fiyat artışlarını yumuşatmamız gerekiyor.” dedi.

TTF karşılaştırma ölçütünün esas olarak boru hattı gazı için tasarlandığını belirten von der Leyen, mevcut durumda bu pazarın sıvılaştırılmış doğalgaz (LNG) ağırlıklı bir hal aldığını anlattı.

Von der Leyen, “Bugün gördüğümüz TTF artık gerçek piyasa durumunu yansıtmıyor. Bu nedenle bir sonraki dolum sezonu için LNG’ye özel bir kriter geliştireceğiz.” ifadesini kullandı.

Mevcut durumda acil tedbir almaları gerektiğini vurgulayan von der Leyen “Bu nedenle gerektiğinde aşırı gaz fiyatlarını sınırlayacak bir mekanizmayı devreye sokuyoruz.” diye konuştu.

Von der Leyen, tekliflerinin Avrupa gaz Borsası TTF aracılığıyla fiyatları sınırlandırması içerdiğine işaret ederek, fiyat düzeltme mekanizmasının TTF’deki işlemler için geçici olarak dinamik bir fiyat limiti oluşturacağını ifade etti.

TTF’de dinamik limitin üzerinde bir fiyatla işlem yapılmasına izin verilmeyeceğine dikkati çeken von der Leyen, bunun aşırı oynaklığı ve aşırı fiyatları önleyeceğini belirtti.

Von der Leyen, gaz fiyatlarının elektrik fiyatı üzerindeki etkisinin sınırlandırılmasının AB genelinde değerlendirilmeyi hak ettiğini, bu konuyu değerlendirdiklerini ve verileri incelediklerini söyledi.

Paketin yürürlüğe girmesi için AB üyesi ülkelerin onayı gerekiyor.

TTF (Title Transfer Facility), Avrupa’da doğalgaz fiyatlarının belirlendiği Hollanda merkezli sanal gaz ticaret noktası.

Öte yandan, AB Komisyonu’nun son enerji paketinde pek çok üye ülkenin talep ettiği ithal doğalgaza tavan fiyat getirilmesi yer almadı.

Aralarında Fransa, İtalya, İspanya ve Belçika’nın da bulunduğu AB üyesi 15 ülke, ithal doğalgaza tavan fiyat uygulamaya yönelik bir plan hazırlanmasını istiyordu.

Almanya, Hollanda, Danimarka ve bazı ülkeler ise bu aşamada doğalgaz fiyatlarına tavan getirilmesi fikrine sıcak yaklaşmıyor. Gaza tavan fiyat getirilmesinin enerji arz güvenliğini riske sokacağı görüşünde olan bu ülkeler, uygulamanın özellikle kış aylarında doğalgaz tedarikine zarar verebileceğini değerlendiriyor.

AB ülkelerinin liderleri 20-21 Ekim tarihlerinde Brüksel’de bir araya gelecek. Zirvenin ana gündem maddesi enerji krizi olacak.