Borsada teminat tamamlama çağrılarında artış

EBRU USTA/BLOOMBERG HT PARA PİYASALARI MÜDÜRÜ

Borsa İstanbul, deprem felaketinin ardından 2 işlem günü açık kalmasının ardından 5 işlem günü kapalı kalmıştı. Ardından, birçok düzenleyici kurumdan gelen düzenlemelerle birlikte 15 Şubat’ta açılan Borsa İstanbul, geçtiğimiz hafta ise sınırlı bir yükseliş kaydetti ve haftayı yüzde 0,6 civarında artış ve 32 puan yükselişle 5.058 puandan tamamladı.

Borsa İstanbul’da 2022 yılında yaşanan rallinin ardından en yüksek kapanış seviyesi, 2 Ocak tarihinde 5.661,10 puan seviyesi ile görülmüştü. 2023 yılı Ocak ayında sert satışlar görülen BIST-100 endeksinde kapanış seviyesi yüzde 12 gerilemeyle 4.976 puan seviyesinden gerçekleşti.

6 Şubat tarihinde yaşanan deprem felaketinin öncesinde, 3 Şubat tarihinde kapanış seviyesi 5 bin puanın hemen altında olurken depremin ardından satışlar derinleşti. Borsa İstanbul’un kapalı kaldığı 5 iş gününün ardından hemen önceki günde kapanış seviyesi 4.505 puan olurken 15 Şubat’ta önlemlerle birlikte açılan borsa toparlandı ve tekrar 5 bin puan seviyesinin üzerine çıktı.

Teminat tamamlama çağrıları arttı

Vadeli İşlem ve Opsiyon piyasasında ters pozisyonda kalan yatırımcıların teminat tamamlama çağrıları Şubat ayı içerisinde artış gösterdi. Şubat ayı boyunca VİOP’ta kümülatif teminat tamamlama çağrısı 3,0 milyar TL seviyesine çıktı. Özellikle oynaklıkta artış görülen 15 Şubat sonrasında tarihinde sadece 1 günde 345 milyon TL’lik teminat tamamlama çağrısı yapıldı. 27 Şubat’ta ise bu tutar 429,9 milyon TL’ye yükseldi.

Deprem sonrasında SPK’dan aracı kurumların sermaye yeterliliği konusunda kolaylık gelmişti.

SPK, 14 Şubat tarihinde aracı kurumların sermaye yeterliliği konusunda da düzenlemelere imza attı.

Buna göre 30 Haziran 2023 tarihine kadar, aracı kurumların hazırladığı sermaye yeterliliği tablolarında, kendi portföylerine alınan pay senetlerine ilişkin pozisyon riski oranını yüzde 10 yerine yüzde 3 üzerinden, kredi hesabı altında izlenen “Diğer müşteriler” için pozisyon riski oranı ise yüzde 8 yerine yüzde 4 üzerinden hesaplanacak.

30 Haziran 2023 tarihine kadar, Kredili İşlemler Tebliği’nin 7’nci maddesi uyarınca yapılacak genel işlem sınırı hesaplamasında, 6 Şubat 2023 tarihi itibariyle deprem bölgesinde ikametgâhı, işyeri adresi veya şubede hesabı bulunan müşterilere kullandırılan kredilerin dikkate alınmamasına karar verilmişti.

Daha önce yüzde 35 olarak belirlenen başlangıç özkaynak koruma oranı 10 Nisan 2023 tarihine kadar yüzde 20 olarak uygulanacak.

Teminat tamamlama çağrısı nedir?

Piyasada risk Yönetimi Takasbank tarafından yapılıyor. Gerçekleşen işlemler gerçek zamanlı olarak Takasbank tarafından çekilerek pozisyona dönüştürülüyor ve güncellenen hesaplar için son açık pozisyon ve parametre dosyası verilerine göre “bulunması gereken teminat” hesaplanıyor.