“Çaya zam eli kulağında”

İRFAN DONAT

Yaş çay alım fiyatının açıklanmasının ardından birinci sürgün çay hasadına iki hafta kala Çay Sanayicisi İş Adamları Derneği (ÇAYSİAD) Yönetim Kurulu Üyesi Mustafa Yılmaz Kar’dan çay fiyatlarına yönelik önemli bir açıklama geldi.

Bloomberg HT’de yayınlanan Akıllı Tarım programında çay sektörüne yönelik değerlendirmelerde bulunan Mustafa Yılmaz Kar, bu yıl destek ödemesi ile birlikte yaş çay alım fiyatının kilogram başına yüzde 64 arttırılarak 11 lira 30 kuruşa çıkartıldığını hatırlatarak bunun raflara yakında yansıyacağını söyledi.

Çay üretiminde gübre ve işçilik başta olmak üzere maliyetlerin ciddi oranda arttığına dikkat çeken Kar, geçen sezon 350-450 TL aralığındaki işçilik maliyetinin bu sezon 750 TL’ye çıktığını söyledi.

Çay mühtasilinin alım fiyatlarında 2008 yılından bu yana 14 kat artış yaşanırken, alım gücünde yüzde 15 seviyelerinde gerileme olduğunun altını çizen Kar, “2008’de yaş çay alım fiyatı kilogram başına 83 kuruştu ve o zaman 67 sente tekabül eiyordu. Bugün yaş çay alım fiyatı 11.30 TL oldu ama 57 sente tekabül ediyor. Yani fiyatlarda 14 misli artış oldu ama alım gücünde yüzde 15 bir gerileme oldu. Maliyetlerin artışı mühtahsilin alım gücünü olumsuz yönde etkiliyor” dedi.

Söz konusu durumun tüketiciye de yansıdığını kaydeden Kar, şuanda raflarda kuru çayın fiyatının maliyetinin altında satıldığını ifade etti.

5 kilogram yaş çaydan 1 kilogram kuru çay elde edildiğini hatırlatan Kar, “Bugün 1 fabrika 5 kilogram yaş çaya 56.5 TL ödeyecek. En mütevazi üretim maliyeti olarak yüzde 30 koyarsak çayın 1 kilogram maliyeti 74 TL’ye çıkıyor. Bugün raflarda 74 TL’ye Çaykur’un çayı da alınabiliyor, daha ucuz fiyatlarda çok kaliteli özel sektör çayı da satın alınabiliyor. Dolayısıyla şuan raflardaki çayın fiyatı 2023 üretim fiyatının çok altındadır. Tüketici bunu değerlendirebilir. Raflarda çaya zam el kulağında” dedi.

Kuru çayda yüzde 64 zammın kurtarmayacağını belirten Kar, “Üretim maliyetlerini yüzde 30 derken mütevazi olarak söyledim. Enerji, işçilik maliyetleri neredeyse yüzde 100 arttı. Çaykur’un üretim maliyeti 90 TL’nin üzerinde olur, 100 TL’ye yaklaşır. Özel sektörün maliyeti de muhtemelen 80 TL’nin üzerinde olur. Dolayısıyla yüzde 100’e yakın bir artış bekliyorum” diye konuştu.