Çiğ süt fiyatında kriz sinyalleri

İRFAN DONAT

Ulusal Süt Konseyi’nin (USK) bir yıla yakın süredir çiğ süt referans fiyatında değişikliğe gitmemesi sektörde kriz sinyalleri yarattı.

Aynı dönemde maliyet hesabını iki kez yukarı yönlü revize eden USK, resmi internet sitesinde çiğ sütün maliyetini 10.54 TL olarak açıklarken, çiğ sütün tavsiye satış fiyatını hala 8.50 TL olarak tutması tartışma yarattı.

Sektör temsilcilerine Temmuz ayıyla birlikte referans fiyatın yukarı yönlü revize edileceğine yönelik verilen sözlerin de hala yerine getirilmemesi, maliyetlerin her geçen gün arttığı sektörde rahatsızlık yarattı.

Tüm Süt, Et ve Damızlık Sığır Yetiştiricileri Derneği (TÜSEDAD),son 10 aydır USK tarafından çiğ süt tavsiye fiyatı yayınlanmamasını eleştirerek, kamuoyuyla şu açıklamayı paylaştı: “Oysaki
bu dönem içerisinde aynı kurum 1 lt çiğ süt maiyetini hesaplamakta ve 8 aydır maliyet, deklare
edilen fiyatın üzerinde bulunmaktadır. Kendisi ile çelişen USK ne yazık ki yönetmelikte
belirtilen görevlerinden biri olan çiğ süt tavsiye fiyatını açıklamamakta hatta tersine maliyetin
altında olan fiyatı da halen geçerliymiş gibi web sitesinde yayınlamaktadır.”

Söz konusu durumun USK’nın hem prestijini zedelediğini hem de sektörün öngörülebilirliği ve sürdürülebilirliği açısından önemli sorunlara neden olduğu kaydedilen açıklamada, “Bu nedenle; sektörü dengede tutacak ve üretim arzının devamlılığını sağlayacak olan 1 litre çiğ süt tavsiye fiyatı; derneğimiz tarafından her ay hesaplanan maliyet üzerine konacak ortalama yüzde 20 kâr ile 15 TL/lt olarak önerilmektedir” ifadelerine yer verildi.

TÜSEDAD, söz konusu maliyet hesaplamasının detaylarını da tablo şeklinde kalem kalem paylaştı.

“SÜT YEMİ %35, KABA YEMLER %100 ARTTI”

USK’nın izlediği politikaya bir eleştiri de Adana Çiftçiler Birliği’nden geldi.

Gıda Komitesi’nin onayıyla Ulusal Süt Konseyi tarafından belirlenen 8.50 TL’lik çiğ süt tavsiye fiyatının Ekim 2022’de açıklandığını ve o günden bu yana artan maliyetlere karşın referans fiyatın ısrarla yenilenmediğini belirten Adana Çiftçiler Birliği Başkanı Mutlu Doğru, “Halbuki bu tarihten sonra geçen 9 ayda; süt yemi yüzde 35, yıllık olarak toptan alınan saman, mısır silajı ve yonca gibi kaba yemler yaklaşık yüzde 100, Ekim 2022’de 5 bin 500 TL olan asgari ücret ise yüzde 107 artışla bugün 11.400 TL olmuştur” diyerek üreticinin zarar ettiğini söyledi.

Doğru, “Serbest piyasada aşırı inek kesimleriyle süt bulamayan bazı firmaların fiyatı arttırmasına rağmen özellikle toplam üretimin yüzde 85’ini karşılayan 10 baş ve altında üretim yapan küçük üreticilere aracı ve süt toplayıcılar tarafından, USK tavsiye fiyatı gösterilerek artış yapılmamakta ve bu çiftçilerimizin üretimden çekilmesine neden olmaktadır. Hatta yılbaşından sonra piyasa daraldı bahanesiyle tüm sanayiciler fiyatları geriye çekmiştir” dedi.

Açıklamada şu ifadelere yer verildi: “Türkiye genelinde Haziran ayına ait 1 litre çiğ süt üretim maliyetini 10.54 TL olarak açıklayan USK, hala web sayfasında tavsiye fiyatını 8.50 TL olarak yayınlamaya devam etmektedir. Mevcut çiğ süt üretim maliyeti, hayvancılıkta ileri ülkelerde geçerli olan ve bakanlığımız tarafından da kabul gören süt/yem paritesi, çiğ süt üretiminin sürekliliği ve inek kesimlerinin durması için, üreticimizin refah payı da düşünülerek; çiğ süt tavsiye fiyatı 13.00 TL’ye, çiğ süt destekleme primi ise tüm üreticilere, ayrım yapmadan 0.70 TL’ye yükseltilmelidir.”

Sektör temsilcilerinden gelen açıklamalardan sonra gözler USK ile birlikte Tarım ve Orman Bakanlığı ile Gıda Komitesine çevrildi.