COVID-19 damar yaşlanması nedeni mi? Kalp krizi ve felç riskini artırıyor

Fransa’daki Paris Cité Üniversitesi’nden Prof. Rosa Maria Bruno liderliğinde yürütülen araştırma, 16 ülkeden 2.390 katılımcıyı kapsadı. Katılımcılar, COVID geçirmemiş kişiler, hafif enfeksiyon atlatanlar, hastanede tedavi görenler ve yoğun bakımda yatanlar olmak üzere dört gruba ayrıldı. Araştırmacılar, damar sertliği ölçümlerini enfeksiyondan altı ay ve 12 ay sonra tekrar yaptı.

KADINLARDA ETKİ DAHA GÜÇLÜ

Sonuçlara göre, COVID-19 geçiren kişiler, hiç enfeksiyon geçirmemiş olanlara kıyasla daha sert atardamarlara sahipti. Bu durum özellikle kadınlarda ve uzun süreli COVID semptomları yaşayanlarda daha belirgin görüldü.

Hafif COVID geçiren kadınlarda ortalama damar sertliği artışı: 0,55 m/s

Hastanede yatanlarda: 0,60 m/s

Yoğun bakımda tedavi görenlerde: 1,09 m/s

Araştırmacılara göre 0,5 m/s’lik artış, 60 yaşındaki bir kadında damarların yaklaşık beş yıl yaşlanmasına eşdeğer. Ayrıca, aşılı bireylerde damar sertliği aşısızlara kıyasla daha düşük çıktı.

Prof. Bruno, bulguların COVID-19’un doğrudan damarların iç yüzeyine etki edebildiğini gösterdiğini belirterek şunları söyledi:

“Covid’in kan damarlarını doğrudan etkileyebildiğini biliyoruz. Bu durum, ‘erken damar yaşlanması’ dediğimiz tabloya yol açabiliyor; yani damarlar kronolojik yaştan daha yaşlı hale geliyor ve kalp hastalıklarına yatkınlık artıyor.”

Uzmanlara göre kadınlarda etkilerin daha güçlü olmasının nedeni, bağışıklık sisteminin farklı işleyişi olabilir. Kadınların daha güçlü bağışıklık tepkisi geliştirmesi, ilk aşamada koruyucu olsa da damar hasarını artırabiliyor.

Vasküler yaşlanmanın ölçülmesinin kolay olduğuna dikkat çeken araştırmacılar, yaşam tarzı değişiklikleri ve tansiyon ile kolesterolü düşüren ilaçların bu riskleri azaltabileceğini vurguladı.

Harvard Tıp Fakültesi’nden Dr. Behnood Bikdeli ise çalışmaya ilişkin başyazısında, akut COVID tehdidinin azaldığını ancak “akut sonrası COVID-19 sendromu” adı verilen yeni bir sorunun ortaya çıktığını hatırlattı. Dünya Sağlık Örgütü’ne göre bu sendrom, enfeksiyondan üç ay sonra başlayan ve en az iki ay süren semptomlarla tanımlanıyor. Çalışmalar, ilk COVID hastalarının yüzde 40’ına kadarında görülebildiğini ortaya koyuyor.

Uzmanlar, önümüzdeki yıllarda COVID-19’a bağlı hızlandırılmış damar yaşlanmasını azaltmak için yeni koruyucu stratejilerin geliştirilmesi gerektiğini belirtiyor.