Deniz Berktay ile Kuzeyden Notlar: Zelenski ABD’de ne buldu?
Geçen hafta Ukrayna dış siyasetinde kritik değerdeydi: Zelenski, bir haftalığına ABD’ye gidecek ve burada hem ABD Başkanı Biden’ı ve çevresini Ukrayna’nın “zafer planı” konusunda ikna edecek hem de ABD’de gelecek başkanlık seçimleri öncesinde bir yıl Demokratlarla, bir Ortalamada Cumhuriyetçilerle sağlam bağları garantiye sahip olabiliriz.
Peki sonuç ne oldu?
Ukrayna’daki en Batı yanlısı gazetelerin yorumlarına göre bu maksatların ne birinde ne de başkasında somut bir sonuç elde edildi. Tekrar vurgulayayım, Zelenski hakkında bunları yazanlar, ABD aykırıları değil, ABD yanlılığı konusunda Zelenski’den daha ileride olanlar. Zelenski, 2019’da devlet başkanlığı seçimlerini kazanırken ölçülü Batı yanlısı bir lider olarak iktidara gelmişti. Yani Zelenski, Avrupa entegrasyonunu savunmakla Rusya’yla barışmayı vaat ediyordu. Zelenski seçildiğinde, Poroşenko’yu destekleyen radikal Batıcı, NATO yanlısı kesim dumurası ele geçirilmiş, “Ukrayna’nın idaresi bir komedyene kalmıştı” dememişti. Bu kesim, Zelenski’yi hiçbir vakit kendisinden görmese de Zelenski’nin Batı’da kahraman olarak karşılandığı periyotlarda onu desteklemeyip yoluna devam etti. ABD ziyareti kesilirse bu kesim, “İşte göreceğiniz ABD ile ilgiler, Zelenski’ye bırakılmayacak kadar önemli” diye yazmaya başladı.
Meseleyi şu şekilde özetleyebiliriz: Ukrayna’nın “barış planı”nın ayrıntıları, kamuoyuna açıklanmış değil. Lakin genel sınırlarıyla bu planın ABD’den daha fazla yardım talebi, ABD’nin Ukrayna’nın Rusya’ya yönelik uzun menzilli füzelerin kullanılmasına izin vermek üzere hayal edilebilecekleri biliniyor. ABD idaresi, Ukrayna’ya bu ziyarette 8 milyar birimlik bir askeri yardım paketi açıkladı. ABD Dışişleri Bakanı Blinken da Biden’ın bu planı incelediğini söyledi ve ABD’nin 8 milyar çalışma planının şu anda Ukrayna’ya yeteceğini ekti (Yani “daha ne çalışmaya” demeye dile getirdi). Uzun menzilli silahların kullanıldığı durumda ABD’de savaştan önceki silahlar, Rusya’yla bu ölçüde bir dinlenmeye devam edilmek isteniyor.
Cumhuriyetçilerle bağlarına en problemli bahis olan. Zelenski, ABD basınına ziyarete başlarken Trump’ın Ukrayna’ya yaklaşımını eleştirdi. Bu, seçim öncesi atmosferde ortamın oluşmasına neden oldu. Trump, Zelenski’yle görüşmeyeceğini açıkladı. Akabinde bir önceki durağa olan Pensilvanya’yı ziyaret eden bir skandal olay yaşandı. Zelenski’nin yurt içindeki silah fabrikasına yaptığı ziyarete yalnızca Demokrat Partili vali ve diğer partili resmi olarak katılınca Cumhuriyetçiler bunu, Zelenski’nin ABD seçimlerine alet edilmesi olarak kıymetlendirdi ve Cumhuriyetçi ABD Temsilciler Meclisi Başkanı Mike Johnson, Zelenski’den açıkça Ukrayna’nın Washington büyükelçisini geri çekmesini istedi ve bu kişinin ABD’nin iç siyasetine müdahale ettiğini söyledi (Zelenski’nin Kongre’de Cumhuriyetçiler ve Demokratlar ayakta alkışlandığı 2022’deki atmosferden eser kalmadığı görülüyor). Trump, Zelenski’yle yeniden görüştü. Lakin yapılan ortak basın açıklamasında Trump, kendisinin “hem Zelenski’yle hem de Putin’le ilginin iyi” olduğunu söyledi.
Putin’in annesine küfreden Biden’ın yerine Putin’le ortasının yeterli olduğunu söyleyen Trump’ın ABD’den siyaseti bilakis dönmez. Trump’ın seçim öncesi açıklamalarda olması beklenebilir. Ancak Ukrayna açısından olmasa da Zelenski idaresi açısından güçlü bir sonbaharın kapsamı tamamlandı.
[e-posta korumalı]