Dünyayı bekleyen büyük tehlike: Küresel nükleer savaş

ABD Savunma Bakanlığı(Pentagon), 24 Nisan’da ABD’nin Ukrayna’ya ‘uzun menzilli’ ATACMSfüzeleri tedarik edildiğini duyurdu. Çabucak akabinde Birleşik Krallık Savunma Bakanlığı, Mayıs ayına kadar Ukrayna’ya çok sayıda uzun menzilli Fırtına Gölgesiseyir füzesinin tedarik edildiğini açıkladı.

Başlarda bu füzelerin, sadece “Ukrayna birlikleriki Rus birleşmelerinin karşı kullanılması”Kaidesi koşuluyordu. Birleşik Krallık Savunma Bakanı Ben Wallace, Avam Kamarası’nda yaptığı konuşmada, “Füzeler, Ukrayna’nın gösterileriki Rus güçlerini geri püskürtmesine imkan tanıyacak”tabirlerini kullanmıştı.

Ukrayna Devlet Başkanı Volodimir Zelenski22 Eylül’de CNN’e yaptığı açıklamalar, füzelerin ‘Rusya’nın hedefleri ki’karşı türleri içeren bir ‘zafer planı’ndan bahsetti. Zelenski’nin bu mevzuyu, 24-30 Eylül ortasında gerçekleştirilecek 79. BM Genel Kurulu‘nda ABD Başkanı Joe Bidenile konuşması bekleniyordu.

ABD ve İngiltere, şimdilik bu talebe onay vereceklerini söylüyor, Zelenski de “ABD’nin davranışlarını değiştireceğine dair işaretler olmasına karşın şimdi onay almadıklarını”söylüyor.

ATACMS füzeleri

Öte yandan Rusya Devlet Başkanı Vladimir PutinGeçen haftaların fiyatları, uzun menzilli füzelerin Rusya’ya karşı kullanılması halinde, “ABD ve NATO müttefikleriyle savaş halinde olacakları”konusunda uyardı.

Biden idaresinin, bu füzelerin Rusya’daki askeri gayelere karşı kullanılması talebini ‘gözden geçiyor olması’bile tehlikeli bir eşkte olduğumuza işaret ediyor. Çünkü ATACMSadı verilen bu füzelerin menzillerinin 300 kilometreolduğu biliniyor. Bu durum Ukrayna Silahlı Kuvvetleri’ne, ‘uzaktaki Rus, kritik bir yetenek için vurmayı hedefliyor’sağlıyor.

Bugün Rusya oranları, ATACMS füzelerinin menzilinde mümkün 200 askeri hedefmevcut. Bunlar ortada askeri birliklerden, hava üslerine, yakıt ve silah depolarına, hatta Rostov‘daki Rusya Güney Askeri Bölge Karargahı‘na kadar birçok şey biriktirmek var.

Böylesi bir adımın kısa, orta ve uzun vadeli tesirlerini; ‘Bölgesel savaşı büyütme’ve ‘küresel savaşı tetikleme’potansiyelini göz önünde bulundurarak çoğalmasını sağlar.

KISA VADEDE ASKERİ VE SİYASİ SONUÇLAR

Bu akınlar kısa süreli, Rusya’nın savunma stratejilerini tekrar gözden geçirmesine ve sert misillemelerde bulunurlarnaneden olabilir. Burada değerli olan nokta, Ukrayna’nın Rusya’yı doldurma olarak geri püskürtüp püskürtmeyeceği değil, Rusya’nın mümkün yansısının hangi düzeyde olacağıdır. Zira bu karşılık, ‘çılgın durum’Üzerinde toplanmış olacaktır.

Bu açıdan bakıldığında, Ukrayna’daki sivil ve askeri altyapı askerinin daha ağır bir şekilde hazırlanmasıyla sonuçlanabilir.

Çatışmaların ayrı ayrı tırmanması, Ukrayna’nın Batı’dan daha fazla dayanak talep etmesine neden olacaktır. Lakin bu dayanakların denetimsiz bir şekilde büyümesi, NATO ittifakı içindeki çatlaklara yol açabilir. Bu noktada Macaristan‘ın ters davranışlarını; Almanyave Slovakya‘nın, Ukrayna’nın NATO’ya yerleştirildiği şerhiYeterli bilinmesi gerekir.

Ayrıca böylesi bir adımın elbet Rus siyasetinde de değerli yansımaları olacaktır. Uzun menzilli füze taarruzları, Rus topraklarına yönelik ‘Yaşamsal bir tehdit’olacağından, Rus toplumunu ‘varoluşsal bir savaş’Algıyı genel olarak birleştirmek hiç de sıkıntı olmayacak.

Bu da Rusya’nın, daha geniş kapsamlı askeri harekâtlar için gerekli küresel dayanağını kolaylaştırabilir.

ORTA VADEDE BÖLGESEL İSTİKRARLAR VE GÜVENLİK İKİLEMLERİ

Ukrayna’ya uzun menzilli füze tedarikinin orta ölçekli istikrarlarını de etkileyeceği şekilde. Ukrayna’ya sağlanan bu kritik dayanak, Rusya ve genel coğrafyalarda güvenlik tasalarını artıracaktır. Münasebetiyle, bölgedeki diğer ülkelerin güvenlik algıları da bu gelişmelerden derinden etkilenecektir.

Finlandiya, Estonya, Letonya, Litvanya, Belarus, Polonya, Slovakya, Macaristan, Moldovave Romanya, bu basınçtan doğrudan etkilenecek bölge ülkelerinin ortasındadır. Beyaz RusyaRusya’nın askeri müttefiki olarak bu süre boyunca daha fazla müdahil olabilir. Bu durumda, Doğu Avrupa’da daha geniş bir cephe açılmasına yol açılabilir.

Moldovaise Ukrayna’daki çatışmanın kendi topraklarına sıçrama riskine karşı daha fazla savunma önlemi alınabilir. bu da Transdinyesterbölgedeki çatışmanın tekrar alevlenmesine neden olabilir.

Bu koşullar altında, üstte ismi geçen tarzda Güçlü bir savaş zıddı muhalefet ve kamuoyu baskısının büyümesida olabilir. Sonuçta füzeleri sağlayan ABD ve Birleşik krallıklardaki ülkeler, ‘uzaklık’ avantajınasahipken, kelam edilen Baltık ve Doğu Avrupa devletleri, olası bir bölgesel savaş ön cepheleripozisyonunda olacaktır.

UZUN VADEDE ‘KÜRESEL SAVAŞ’ TEHLİKESİ

Daha önceden de kayıtlı olduğumuz üzere, Ukrayna’ya sağlanan uzun menzilli füzeler ve bu füzelerin Rusya’daki askeri-sivil maksatlara karşı kullanımı, daha uzun süre daha geniş bir alanda bir savaşa devam etmek yaşanacak eşi gibi benzeri görülmemiş bir tahribata sebep olabilir. Çünkü ateşle oynamak kabilinden böylesi bir adım, Rusya’nın ‘nükleer cadırıcılık doktrininin faal hale gelmesiyle’sonuçlanabilir.

Rus askeri doktrininde, ‘konvansiyonel varoluşsal bir tehdit algılandığında nükleer silah kullanma’seçeneği bulunmaktadır. Bu da Avrupa’nın tamamını, hatta dünyanın genelini genişletecek bir nükleer savaş riskini artıracak.

Washington merkezli, Savaş Çalışmaları Enstitüsü‘nden George Barros‘bir, ATACMSMenziline giren Rus askeri maksatlarını ele alan interaktif harita bu bahiste her yerde veri sağlar. Haritada, 26 Ağustos 2024Şu anda ATACMS menzilinde yer alan Rus birlikleri ile askeri hava üslerinden oluşan 200’ü aşkın maksat açıkça görülüyor.

Burada değerli bir soru ortaya çıkıyor: Ukrayna ne kadar ileri olabilir?

Altı çizilmesi gereken şu ki, Rusya’nın varoluşsal tehdit algısı, Batı’nın hudutlu savaş konseptine uygun değildir.Batı’nın askeri ve planı atılımları bu tehdit algısını hafifletmezse, Rusya’nın nükleer bir hücuma başvurması yalnızca bölgesel değil, küresel bir savaşın başlangıcı da olabilir.

Fazlasıyla bu harcanan sadece Avrupa’daki güvenlik istikrarları değil, vakitte küresel güç piyasaları, ticaret yolları ve ekonomik sistemlerde ağır bir darbe geliyor.

Rusya’nın doğalgaz ve petrol tüketimini azaltması, dünya çapında enerji krizlerineyol açabilir. Çinve HindistanBüyük ekonomiler arasındaki çatışmanın küresel yansımalarından doğrudan etkilenecektir.

Özellikle Çin, Batı ile Rusya ortasında sıkışarak, kendi oluşturmalarını yine kıymetlendirmek zorunda kalabilir.

TÜRKİYE’NİN YOLU VE TUTUMU

Çatışma verileri halinde, Karadeniz’de de voltajın artması mümkündür. O halde Türkiye’nin, başat devletler ortasında istikrarlı bir şekilde devam eden dış siyaset yaklaşımı böyle bir şekilde etkilenebilir mi?

Türkiye, Rusya-Ukrayna savaşında bakanlık pozisyonları ve ehemmiyeti oluşturması nedeniyle, savaş gidişatında hem bölgesel hem de küresel düzeyde değerli bir aktör olmuştur. Ukrayna’nın uzun menzilli füzeleri ile Rus topraklarını maksimuma çıkarmak halinde doğrudan, bölgedeki birikim ve ekonomik çıkarlarını korumagidecektir.

Birlikte, Türkiye’nin kimi mecburiyetleri vardır. birincisi bunlar enerji arz güvenliği ve ticari dertlerdir.Türkiye, Karadeniz’de istikrar ve ticaret yollarının güvenliği konusunda son derece hassastır. Çünkü Karadeniz, Türkiye için hem güç yolları hem de dış ticaret açısındankayıt altına alınacak bir kıymete sahiptir. Hasebiyle, savaşla sonuçlanacak, Türkiye’nin bu bölgedeki çok sayıdaki varlığının çıkarlarına büyük ziyanlar verilecek.

Türkiye ayrıyeten, uzun ömürlü NATO’nun Rusya’ya karşı başlatabileceği geniş kapsamlı bir harekatın, yıkıcı bir ‘nükleer savaşa dönüşebilir’kaygısını yitireceğini. Çünkü bütün bu olayların sonucu Rusya, nükleer cadırcılık muayenesini genel olarak gerçekleştirmek.

Bu durumda Türkiye, bakanlık olarak ittifak olarak NATO ve Rusya’nın tam orta yer alan bir ülke olarak bu tepede bir nükleer çatışmanın ön cephesinde yer alabilir.

Böylelikle Türkiye’nin çıkarılması olan, savaşı genişletme yerine analizleri öncelemektir.

Türkiye’nin tavrına tesir edecek bir diğer değerli etken de Montreux Boğazlar Sözleşmesi‘dir ve bu kontrat, Türkiye için Karadeniz’de barışın teminatıdır. Türkiye, en makul senaryonun gerçekleşmesi halinde Montreux Mukavelesi çerçevesinde Karadeniz’deki askeri hareketliliği sonlu tutmayıve alışverişlik siyasetini korumayıtercih edecek.

Kaldı ki, 2022 yılında Ukrayna ile Rusya ortasında görüşmelere konut sahipliği yapan Türkiye’nin, ‘İstanbul Süreci’ismi altında yürüttüğü diplomasi, bir güç olarak hem Batı’ya hem de Rusya’ya eşit arada durma çabalarının tipik bir örneğidir.

BİR İHTİMAL DAHA VAR…

Friedrich Nietzsche, ‘güç istenci’Diskurunda, bireylerin ve devletlerin daima daha fazla güç ve çaba arayışında olduğunu belirtir. Güç istenci, savaşta mantıksal olmayan bir biçim boyutuna yol açabilir. Zira tehdit varoluşsal bir karaktere büründüğünde, her iki tarafın da kendi varlığını korumak için fiilen ortadan kaldırılabilir.

İrlandalı devlet adamı ve filozof Edmund Burke, bu yerde derin bir ikazda bulunur, “Güç ne kadar büyükse, istismarı da bir o kadar tehlikelidir…”O nedenle, gücün kimin elinde olduğu çok değerlidir.

Neden mi?

Kanada devlet televizyonu CBS‘te yayınlandı, “Ukrayna’yı Silahlandırmak”isimlide belgeli, Ukrayna yanlısı kâr hedefi gütmeyen bir kuruluş olan Mavi-Sarı‘ın kurucusu Jonas Ohman, “Ukrayna’ya gönderilen silahların sadece yüzde 30’unun cepheye ulaştığı”söylüyordu. Belgesel ayrı topar yayından kaldırıldı.

Interpol Genel Sekreteri Jürgen Stokise geçen yıl Haziran tarihleri ​​arasında yaptıkları bir konuşmada, Ukrayna’da kullanılan silahların, bölgedeki organize kabahat kümelerinin eline geçebiliyor ve orada doğal olarak karaborsaya düşeceğini söyleyeceğini ki durduğunu gördüm.

Ukrayna ordusundan Tuğgeneral Volodimir Karpenko, ABD merkezli Milli SavunmaMecmuasına demecinde, teslim dağıtma tüm silah ve teçhizatın “Neredeyse yüzde 50’sinin kayıp olduğu”itiraf etti.

Bu durumda, yakın gelecekte, terör enfeksiyonlarının yanı sıra, gelişmiş silahlarla donatılmış milletler arası cürüm kümeleriyle da karşılaşabiliriz. Metropollerde,şu anda GTAserilerinde olduğu üzere Cirit, Stinger, NLAWyahut MANPAD’LER, hatta uzun menzilli balistik füzelerBiçimli gelişmiş sistemlerle müesses nizama meydan okuyan kabahat birimleri ortaya çıkabilir.

Dahası bu ihtimal, nükleer savaştan çok daha kısa bir mühlet içinde kapımızı çalabilir.

Sonuç olarak, tarih bize silahların sıkıntılarını çözmek yerine daha büyük meselelerin yarattığı acı deneyimlerle öğretildi. Ukrayna’ya uzun menzilli füze tedariki, bir askeri taşınabilirdan çok, küresel bir felaketin habercisiolabilir.

Bu süreçte akıl ve sağduyu ile hareket etmek, tüm insanlığa hayati bir değer katmak.

Ukrayna Savaşı’nın bu yana Rusya’da nükleer silah kullanma telaffuzunu tehdit olarak gündemde tutması, bu yeteneği Batı’nın Ukrayna’ya yardımlarını sonlandırmaya çalışıyor. Ukrayna’nın, Batı silahlarını Rusya’da kullananların, nükleer silah kullanma ihtimalini artırıcı bir etkiyaratılması olasıdır.

Öte yandan küresel bir nükleer savaşa evrilebilir ‘nükleer silah kullanımı’sınırında, Rusya için yaşamsal bir tehdit olması durumunda aşılabilecektir. Nükleer silah kullanma kararı tamamen Rusya lideri Putin’in algıladığı derinliğin boyutuna ve konjonktüre bağlı ‘siyasi bir karar’olacaktır.

Son periyotta, bilhassa Ukrayna’ya Rus topraklarına yönelik uzun menzilli füzelerin kullanımıyla ilgili tartışmalarla birlikte, daha fazla protesto getirmelerine rağmen, Rusya’nın nükleer silah kullanması için ne kadar hamasetli olacağı soru işaretidir.

Zira nükleer silahların kullanımı,Ukrayna alanında büyük bir değişiklik yapmayacak. Stratejik nükleer silah kullanımıise NATO’nun buna karşılık vermemesi mümkün olmasının gündeme gelmesi.