İstihdam teşviklerine erişim zorluğu sonrası MESEM’e yoğun ilgi

Tahsin Akça

Asgari ücrete ara zam için tespit komisyonu toplantıları başlarken TİSK Başkanı Özgür Burak Akkol, yılın ilk yarısında brüt ücretin yüzde 6’sı oranında yaklaşık 400 TL olan desteğin artırılarak devam ettirilmesi talebini iletti.

Asgari ücrette üst üste ikinci kez ara zamla birlikte skalada daha yukarıda olanlarla fark kapanırken, işveren tarafı için istihdam desteklerinin önemi daha da arttı.

Yakın zamanda yürürlükte olan kadınların ve gençlerin istihdamını artırmayı hedefleyen 6111 ve 7103 sayılı iki istihdam teşvik programı işlerliğini yitirip devre dışı kalınca işverenler Ocak ayından bu yana MESEM Ustalık Telafi Programı teşvikine yöneldi.

Çalışan başına asgari ücretin yarısı kadar teşvik verilen ve lise mezuniyeti dışında şartı bulunmayan Ustalık Telafi Programı’na işveren başvuruları yılbaşından bu yana hızla artarak 1 milyonu geçti. Bu rakam üzerinden hesaplandığında her çalışan için net asgari ücretin yarısı kadar olan teşvikle aylık ödeme 4,2 milyar lirayı geçmiş durumda.

MESEM teşviğine ilginin artmasının nedeni 6111 sayılı teşviğin şartlarının zorlaşması, 7103 sayılı teşviğin ise şifahi olarak devam ettirileceği belirtilmesine karşın Ocak ayından sonra devam ettirecek kararnamenin çıkmaması.

İşte halen gündemde olan istihdam teşvik programları:

MESEM Ustalık Telafi Programı

MESEM Ustalık Telafi Programı’na özellikle çok çalışanı olan büyük işverenler, lise mezunu çalışanlarını yazdırarak işyerinden ayrılmadan teşvikten yararlanabiliyor. Daha önce başlatılmasına karşın Ocak 2023’ten sonra bu programa işverenlerin ilgisi arttı.

Nisan 2022’de başlatılan MESEM Ustalık Telafi Programı, çalışanların mesleki tecrübesini artıran ve program sonucunda ustalık belgesini almasını sağlayan süreli bir program.  Millî Eğitim Bakanlığı’nın 35 alan ve 189 dalda uygulanmasına karar verdiği ustalık telafi programları süresi en fazla 6,5 ay sürüyor. İşsizlik Sigortası Fonu’ndan karşılanmak üzere çalışan başına, her ay net asgari ücretin yarısı kadar (4250 TL) ödeme yapılıyor.

6111 sayılı teşvik

6111 sayılı kadın ve genç istihdamı teşviği 2011’den bu yana devam ediyor. Ancak son 6 ay içerisinde işsiz olma, ilk kez yararlanıyor olma gibi şartlar nedeniyle çalışanların çok azı bu teşvikten yararlanabiliyor. Bazı işletmelerde çalışanların ancak yüzde 1’inin şartları sağlayabildiği belirtiliyor.

7103 sayılı teşvik

7103 sayılı istihdam teşviği de kadın ve genç istihdamının artırılmasını hedeflerken Ocak 2023’te uygulama süresi dolmuş. Geçen yıl şifahen süresinin uzatılacağı belirtilmesine karşın bu gerçekleşmedi. 2018’de yürürlüğe giren ve ilk aşamada Aralık 2020’ye kadar geçerli olacak şekilde düzenlenen 7103 sayılı kanunun uygulama süresi, Cumhurbaşkanı Kararı ile 31 Aralık 2022’ye kadar uzatılmıştı. İstihdamın artırılmasında en etkili teşviklerden biri olarak görülen 7103 sayılı teşvikle her çalışanın yüzde 15,5 oranındaki sigorta primi devlet tarafından karşılanıyordu. Teşvikin uygulandığı dönemde çalışanların yüzde 25-30’una ulaşabildiği belirtildi.