KOBİ’ler dijitalde yurtiçine sıkıştı

SİNAN KOPARAN

Amazon Türkiye ve PwC Türkiye iş birliği ile gerçekleştirilen “Türkiye’deki KOBİ’lerin E-Ticaret Görünümü” raporuna göre, Türkiye’deki KOBİ’lerinin yüzde 25,3’ü e-ticaret yaparken yüzde 19’u önümüzdeki dönemde e-ticarete başlamak için hazırlanıyor. Ancak aynı hızlı büyüme e-ihracat tarafında gözlemlenmiyor. Araştırmaya göre KOBİ’ler arasında e-ihracat penetrasyon oranı yüzde 4,1’de kalıyor.

Rapor, Türkiye’deki KOBİ’ler için e-ihracat faaliyetlerine katılmamalarının arkasındaki temel nedenin bilgi eksikliği olduğunu ortaya koyuyor. Ankete katılan KOBİ’lerin yüzde 76,8’i e-ihracatın ne olduğu ve nasıl yapılacağı konusunda yeterli bilgiye sahip olmadıklarını vurguluyor. Örneğin KOBİ’lerin yalnızca yüzde 23,2’si e-ihracat terimlerine aşina olduklarını belirtiyor.

Ankete katılan KOBİ’lerin yüzde 55’i, hedef pazar ve sektörel bilgi eksikliğinin sınır ötesi e-ticaret yapma becerilerini kısıtlayan en büyük zorluk olduğunu belirtiyor. Ayrıca, katılımcıların yüzde 43’ü, özellikle satış sonrasına ilişkin olarak uluslararası bir kitleye hitap edemeyen yetersiz müşteri hizmetleri süreçlerine sahip olduklarını düşünüyor. Yüzde 30’u ise lojistiğe erişim yetersizliği nedeniyle e-ihracata çekimser yaklaşıyor.

Buna rağmen Türkiye’deki e-ihracat hacmi 2019’dan bu yana kademeli olarak artıyor. Euromonitor verilerine göre, 2017 – 2022 yıllarını kapsayan 5 yıllık dönemde küresel sınır ötesi e-ticaret hacmi 2,5 kat artarken, Türkiye’deki e-ihracat hacminin 2019 – 2022 yılları arasında 2,8 kat artış gösterdi.

Bu veriler KOBİ’lerin yeterli desteğe ve kılavuzluğa sahip oldukları takdirde hızlı büyüyebileceklerini gösteriyor. Amazon Türkiye Ülke Müdürü Richard Marriott, “Türkiye’de Amazon’da satış yapan KOBİ’lerin sayısı 2022 yılında yüzde 50’den fazla artarak 45 binin üzerine çıktı. KOBİ’lerin ihracat satışları 2022’de bir önceki yıla göre yüzde 60’ın üzerinde artarak yaklaşık 500 milyon euro oldu. KOBİ’lerin bir dizi zorlukla karşı karşıya olduğunu kabul etmek gerekiyor. Bu zorlukları ele almak ve KOBİ’lerin büyümeleri ve gerçek potansiyellerine ulaşmaları için elverişli bir ortam yaratmak çok önemli” diyor.

E-Ticaret Pandeminde Yakaladığı İvmeyi Düşürmüyor

Diğer yandan tüm dünyada olduğu üzere Türkiye’de de KOBİ’ler COVID 19 Pandemisi’nde yakaladıkları büyümeyi sürdürüyor. Ticaret Bakanlığının E-ticaret Bilgi Sistemi (ETBİS) verilerine göre, 2019 yılında 136 milyar TL olan e-ticaret hacmi 2020 yılında 226 milyar liraya ve 2021 yılında 381,5 milyar TL’ye ulaştı. 2022 yılında ise Türkiye’de e-ticaret hacmi bir önceki yıla göre yüzde 109 artarak 800 milyar TL oldu. Euromonitor tarafından yapılan pazar büyüklüğü tahminleri ise Türkiye’deki e-ticaret hacminin 2020-2025 yılları arasında yüzde 23,7 yıllık bileşik büyüme oranı tutturarak, 2025’te mevcut hacminin 2,3 katı olacağını öngörüyor.

Raporda öne çıkan bir diğer dikkat çekici bilgi ise sosyal medya üzerinden yapılan ticaretin hız kazanıyor olması. Bulgulara göre, küresel trendlere paralel olarak sosyal medyada ticaret Türkiye’de özellikle Z kuşağı arasında önemli ölçüde artıyor. Ayrıca Türkiye’de 2022 yılının ilk 6 ayı itibarıyla e-ticaret işlemlerinin yaklaşık yüzde 76’sı mobil cihazlar üzerinden yapılıyor.