‘Rusya, Özbekistan’dan gaz taşıma sistemini devralmak istedi’ iddiası

Özbekçe yayın yapan Gazeta.uz haber sitesindeki haberde, geçen kasımda Rusya’nın Kazakistan ve Özbekistan ile Üçlü Gaz Birliğinin oluşturulmasına dair teklifinin detaylarına yer verilirken, Rus ve Özbek tarafının, bu konuda birkaç kez bir araya gelerek ikili görüşme yaptığı getirildi.

Haberde, Rus tarafının Kazakistan’dan geçen “Orta Asya-Merkez” doğal gaz boru hattı üzerinden Rus gazını Özbekistan’a tedarik etmeyi teklif ettiği, bunun karşılığında Rusya’nın Özbekistan’dan ülkenin gaz taşıma sisteminin mülkiyetini ve Özbekistan’ın Çin’e gaz ihracatı haklarının Gazprom’a devredilmesini istediği iddia edildi.

Haberde, “Rus tarafının temel şartının, Özbekistan’ın gaz taşıma sistemini piyasa fiyatı üzerinden Gazprom’un mülkiyetine devretmek olduğu” iddiasına yer verilirken, benzer bir talebin Kazakistan’ın gaz taşımacılık şirketi olan Kazakgaz’a da yapıldığı, ancak Kazak şirketinin bu şartları kabul etmediği dile getirildi.

Rus tarafının öne sürdüğü ikinci şartın, Özbekistan’ın Çin’e gaz ihracat haklarının devredilmesi olduğu öne sürülen haberde, bu teklife göre, Çin’e doğalgaz ihracatı anlaşmasındaki tarafın, Özbekistan’ın “UzGasTrade” şirketinin yerini Gazprom’un almasının teklif edildiği belirtildi.

“İkili müzakerelerde Rusya’nın şartlarının kaldırılması mümkün oldu”

Geçen ay taraflar arasında yapılan ikili müzakereler sonucunda, Rusya’nın söz konusu şartlarının kaldırılmasının mümkün olduğu aktarılan haberde, Rusya’dan Özbekistan’a gaz sevkiyatının teknik olanaklarını değerlendirmeye yönelik yeni müzakerelerin yapılmasının planlandığı ama bunun için büyük bir finansmana ihtiyaç duyulması nedeniyle söz konusu sevkiyatı organize etme olasılığının çok düşük olduğu kaydedildi.

Havaların soğumasının ardından iç tüketimin arttığı Özbekistan’da doğalgaz sorunu ortaya çıkmıştı. Kasım 2022’de Rusya tarafı Özbekistan ve Kazakistan’a teklifte bulunarak, Özbek tarafına doğal gaz tedarikini de içeren Üçlü Gaz Birliğinin oluşturulmasını önermişti.

Bunun üzerine Özbekistan Enerji Bakanı Corabek Mirzamahmudov da Rusya’dan Özbekistan’a doğalgaz sevkiyatının bir birlik şeklinde değil, doğrudan ikili ticari anlaşmalar temelinde yapılabileceğini açıklamıştı.​​​​​​​