‘Sessiz salgın’ olarak adlandırılıyor! Birden fazla kişi farkında değil… Bu 5 ikaz işaretine dikkat!

ABD’de 100 milyondan fazla insanın çeşitli karaciğer hastalıklarından etkilendiği varsayım ediliyor. Bu durum, alkolsüz yağlı karaciğer hastalığı (NAFLD), hepatit ve karaciğer kanseri üzere pek çok hastalığı kapsayan geniş bir terim.

Uzmanlar, ekseriyetle ‘sessiz salgın’ olarak isimlendirdikleri bu hastalıkta, kilo alımının esas neden olduğunun altını çiziyor. Ayrıyeten Tip 2 diyabet, yüksek tansiyon, yüksek trigliserit seviyeleri ve obstrüktif uyku apnesi üzere metabolik risk faktörleri ile alakalı olduğu da vurgulanıyor.

Tüm bunlarında dışında yağlı karaciğer hastalığı ve metabolik sendrom ortasındaki ilgiyi tanımlayan MASLD (metabolik fonksiyon bozukluğuyla alakalı steatotik karaciğer hastalığı) terimi de bu bağlamda öne çıkıyor.

Yağlı karaciğer hastalığı, karaciğer sirozu ve karaciğer kanseri riskinin artmasıyla ilişkilendiriliyor. Diyet, idman ve alkol tüketiminden kaçınma üzere önleyici önlemler, karaciğer hastalıklarını önlemeye yardımcı olabilir. Ancak belirtilerin çoklukla hafif ya da hiç görülmemesi, bu sıkıntıların fark edilmeden ilerlemesine yol açabiliyor.

Yale Tıp Fakültesi’nde yardımcı doçent ve hepatolog olan Dr. Bubu Banini, HuffPost’a yaptığı açıklamada, “Karaciğer hastalığının belirtileri ekseriyetle karaciğerde değerli bir hasar oluşana kadar ortaya çıkmaz” ifadelerini kullandı. Banini, kimi belirtiler yaşayan şahısların derhal tıbbi yardım alması gerektiğini de vurguladı. Pekala hangi belirtiler hastalığa dair ileti veriyor?

1- KOLAYLIKLA MORARMA VE KANAMA

Karaciğer, kan pıhtılaşması için gerekli olan proteinleri üretir. Karaciğer hasar gördüğünde yahut fonksiyonunu yitirdiğinde, beden kan pıhtılaşma yeteneğini kaybedebilir.

Bu durum, morarmaya ve kanamaya daha yatkın hale gelinmesine yol açar. Örneğin, kolay bir çarpmada bile bedenin çeşitli bölgelerinde mavi lekeler oluşabilir. Ayrıyeten, burun kanamaları yahut diş eti kanamaları üzere durumlar da sıkça yaşanabilir.

2- BAŞ KARIŞIKLIĞI VE BEYİN İŞLEV BOZUKLUĞU

Akut karaciğer yetmezliği, zihin ve bilişsel fonksiyonlarda beklenmedik değişikliklere neden olabilir. Dr. Banini, bu durumun baş dönmesi, istikamet kaybı, başta bulanıklık ve uyku hali üzere belirtilerle kendini gösterebileceğini belirtiyor.

Karaciğerin gereğince çalışmaması, beyinde toksin birikmesine neden olarak ‘hepatik ensefalopati’ ismi verilen bir duruma yol açıyor. Bu da ruh hali değişimleri, konsantrasyon eksikliği ve hatta kişilik değişikliklerine neden olabiliyor.

3- SARILIK

Sarılık, ciltte ve gözlerde sararma olarak kendini gösterir ve karaciğerin bilirubin ismi verilen bir pigmenti işleyemediğinin bir işareti olabilir. Olağanda karaciğer, bilirubini işleyerek bedenden atar; lakin bu fonksiyon bozulduğunda, bilirubin bedende birikir. Sarılık, karaciğer hastalığının ilerlemiş bir göstergesi olduğundan, dikkate alınması gereken kıymetli bir belirti olarak ön plana çıkıyor.

4- KOYU RENKLİ İDRAR

Yeterli sıvı alımına karşın idrarın daima koyu renkli olması, karaciğer sıkıntılarının değerli bir belirtisi olabilir. Bilirubin pigmentinin fazlalığı, idrarın koyu turuncu yahut kehribar renginde görünmesine neden olabilir. Bunun yanı sıra, idrarın kokusunda değişim de gözlemlenebilir.

Normalde açık sarı olması gereken idrar, yoğunlaşmanın yanı sıra ağır bir kokuya da sahip olabilir. Bu durum, karaciğerin bedeni toksinlerden arındırma fonksiyonunun gereğince yerine getirilmediğine işaret edebilir.

5- SİROZ KAYNAKLI ŞİŞLİK

Siroz yahut karaciğer hasarı, bilhassa ayak bileklerinde, bacaklarda ve karında sıvı birikmesine neden olabilir. Mayo Clinic’e nazaran siroz, kan akışını yavaşlatır ve karaciğer içindeki portal ven basıncını artırarak sıvı birikmesine yol açar.

Ayaklarda biriken sıvı ödem olarak isimlendirilirken, karındaki birikintilere “asit” denir. Bu durum, karaciğerin kâfi ölçüde kan proteini üretemediğinin bir göstergesi olabilir. Şişlik, kişinin günlük aktivitelerini olumsuz istikamette etkileyebilir ve hareket kabiliyetini sınırlayabilir.