TÜSİAD/Turan: Teknoloji bankası kurulmalı

HANDE BERKTAN

Türk iş dünyasının çatı örgütü Türk Sanayici ve İş İnsanları Derneği (TÜSİAD) ile bilişim sektörünün çatı kuruluşu Bilişim Sanayicileri Derneği (TÜBİSAD) işbirliği ile Türkiye’nin 21. yüzyılda yüksek teknolojiye dayalı dönüşümü için kamu, özel sektör ve akademilere yönelik eylem çağrısı raporunu açıkladı.

BloombergHT’nin sorularını yanıtlayan Türk Sanayicileri ve İş İnsanları Derneği (TÜSİAD) Başkanı Orhan Turan, teknoloji geliştiricilerinin, yatırımcıların finansmana erişimi noktasında teknoloji bankası kurulması gerektiğini söyledi. Turan, “Dijital dönüşüm noktasında kamu, özel sektör ve sivil toplum kuruluşlarının eşgüdümlü hareket edeceği bütüncül bir koordinasyon gerekli. Kamu öncelikli olarak teknolojiye dayalı dönüşümü sahiplenmeli. TÜSİAD ve TÜBİSAD işbirliği ile, Türkiye’nin yüksek teknolojiye dayalı dönüşüm raporunu hazırladık. Tüm siyasi parti liderlerine raporumuzu sunacağız. Teknolojik dönüşümün başarılı olması için eğitim sisteminde analitik, sorgulayan yapıyla yetkin insan kaynağının yetiştirilmesi, teknoloji girişimcileri ve yatırımcıların finansmana erişimlerinde kolaylık sağlayacak teknoloji bankasının kurulması gerekli” dedi.

“Kamu, teknolojik dönüşüme öncülük etmeli”

Turan, teknolojiye dayalı dönüşüme, kamunun öncülük etmesi gerektiğini vurgulayarak, “Dünya genelinde 30 trilyon dolara ulaşan dijital ekonomiden binde 2 pay alan ülkemiz, küresel rekabette hız kazanmalı. Kişi başı yıllık 30bin dolar gelire ulaşmak istiyorsak yüksek teknolojiye dayalı ekonomi ve kalkınma politikalarının oluşturulması gerekli. İkinci yüzyıl için tasarlanan kalkınma amaçlı tüm stratejilerin ve hedeflerin merkezinde teknoloji olmalıdır. Türkiye bütüncül bir teknoloji üretim merkezi haline gelmeli; kamu, özel sektör ve akademiyle birlikte uçtan uca adeta tek bir teknoparkmış gibi çalışmalı, yenilikçilik, araştırma ve geliştirme kültürü ülkenin DNA’sına işlenmelidir. Kamu bu vizyona öncülük, liderlik etmelidir” ifadelerini kullandı.

Dönüşüm sağlanırsa global pazardan, 269 milyar dolar pay almak mümkün

TÜSİAD ve TÜBİSAD işbirliği ile Deloitte’un çalışmasıyla hazırlanan yüksek teknolojiye dayalı acil eylem raporunda, uygun politikalarla dijital dönüşümün sağladığı potansiyel verimlilik artışlarından yeterince yararlanılırsa 2030 yılında ulaşılabilecek 3,4 trilyon dolarlık dijital ekonomi ekosisteminden, Türkiye 269 milyar dolar ekonomik anlamda pay alabilir.

Türkiye, G20 ülkeleri arasında sonuncu sırada

Raporda, OECD’nin açıkladığı global dijital ekonomik büyüklüğün ülkelere göre dağılımına da yer veriyor. Dijital ekonominin 30 trilyon doları aşkın bir büyüklüğe sahip olduğu tahmin edilmektedir. ABD, Çin ve AB ülkeleri dijital ekonominin yüzde 98’ine sahipken, Japonya, Güney Kore, Endonezya, Birleşik Arap Emirlikleri ve Suudi Arabistan gibi rekabette yerini sağlamlaştırmak isteyen ülkelerin önemli ve etkili vizyonlar ve stratejiler ortaya koyması geleceğin dijital ekonomi yönünden çekişmeli geçeceğini göstermekte. Türkiye ise, yaklaşık 50 milyar dolar ile verisi olan G20 ülkesi arasında sonuncu sırada yer almakta. Dijital ekonomideki yüzde 0.2 payı ile geleneksel ekonomide küresel GSYH içinden aldığı yüzde 0.85’lik paya kıyasla çok daha geride kalmakta. Ekonomik İşbirliği ve Kalkınma Örgütü’nün (OECD) tanımına göre ise dijital ekonomi dijital teknolojiler, dijital altyapı, dijital hizmetler ve verilerden oluşmakta.

TÜSİAD ve TÜBİSAD’ın hazırladığı vizyon belgesi ile, Türkiye’nin global dijital ekonomi pazarından daha büyük pay alarak sürdürülebilir kalkınma ve büyüme sağlaması hedefleniyor. Rapora göre yüksek teknolojiye dayalı bir kalkınma oluşturulamamış olmasının etkenleri arasında KOBİ’lerin dijital dönüşümde geri kalması, dijital dönüşümün ihtiyaç duyduğu beceri ve yetkinliklere sahip iş gücünün bulunmaması, yüksek teknolojinin iş modelleri ve kullanım senaryolarının oluşamaması ve büyük ölçekli şirketlerde yaygınlaşamaması, dijital girişimlere yönelik fonların, girişimlerin küresel pazarlarda rekabet gücünü artıracak büyüklükte olmaması yer alıyor.

Eylem planı hazırlanmalı

TÜSİAD ve TÜBİSAD işbirliği ile hazırlanan teknolojik dönüşüm vizyon raporunda yer alan maddeler ise şu şekilde;

Bütüncül ve koordineli yönetişim ve dijital vizyonda tek sahipliğin olması gerekli. Türkiye dijital ekonomi strateji ve eylem planı hazırlanmalı, sahiplendirilmeli ve izlenmeli.

Etkili teşvik mekanizması ve yüksek teknoloji alanında değer yaratan fonlamanın sağlanması gerekli. Dijital girişimler için mevcut fonların büyümesini sağlayacak ve etkisini artıracak insiyatifler hayata geçirilmeli, kitle fonlama araçları gibi yeni uygulamalar yaygınlaştırılmalı.

Dijital iş yapış şekilleriyle uyumlu hukuki altyapı ve düzenleme mekanizmalarının kurulması planlanmalı. Kişisel Verileri Koruma Kanunu’nun (KVKK) Avrupa Birliği Genel Veri Koruma Tüzüğü’ne (GDPR) uyum çalışmaları hızlandırılmalı, veri paylaşımını ilgilendiren mevzuat önceliklendirilmeli.

Dijital dönüşümü hızlandıracak ekosistemin kurulmalı, yüksek teknoloji temelli kümelenmeler oluşturulmalı.

Dijitalleşme ve yeni teknoloji alanlarında çalışan araştırma enstitülerinin sayısı kamu ve özel sektör desteğiyle artırılmalı.

Organize sanayi bölgeleri öncülüğünde “Dijital Dönüşüm Programları” oluşturulmalı ve hızlıca hayata geçirilmeli.

Doğal afetlere dayanıklı şehirler, yaşam alanları ve teknolojik altyapı kurulmalı. Risk değerlendirme ve önleyici faaliyetler için yeni nesil teknolojilerden yararlanılmalı, dijital altyapı güçlendirilmeli ve güvenliği sağlanmalı.

Geniş bant yatırımları hızlanmalı

Teknopark avantajlarının geliştirilmesi noktasında çalışmalar yapılmalı. Teknoloji üreten ve AR-GE yapan şirketlerin tamamı için Türkiye genelinde yaygınlaştırılmalı.

Geniş bant yatırımları ve yeni nesil iletişim teknolojisi çalışmaları hızlandırılmalı.

Temel seviye teknoloji yetkinliği genç nesilde yaygınlaştırılmalı, yeni nesil teknoloji odaklı eğitime ve teknoloji araçlarına erişim kolaylaştırılmalı. Mevcut iş gücünü teknoloji çalışanına dönüştürecek veya temel seviye dijital okuryazarlık kazandıracak programlar tasarlanmalı. Uluslararası deneyimi ve iş gücünü Türkiye’ye taşıyacak insiyatifler hayata geçirilmeli.