BETAM: Konut piyasasında durgunluk belirginleşti

Bahçeşehir Üniversitesi Ekonomik ve Toplumsal Araştırmalar Merkezi’nin (BETAM) Sahibinden.com ile hazırladığı “Konut piyasalarında belirginleşen durgunluk emareleri” başlıklı Satılık Konut Piyasası Görünümü: Ekim 2022 notu yayımlandı.

Buna göre, geçen yılın Eylül ayına göre Türkiye genelinde ortalama satılık konut ilan metrekare cari fiyatı yüzde 196,8 artarak 13 bin 766 TL oldu. Satılık konut ilan metrekare cari fiyatları aynı dönemde İstanbul’da yüzde 229,4, Ankara’da yüzde 205,6 ve İzmir’de yüzde 183,1 arttı. Ortalama satılık konut metrekare fiyatları İstanbul’da 20 bin 588 TL, Ankara’da 9 bin 307 TL ve İzmir’de 15 bin 455 TL oldu. Ülke genelindeki yıllık fiyat artış oranı geçen aya oranla 1,9 puan azaldı. Bu oranın 2021 Temmuz ayından sonra ilk kez azalması dikkat çekici olarak yorumlandı.

Öte yandan Eylül’de İstanbul’da yıllık fiyat artış oranının geçen aya kıyasla 9,4 puan azaldığı görüldü. Bu azalış raporların incelenmeye başladığı 2017 Eylül’den sonra en yüksek düşüş olarak kaydedildi. Ağustos’tan Eylül’e cari satılık konut fiyatlarındaki artışın aylık enflasyondan daha yüksek olması sonucu enflasyondan arındırılmış (reel) satış fiyatları hem ülke genelinde hem de üç büyük ilde yükseldi.

Konut talebi yüzde 16,7 düştü

Konut talebi endeksi Ağustos’taki kısmi yükselişin ardından Eylül’de yüzde 16,7 azaldı. Konut talep endeksinde Mayıs’tan Eylül’e büyük çapta bir azalma görüldü.

Öte yandan konut piyasasındaki canlılık göstergesi olarak izlenen satılan konutların satılık ilan sayısına oranı Ağustos ayına göre hem ülke genelinde hem de üç büyük ilde düştü. Oranın düşmesi satılık ilan sayısı artarken satılan konut sayısının azalmasından kaynaklandı.

Konut piyasasında bir diğer canlılık ölçütü olarak kullanılan satılık konut ilanlarının ne kadar süre yayında kaldıklarını gösteren “kapatılan ilan yaşı” geçen aya kıyasla ülke genelinde ve üç büyük ilde uzadı. Bu üç göstergedeki gelişmeler konut piyasasında durgunluk emareleri olarak yorumlandı.

Reel fiyatlarda yavaşlama

Temmuz ayında Haziran’a kıyasla ılımlı bir düzeyde 0,5 puan yükselen reel konut fiyatlarında yıllık artış oranı Ağustos’ta bir miktar düştü. Reel fiyatlardaki yıllık artış oranı geçen aya kıyasla 4 puan azalarak yüzde 61,8 oldu.

Konut arzı yükseldi

Satılık konut ilan sayısı hem ülke genelinde hem de üç büyük ilde arttı. Satılık konut arzı geçen aya oranla ülke genelinde 756 bin 805’ten 778 bin 180’e yüzde 2,8 çıktı. Artış, İstanbul’da yüzde 3,3, Ankara’da yüzde 2,4 olurken İzmir’de yüzde 7,3 olarak kaydedildi.

İlan arttı, satış düştü

Aylık değişimlerin arka planına bakıldığında satılık ilan sayısının arttığı satılan konut sayısının ise azaldığı görüldü. Önceki aya kıyasla, satılık ilan sayısı yüzde 2,8 yükselirken, satılan konut sayısı ise yüzde 14 oranında düştü.

Satılan konut sayısı Ağustos’ta bir miktar artsa da Eylül’de geçen aya kıyasla 6 bin 507 düştüğü görüldü. Buna göre, satılan konut sayısı Mayıs ayına kıyasla yaklaşık 47 bin düşük olarak ölçüldü. Bu göstergedeki gelişmelerin konut piyasasında durgunluğa işaret ettiği belirtildi.