Çalışanın büyümeden aldığı pay rekor düşük seviyede

OLCAY BÜYÜKTAŞ

TÜİK tarafından yayımlanan 2022 yılı büyüme verileri, çalışanların büyümeden aldığı payın tarihi seviyelerde gerilediğini ortaya koydu.

Çalışanların büyümeden aldığı pay bir önceki yıl yüzde 30,1’den yüzde 26,5’ye geriledi. Net işletme artığı/karma gelirin payı ise yüzde 52,5’ten yüzde 54,5’e yükseldi.

Söz konusu veri, işgücü ödemelerinin kaydedildiği 1998 yılından beri görülen en düşük seviye olurken, o yılların bile gerisinde kalındığı görüldü.

1998 yılında ücretlilerin aldığı pay yüzde 28,8 olarak kaydedilirken, sonraki yıllarda yüzde 29-30 arasında seyretti.

Yıllık bazda verilere yakından bakıldığında 1999 yılından itibaren düşüş eğilimi gösteren ücretlilerin payı, 2015 yılında yüzde 6,8 ile 7,1 arasında seyreden enflasyona karşın 2016 yılında asgari ücrete yapılan yüzde 30’luk artışla ciddi bir iyileşme gösterdi.

Ancak, yıllar içinde yükselen enflasyonun gerisinde kalan ücret artışları, çalışanların büyümeden aldığı payın da düşmesine yol açtı.

Çeyrek bazda da rekor düşüş

Bugüne gelindiğinde ise çalışanların büyümeden aldığı pay, veri setinin tutulmaya başladığı 2009 yılının da gerisinde kalırken, çeyreklik bazda 2003 yılından beri en düşük seviye olarak kaydedildi.

TÜİK verilerine göre çeyreklik bazda çalışanların aldığı iş gücü ödemeleri ilk çeyrekte yüzde 31,2, ikinci çeyrekte yüzde 25,4 olarak gerçekleşti. Bu yılın ikinci çeyreğinde görülen gerileme üçüncü çeyrekte yüksek enflasyon nedeniyle gerek asgari ücrete, gerek asgari ücretli dışındaki çalışanlara yapılan zamlarla yüzde 26,3’e yükselirken son çeyrekte yeniden yüzde 25,2’ye geriledi.

İşgücü ödemeleri 2022 yılında bir önceki yıla göre yüzde 82,7 artarken, net işletme artığı/karma gelir yüzde 115,2 arttı. 2022 yılının dördüncü çeyreğinde ise işgücü ödemeleri bir önceki yılın aynı çeyreğine göre yüzde 103,3 artarken, net işletme artığı/karma gelir yüzde 104,9 arttı.

Yeldan: Azalma trendi sürdü

Verileri değerlendiren Prof. Erinç Yeldan 2022’de GSYH’deki reel yüzde 5.6 artışa karşın, emeğin milli gelirden aldığı paydaki azalma trendinin devam ettiğini belirtti.

Yeldan, “Yeni sistemle birlikte 2019’un ikinci çeyreğinden sonra reel milli gelir çeyrek dönemler bazında yüzde 60 arttı. Sermaye gelirlerindeki artış yüzde 80’e ulaşırken, işgücü gelirleri reel olarak sadece yüzde 23 arttı. Bunun sonucunda 2019’un ikinci çeyreğinden bu yana emeğin payındaki gerileme yüzde 7.1 iken sermayenin payındaki artış yüzde 7.7 oldu” ifadelerini kullandı.

İşgücü ödemeleri arttı

Öte yandan TÜİK verilerine göre, işgücü ödemeleri 2022 yılında bir önceki yıla göre yüzde 82,7 artarken, net işletme artığı/karma gelir yüzde 115,2 arttı. 2022 yılının dördüncü çeyreğinde ise işgücü ödemeleri bir önceki yılın aynı çeyreğine göre yüzde 103,3 artarken, net işletme artığı/karma gelir yüzde 104,9 arttı.