Endüstri Bölgeleri Kanun Teklifi TBMM’de kabul edildi

AK Parti milletvekillerinin imzasını taşıyan E​​​​​ndüstri Bölgeleri Kanunu’nda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun ile Endüstri Bölgeleri Koordinasyon Kurulu’nun oluşumuna ilişkin hükümler kaldırıldı.

Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı, kurum ve kuruluşların veya yönetici şirketin başvurusuna istinaden veya resen yer seçimi yapmak suretiyle endüstri bölgeleri kurulu bölgelere, ilave alan önerisinde bulunabilecek. Bakanlıkça belirlenen alanlarda, Cumhurbaşkanınca endüstri bölgelerinin kurulmasına veya alan ilavesine izin verilebilecek. Belirlenen alanların Cumhurbaşkanlığına sunulmasından önce yönetici şirket kurulacak.

İlan edilen endüstri bölgesi alanından büyük olmamak kaydıyla bölgeye ilave edilecek alanlara Sanayi ve Teknoloji Bakanlığınca karar verilecek ve yeni sınırlar Resmi Gazete’de yayımlanacak.

Endüstri bölgesi ilan edilen alanlardaki araziler, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığınca kamulaştırılarak Hazine adına tescil edilecek. Bu arazilerin, Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığınca endüstri bölgesi olarak kullanılmak üzere Sanayi ve Teknoloji Bakanlığına tahsisi yapılacak.

Endüstri bölgesinin yatırıma hazır hale getirilmesi için gerekli kamulaştırma bedeli ve etüt, harita, plan, proje dahil altyapı ile ilgili tüm giderler öncelikle yönetici şirket veya yatırımcılar tarafından veya Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı bütçesine bu amaçla konulacak ödenekten karşılanacak. Kamulaştırma bedeli yönetici şirket tarafından karşılanmışsa düzenlemedeki teşvik tedbirine göre işlem yapılacak.

Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığınca Yenilenebilir Enerji Kaynak Alanı (YEKA) olarak belirlenen alanlar, yeniden yer seçimi yapılmadan doğrudan endüstri bölgesi ilan edilebilecek.

Yatırımcılar, yönetici şirket ile koordinasyon içinde belirlenecek

Endüstri bölgelerinde yatırım yapmak isteyen yerli ve yabancı gerçek ve tüzel kişilerin Sanayi ve Teknoloji Bakanlığına veya yönetici şirkete başvurusu üzerine, yönetici şirket ve bakanlığın belirlediği yatırımcılara ön yer tahsisi yapılacak. Yatırımcının ilgili yükümlülüklerini yerine getirmesinin ardından Sanayi ve Teknoloji Bakanlığının uygun görüşü üzerine yatırımcı lehine bağımsız ve sürekli nitelikte irtifak hakkı tesis edilecek veya kullanma izni verilecek.

Yatırımcı, irtifak hakkı veya kullanma izni verilmesinden itibaren belirlenen süre ve esaslar kapsamında en geç 5 yıl içinde yatırımını tamamlayacak. Verilen sürede yatırım gerçekleşmezse gecikmenin gerekçeleri Sanayi ve Teknoloji Bakanlığınca değerlendirilecek ve gerekirse bu süre 1 yıl uzatılabilecek. Verilen ek süre içinde yatırımın gerçekleşmemesi halinde Sanayi ve Teknoloji Bakanlığının talebi üzerine Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığınca irtifak hakkı tesisi veya kullanma izni sözleşmesi feshedilecek.

Atık suları ilgili deşarj standartlarında arıtarak belediye altyapısına veren endüstri bölgelerinden, belediyelerce atık su uzaklaştırma bedeli alınmayacak.

İrtifak haklarına ilişkin düzenlemeler

Kanunla, ÇED süreci, ÇED mevzuatında detaylı şekilde yer aldığı ve bu sürece yönelik ek maddeye ihtiyaç olmadığı için Endüstri Bölgeleri Kanunu’nun “ÇED Süreci” başlıklı maddesi yürürlükten kaldırıldı.

Endüstri bölgelerinde yer alan yatırımlara yatırım teşvik kararnamesi kapsamında hangi teşviklerin verileceği ve verilecek tüm teşviklerin hangi yatırımlara ne şekilde ve ölçüde uygulanacağı konularında Cumhurbaşkanı yetkili olacak. Cumhurbaşkanınca, endüstri bölgelerinde yer alan yatırımlara ilişkin ek teşvikler belirlenebilecek.

Sanayi ve Teknoloji Bakanlığınca, kamulaştırılan taşınmaz malların kamulaştırma bedelleri bakanlığın bütçesinden karşılanmışsa bu taşınmaz mallar üzerinde sözleşmesinde belirtilen süre kadar yönetici şirket veya yatırımcılar lehine bedeli karşılığında, kamulaştırma bedeli yönetici şirket veya yatırımcılar tarafından karşılanmışsa yönetici şirket veya yatırımcılar lehine bedelsiz olarak bağımsız ve sürekli irtifak hakkı tesis edilebilecek.

Düzenlemeyle yatırımcılara ve yönetici şirkete, endüstri bölgelerinde yatırımların tamamlanması şartıyla mülkiyet devri imkanı sağlanacak. Yönetici şirket, mülkiyet devrinden sonra satış ve kiralama yapabilecek.

Özel endüstri bölgesi ilan şartlarından biri olan kurulu alanlarda 150 bin metrekare şartı 100 bin metrekareye, boş alanlarda 200 bin metrekare şartı 150 bin metrekareye düşürülecek.

Endüstri Bölgeleri Kanunu’nda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun’a göre, endüstri bölgeleri imar ve parselasyon planları ile değişiklikleri, belirlenen esaslara uygun hazırlanacak, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığınca onaylanacak.

Onaylı imar ve parselasyon planları ve değişiklikleri Sanayi ve Teknoloji Bakanlığının internet sitesinde ve valilikçe belirlenecek ilan yerlerinde bir hafta süreyle ilan edilecek, itiraz olmazsa ilan süresinin sonunda yürürlüğe girecek. İmar planları hazırlanırken Sağlık Bakanlığı ile Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı arasında yapılacak protokol kapsamında belirlenen sağlık koruma bandı bırakılacak.

Endüstri bölgesi sınırlarındaki kapanan kadastral ve imar yolları ile parklar, her türlü sorumluluğu endüstri bölgesinin yönetilmesinden sorumlu şirkete ait olmak üzere Hazine adına tescil olunacak. Endüstri bölgelerindeki altyapı ve üstyapıya ilişkin etüt, harita ve projeler, ruhsat ve izinler, iş yeri açma ve çalışma ruhsatları Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı onayı ve denetimine tabi olacak.

Endüstri bölgelerindeki altyapı ve üstyapı projelerinin kontrolü, arazi kontrolü ve bunlara ilişkin altyapı ve üstyapı inşaatlarının yapım kontrolü ve işletme aşamasındaki kontroller Sanayi ve Teknoloji Bakanlığınca yapılacak veya yaptırılacak.

Ruhsatsız veya ruhsata aykırılığı tespit edilen yapılar için İmar Kanunu’nun ilgili maddeleri kapsamında yapılacak işlemler Sanayi ve Teknoloji Bakanlığınca tesis edilecek. Yapılara ilişkin yıkım kararı alınması halinde yıkım işlemi Sanayi ve Teknoloji Bakanlığının talimatı üzerine valilik tarafından yapılacak. Bu kapsamdaki idari para cezaları, Bakanlıkça verilecek.

Endüstri bölgeleri içinde yer alacak yatırımcılar, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı tarafından onaylanan ruhsat, onay ve izinlere ilişkin harçlardan muaf olacak.

İmar Kanunu’nun mekansal standartlar ve değer artış payına ilişkin hükümleri, endüstri bölgelerinde uygulanmayacak. Endüstri bölgesinin ihtiyacına göre eğitim, Ar-Ge, laboratuvar, enerji, lojistik, sağlık, güvenlik, kreş, park ve benzeri idari, ticari ve teknik hizmetlerin yer alacağı alanlar bırakılacak.

Yatırımcıların ihtiyaçları

Yatırımcıların ihtiyacı olan elektrik, su, kanalizasyon, doğalgaz, arıtma tesisi, yol, haberleşme, spor tesisleri ve benzeri altyapı ve genel hizmet tesislerini kurma ve işletme, kamu ve özel kuruluşlardan satın alarak dağıtım ve satışını yapma, endüstri bölgelerinin yönetilmesi ve işletilmesinden sorumlu tüzel kişinin yetki ve sorumluluğunda olacak.

Yatırımcılar elektrik, su, doğalgaz ve benzeri ihtiyaçlarını endüstri bölgesi tesislerinden karşılamak zorunda olacak. Endüstri bölgesinden sorumlu tüzel kişinin izni olmaksızın bu ihtiyaçlar başka yerden karşılanamayacak ve bu amaçla münferiden tesis kurulamayacak ancak elektrik dağıtım lisansına sahip endüstri bölgelerinde serbest tüketici sınırını aşan yatırımcılar, tedarikçilerini seçme hakkını, endüstri bölgesine dağıtım bedeli ödemek kaydıyla kullanabilecek.

Endüstri bölgelerinden sorumlu tüzel kişi, yatırımcıların elektrik ihtiyacını karşılamak amacıyla tüketim miktarına bakılmaksızın serbest tüketici sayılacak. Ayrı şirket kurma şartı aranmaksızın endüstri bölgelerinden sorumlu tüzel kişi veya yatırımcılar kendi ihtiyaçları için elektrik üretim tesisleri kurma ve işletme hakkına sahip olacak. Bu kapsamda endüstri bölgeleri sınırları içindeki elektrik üretim ve dağıtımına ilişkin faaliyetler, Elektrik Piyasası Kanunu ve ilgili mevzuat kapsamında yürütülecek.

Endüstri bölgesi ilan edilen alanda yatırımcılara ait elektrik veya doğalgaz aboneliğinin bulunması halinde doğalgaz dağıtımı ilgili dağıtım lisansı sahip tüzel kişinin muvafakatiyle, elektrik dağıtımı ise TEDAŞ ve ilgili dağıtım lisansı sahibi tüzel kişinin muvafakati ve TEDAŞ’a ait olan dağıtım tesis bedelinin TEDAŞ’a ödenmesi kaydıyla yapılabilecek.

Endüstri bölgelerinde elektriğin dağıtım, üretim ve işletme, faaliyetlerine ilişkin usul ve esaslar, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığının görüşünü almak kaydıyla EPDK tarafından düzenlenecek. Endüstri bölgelerinde doğalgazın dağıtım ve işletme faaliyetlerine ilişkin usul ve esaslar Bakanlıkça düzenlenecek.

Kamulaştırma ve altyapı harcamaları

Kanun’un “ihtisas endüstri bölgeleri” ve “münferit yatırımlar” başlıklı maddeleri yürürlükten kaldırıldı.

Özel endüstri bölgesi ilan şartlarından biri olan kurulu alanlarda 150 bin metrekare şartı 100 bin metrekareye, boş alanlarda 200 bin metrekare şartı 150 bin metrekareye düşürülecek. Daha küçük alanlarda yüksek teknolojili, stratejik, katma değerli, ihracat potansiyeli yüksek yatırımlar da özel endüstri bölgesi imkanlarından faydalanabilecek.

Özel endüstri bölgesi ilan edilen alan içerisinde başvuru sahibinin talep etmesi, özel mülkiyete konu arazi maliklerinin sanayi yatırımı yapmayı taahhüt etmesi şartıyla söz konusu özel mülkiyete konu arazinin kamulaştırılmaması yönünde düzenleme yapılıyor.

Özel endüstri bölgelerindeki kamulaştırma ve altyapı harcamaları başvuru sahibi tarafından karşılanacak, bu bölgelerde yer alacak yatırımcıların belirlenmesi aşamasında Sanayi ve Teknoloji Bakanlığından uygun görüş alınacak.

Özel endüstri bölgesi ilan edilecek alanlarda, gerçekleştirme süresi 5 yılı geçmemek üzere her yıl, bir önceki yıla ilişkin olarak Vergi Usul Kanunu uyarınca tespit ve ilan edilen yeniden değerleme oranında, takvim yılı başından geçerli olmak üzere güncellenmek kaydıyla en az 750 milyon lira tutarında yeni yatırım taahhüdünde bulunulması şartı aranacak.

Başvuru sahibinin talep etmesi ve özel endüstri bölgesi içerisindeki özel mülkiyete konu arazi maliklerinin bu düzenleme hükümleri gereğince yatırım yapacağını taahhüt etmeleri koşuluyla kamulaştırma yapılmayacak.

Özel endüstri bölgesinin yatırıma hazır hale getirilmesi için gerekli kamulaştırma, etüt, harita, plan, proje dahil altyapı ile ilgili tüm giderleri, başvuru sahibi gerçek ve tüzel kişi karşılayacak.

Özel endüstri bölgelerinde yönetim, işletme ve her türlü hizmet masrafları da yatırımcılarca karşılanacak. Bu bölgelerdeki yatırımcılar, yönetimden sorumlu başvuru sahibine mevzuattan kaynaklanan yükümlülük ve sorumluluklarını yerine getirmekle mükellef olacak.

Yönetici şirket, kurum ve kuruluşlardan gelen taleplerde başvuru sahibi tarafından, Bakanlıkça resen yapılan çalışmalarda ise endüstri bölgesinin kurulacağı il sınırları içindeki varsa sanayi odaları, yoksa ticaret ve sanayi odası veya Bakanlıkça belirlenen gerçek veya tüzel kişiler tarafından kurulacak. Yönetici şirket, Bakanlığın talebi üzerine faaliyetleriyle ilgili her türlü belge ve bilgiyi Bakanlığa sunacak. Yükümlülüklerini yerine getirmeyen yönetici şirket görevlilerine 50 bin liradan 200 bin liraya kadar Bakanlıkça idari para cezası verilecek.

Kanunun yürürlüğe girdiği tarihten önce, münferit yatırım yeri olarak tahsis edilen alanlarla ilan edilen ihtisas endüstri bölgeleri, “Endüstri bölgelerinin kuruluşu ve ilanı” başlıklı maddeye göre kurulan endüstri bölgesi olarak kabul edilecek.

TBMM Başkanvekili Nimetullah Erdoğmuş, kanun teklifinin kabul edilmesinin ardından 25 Ekim Salı günü saat 15.00’te toplanmak üzere birleşimi kapattı.