İş Bankası/Aran: Bir an evvel serbest piyasa koşullarına geri dönmeliyiz

İş Bankası Genel Müdürü Hakan Aran Bloomberg HT’nin sorularını yanıtladı.

Bankacılık sektörünün alınan makro ihtiyati önlemlerden nasıl etkilendiğine ilişkin görüşlerini paylaşan Aran, A Para Televizyonu tarafından düzenlenen Finansın Geleceği Zirvesi’ndeki ifadelerine de açıklık getirdi.

Aran, “Yeni ekonomi politikası doğrultusunda büyümeyi desteklemek amacıyla ihracat kredilerimizin payını yüzde 12’den yüzde 15’e çıkarttık. Yeni ekonomi modelimiz üretimi, ihracatı, yatırımları önceliklendiren bir model ve Türkiye’nin büyürken cari açık vermek gibi kronik sorununu çözmek için yola çıkıldı. Büyürken cari açık vermeyen bir ülke olmak yapısal bir dönüşüm ve çok ciddi bir yatırım gerektirir. Bankalar da kredi gücünü bu alanda kullanacak. Bu çok netti bizim için. Bu doğrultuda da tüm kredilerimizi bu alana seferber ettik. Bu dönüşümü desteklediğimizi düşünüyorduk. Faiz indirimleri öncesi biz bu alanları çok rahat bir şekilde kredilendirebiliyorduk“ dedi.

Faiz indirimleri ile birlikte, faiz indirimlerinin yan etkisi olan yüksek enflasyonla baş edebilmek için Merkez Bankası’nın makro ihtiyati tedbirler kapsamında krediyi sıkılaştırmaya başladığını hatırlatan Aran “Bu bizim için ne istendiğine dair mesajın biraz karışmasına ve hareket alanımızın daralmasına neden oldu. Öte yandan çok uzun vadeli menkul tesis etme gibi bir durumla karşılaştık.” şeklinde konuştu.

Aran “Bankalar kendi kredi kapasitelerini daraltmamalı ve bu yönde kararlar alınmamalı ve bu kararlar gözden geçirilmeli. Öte yandan müşterilerin tasarruf tercihlerine saygı gösterilmeli. Özellikle kur korumalı mevduatta yüzde 20 gibi bir dönüşüm oranımız var. Bunun üzerine ‘TL/YP dengesi yüzde elli elli olmazsa şu kadar menkul kıymet tesis edeceksiniz’ denmesinin ne büyümeye, ne istihdama, ne yatırıma bir faydası yok. Üstelik bizi de bunları desteklemekten alıkoyuyor” diye konuştu.

Aran sözlerine şöyle devam etti:

“2. Finansın Geleceği Zirvesi’nde yaptığım konuşmada, anladığımız politikaları desteklemek adına bankalara da destek olunması gerektiği ve bu desteğin de Merkez Bankası tarafından verilmesi gerektiğini ifade etmiştim. Sanki ekonomi politikasına veya Hazine Bakanı’na karşı bir şey söylemişim gibi bir algı yaratıldı; oysa doğrudan adreslediğim yer teknik bir konuydu.”

“Yaklaşımların dozunu iyi ayarlamak lazım”

Enflasyonu düşürmek için kullanılan araçların oranlı ve birbiriyle uyumlu olması gerektiğini belirten Aran “Krediye erişimde güçlük olmasının ekonomik aktivitede sorunlara yol açıyor. KOBİ’lerin krediye erişimi sorunsuz devam ediyor ama büyüklerin krediye erişiminde sorunlar olduğu için imkanı olanlar özel sektör tahvili çıkartarak bu sorunu çözmeye çalışıyor. ‘Büyükler önce elindeki Dövizi satsın, sonra krediye başvursun ki enflasyonla mücadele sonuç versin’ deniyor. Bunu dengeli olarak yapmak gerekiyor.

Arzu edilen sonuçla, sonuca gitmek için kullanılan araçların orantılı ve birbiriyle uyumlu olması gerekiyor. Burada arzu edilen sonuçla sonuca götürecek olan enstrümanların seçimi konusunda kantarın topuzunun kaçtığını düşünüyorum. Menkul kıymet yoluyla bu konuları düzenlemeye çalışmanın riskli alana geldiğine işaret etmeye çalışıyorum. Bu tür konularda bu yaklaşımların dozunu iyi ayarlamak lazım” dedi.

“Bir an evvel serbest piyasa koşullarına geri dönmeliyiz”

Türkiye’nin bir an önce serbest piyasa kurallarına dönmesi gerektiğini kaydeden Aran ‘menkul kıymet almanız gerekir’ kuralı geldiğinde, bu sırada Hazine sadece 20 yıllık tahville borçlanırsa, siz de 20 yıllık tahvil almak zorunda kalabilirsiniz ama ben bunu riskli buluyorum. Bunun zorla ve kuralla yaptırılmaması gerekir.

Bir an evvel serbest piyasa kurallarına dönmemiz gerektiğini düşünüyorum. Türkiye ekonomisini bugüne getiren şey serbest piyasa ekonomisini tercih etmemiz ve bu yolda ilerlememizdir. Bu tarz kural getirerek 20 yıllık borçlanmaya teşvik etmenin serbest piyasa koşullarını fazla zorlamak olduğunu düşünüyorum, doğru bulmuyorum” ifadesini kullandı.