Uzayda mahsur kalan astronotlar acı içinde dönebilir: “Bebek ayağı riski var”

ABD’li astronotlar Yapay Williams ve Butch Wilmore, Boeing uzay araçlarının teknik meseleler yaşaması nedeniyle Haziran ayından bu yana Milletlerarası Uzay İstasyonu’nda (ISS) mahsur kalmıştı.

Uzun süren bekleyişin akabinde, ikili ve öbür iki astronot, kendilerini Dünya’ya geri götürecek olan SpaceX Crew Dragon kapsülünün kapağını açtı.

NASA’ya nazaran, her şey planlandığı üzere giderse, astronotları taşıyan kapsül yaklaşık 17 saat süren bir seyahatin akabinde Türkiye saatiyle 00.00’da Florida’nın Körfez Kıyısı açıklarında suya iniş yapacak.

Ancak uzun müddet uzayda süzülmenin akabinde Yapay ve Butch, dünyaya döndüklerinde biraz farklı görünebilir ve hissedebilirler. Bunlardan biri, epey rahatsız edici olabilen ve basitçe ‘bebek ayakları’ olarak bilinen bir durum.

BEBEK AYAĞI NEDİR?

Dünya’da yürürken, insanların ayak tabanları daima baskı ve sürtünmeye maruz kalır. Bu da ayak derisinin vakitle kalınlaşmasına neden olur ve ayakları aşınmalara, rahatsızlıklara ve acıya karşı korur. Lakin uzayda yerçekimi olmadığı için, yürüyüş yapamayan astronotların ayak tabanları neredeyse hiç baskıya maruz kalmaz.

“DERİ YAVAŞ YAVAŞ DÖKÜLÜR”

Eski NASA astronotu Leroy Chiao, mevzuyla ilgili NewsNation Prime’a verdiği röportajda, “Altı ay ila bir yıl içinde ayaklarınızdaki kalın ve nasırlı deri yavaş yavaş dökülür” dedi. Sert derinin soyulmasının akabinde ayakların çoklukla yumuşak ve hassas kaldığını belirten Chiao, “Dünyaya döndüğünüzde adeta bebek ayaklarına sahip oluyorsunuz” sözlerini kullandı.

Ayakların tekrar sertleşmesi ve dayanıklılık kazanması haftalar hatta aylar sürebilir. Bu süreçte yürümek rahatsız edici ve hatta acı verici olabilir.

Chiao ayrıyeten, “Denge sisteminiz bozulduğu için kendinizi mide bulantısı hissiyle birlikte biraz hasta üzere hissedebilirsiniz. Bana sorarsanız, grip olmuş üzere hissettiriyor ve olağan hissetmek birkaç hafta alıyor” sözlerini kullandı.

Bir öbür eski NASA astronotu Terry Virts ise Dünya’ya ayak bastığında hissettiklerini “Gerçekten ağır bir baş dönmesi yaşıyor gibiydim” tabirleriyle açıkladı ve istikrarını geri kazanmakta zorlandığını söyledi.

ASTRONOTLAR ÖBÜR HANGİ YAN TESİRLE KARŞILAŞIYOR?

Yerçekimi ortamında yaşamak üzere gelişen insan bedeni, uzun mühlet yerçekimsiz ortama maruz kalınca istikrar duyusu, kas kütlesi ve hücre üretimi üzere bedensel fonksiyonlarda sorunlarla karşılaşıyor.

Bu yüzden astronotlar Dünya’ya döndüklerinde, yerçekimi ile tekrar müsabakaları nedeniyle önemli baş dönmesi yaşayabilirler. Yerçekimsiz ortamda uzun mühlet kalmak, Dünya’da günlük hayatta kullanılan kasların çalışmasını pürüzler. Örneğin, yürümek için bacakların ya da dik durmak için boyun ve sırt kaslarının kullanılması gerekmez.

Bu nedenle, insan bedeni kullanılmayan kasları gereksiz bularak vakitle parçalamaya başlar. Bu sürece kas atrofisi (kas kaybı) denir.

KALPLERİ KÜÇÜLÜYOR

Ayrıca, yerçekimsiz ortamda uzun mühlet vakit geçiren astronotların kalpleri bir ölçü küçülebilir zira beden, kanı pompalamak için eskisi kadar fazla efor göstermeye gereksinim duymaz. Bunun yanında, astronotların beden sıvıları yerçekimsiz ortamda farklı biçimde hareket ettiğinden, göz sonuna baskı yaparak görüşü bulanıklaştırabilir.

Bunlara ek olarak, uzun vadeli izolasyon ve küçük bir alanda kapalı kalmak ruhsal tesirlere neden olabilir, telaş ve depresyona yol açabilir.

ASTRONOTLAR NASIL DÜZGÜNLEŞİYOR?

Dünya’ya dönen astronotlar, fizikî ve ruhsal değerlendirmelerden geçer. Akabinde güçlendirme idmanları, kardiyovasküler idmanlar ve ruhsal dayanak içeren kapsamlı bir rehabilitasyon süreci başlar.

Çoğu astronot vakitle büsbütün düzgünleşir. Fakat, kimileri uzun vadeli tesirlerle karşılaşabilir.