Yatırım alan girişimlerin vergilendirilmesi, girişimcileri nasıl etkileyecek?

Hande Berktan

Geçtiğimiz sene yatırım almış ve emisyon primi elde etmiş girişimleri etkileyecek ek vergi kararı Resmi Gazete’de yayımlandı. Emisyon primi ile 2022’de yatırım alan girişimler yüzde 10 vergi ödeyecek.

Yatırımcılar ve girişimciler, Resmi Gazetede yayımlanan ‘Bazı Alacakların Yeniden Yapılandırılması ile Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun’ ile getirilen ve yatırım alan girişimlerin de ödemekle yükümlü kalacağı yeni ek verginin, Türkiye’nin girişim ve yatırımlara olumsuz etkileri olacağı görüşünde.

Teknoloji dünyasının girişimcileri ve yatırımcıları, yeni verginin girişimcilik ekosistemine etkilerini Bloomberg HT için değerlendirdi.

“Beklenmedik vergisel düzenlemeler, yabancı yatırımcıları huzursuz eder”

Finberg Yönetim Kurulu Üyesi ve yatırımcı İhsan Elgin, öngörülemeyen, aniden getirilen vergilerin girişimcilik ekosistemine her zaman zarar verdiğini söyledi. İhsan Elgin “Bu karar alınırken girişimcilik dünyasına böylesine zarar vereceğinin farkında olunduğunu düşünmüyorum. Büyümesi için yıllardır çaba verilen girişimcilik ekosisteminin az sayıda yatırım almış girişimlerinin bölgesel rekabette mücadele edip büyümek için kullanacağı sermayesinden vergi almak stratejik olarak doğru hamle değil. Çünkü bu bir gelir değil. Zaten yeni kurulan girişimler ilk etapta kar eden yapılar dahi değil. Bu gibi beklenmedik düzenlemeler her zaman yabancı yatırımcıları huzursuz eder. Çünkü yatırdığınız tutarın belli bir oranı bir anda girişimin bütçesinden çıkıp vergiye gidiyor. Öngörülemeyen gelişmeler piyasalara güven vermez” değerlendirmesini yaptı.

“Vergiler, start-up’ların merkezlerini, yatırımcı dostu ülkelere taşımalarına neden olur”

Comodif CEO’su ve TÜBİSAD Yönetim Kurulu Üyesi girişimci Serdar Urçar, yatırım alan girişimlere getirilen yüzde 10 oranındaki verginin start-up’ların merkezlerini, Avrupa’da, girişimcilere cazip koşullar sağlayan ülkelere kaydırabilecekleri endişesini dile getirdi. Comodif CEO’su Urçar “Erken aşamadaki yani çekirdek öncesi yatırım alan start-up’lara ve scale-up‘lara, bu ek verginin olumsuz etkilere olacak. Bu vergi, yatırım almış, yeni kurulmuş teknoloji şirketlerinin ömrünü kısaltabilir. Çünkü yatırım alındıktan sonra bu paranın bir kısmı insan kaynağına bir kısmı pazarlamaya ve önemli bir bölümü de ürün geliştirmeye harcanır. Bugün getirilen bu vergi, yatırım alan girişimlerin operasyonlarını sekteye uğratacaktır. Bu vergilendirme yatırım turuna çıkacak olan girişimlerin, aynı zamanda yatırım almasını zorlaştıracak bir karar” dedi.

Serdar Urçar “Bu vergilendirme, start-up’ların merkezlerini Türkiye’den, Hollanda, İngiltere, Almanya, Estonya ve Malta gibi start-up dostu, cazip ve esnek koşullar sağlayan ülkelere taşımalarına neden olur. Söz konusu ek vergi uygulaması, yurt dışında şirket kurma taleplerini artırabilir. Vergilendirme Türkiye’deki girişimcilik ekosistemini olumsuz etkileyen bir unsur olacak” uyarısında bulundu.

“Bu vergi yanlışlığı, şirketleri sürdürülebilir kılmak için mutlaka düzeltilmeli”

Türkiye Bilişim Vakfı ve Boğaziçi Ventures Yönetim Kurulu Üyesi Barış Özistek, bazı girişimlerin kasasında bu vergiyi ödeyecek nakitlerin dahi bulunmadığını dolayısıyla ciddi mağduriyetler olacağını, şirket kurucuları ve yönetim kurulu üyelerinin vergi cezaları ile karşı karşıya kalmasının söz konusu olacağını söyledi. Barış Özistek vergilendirmeye ilişkin “Emisyon primlerinden yüzde 10 vergi alınması konusu maalesef Türkiye girişim ekosistemini derinden yaralayan ve uzun dönemli zarar veren bir karar. Emisyon primi dediğimiz konu aslında sermaye. Bu kararla sermayeden vergi alınmış oluyor. Bu durumdan en çok da teknoloji girişimleri olumsuz etkileniyor olacaklar. Şirketlerine Türkiye ve yurtdışından yatırım alıp teknoloji geliştiren, doğal olarak bu süreçte bir gelir üretmeden aldıkları yatırımları teknoloji geliştirmek için istihdam ettikleri ekiplerine aktaran girişimler kasalarında kalan paranın önemli bir bölümünü vergi olarak ödemekle karşı karşıyalar. Bazı girişimlerin kasasında bu vergiyi ödeyecek bir nakit de bulunmuyor, dolayısıyla ciddi mağduriyetler doğması, şirket kurucuları ve yönetim kurulu üyelerinin vergi cezaları ile karşı karşıya kalması söz konusu olacak” dedi.

“Teknoloji girişimlerini, Türkiye’de tutmak zorlaşacak”

Konuya örneklendirerek anlatan Özistek “Bir girişimin, almış olduğu yatırımın yüzde 10’unu vergi olarak ödemesi aslında 5 aylık yaşam süresinin 3 aya düşmesi anlamına geliyor. Türkiye Bilişim Vakfı, TÜBİSAD, TÜSİAD ve Girişimcilik Vakfı olarak farklı ortamlarda konuyu örnekleri ile dile getirdik, hatta TBV ve TÜSİAD ortak bir basın açıklaması ile konunun hassasiyetine dikkat çektik. Dile getirilen en büyük endişe, yatırımcıların sermayeden vergi alınması sonrasında Türkiye’deki teknoloji şirketlerine yatırım yapma konusunda çekinceli davranacakları ve Türk şirketlerin yurtdışına taşınmaları konusunda ısrarcı olacakları şeklinde oldu. Teknoloji girişimlerinin yurtdışına kurulması ya da taşınması çok kolay. Bu vergi sonrasında Türkiye’de bu şirketleri tutmamız çok güç olabilir. Uzun yıllar verilen uğraşlar ve devletin sağlamış olduğu teşvikler sonucunda milyar dolar üzerine çıkan bilişim ihracatını kaybedebiliriz. Şahsen çıkarılmış olan verginin amacının kesinlikle girişimlere gelen yatırımdan, yani sermayeden vergi olmak olduğunu düşünmüyorum. Bu yanlışlık mutlaka düzelecektir, aksi durumda teknoloji girişimleri ve yatırım ekosisteminin gelişiminin durması ve hatta gerilemesi kaçınılmazdır. Vergi yüzünden batan, çalışan maaşlarını ödeyemeyen ya da şirketlerini apar topar yurtdışına taşıyan şirketleri çok kısa süre içinde duyabiliriz, böyle bir şey yaşanmadan konuya çözüm bulunacağına eminim.” uyarısında bulundu.

Kesinleşen yeni vergi bu yıl içerisinde iki basamaklı olarak ödenecek. Kar eden ya da zarar eden fark etmeksizin tüm girişimleri bağlayan bu kararın sonucunda vergi, Nisan ve Ağustos aylarında eşit taksitlerle ödenecek.