Tarihi Güneş patlaması sonrası uzayda olağanüstü alarm verilmişti: Dev delikten gelen gizemli gaz Dünya’yı etkiler mi?

Avrupa Uzay Ajansı (ESA) ve NASA’nın ortak projesi Solar Orbiter, 24-25 Ekim 2023 tarihlerinde Güneş’in atmosferinde rekor seviyede helyum-3 izotopu tespit etti. Güneş’in yüzeyindeki koronal delik bölgesinden yayılan bu jet, daha önce gözlemlenmiş en yoğun helyum-3 salınımına neden oldu.

Helyum-3 nedir ve neden önemlidir?

Helyum-3, doğada nadir bulunan bir izotop olup, helyum-4’ten bir nötron daha hafiftir. Genellikle 2.500 helyum-4 iyonuna karşı yalnızca bir helyum-3 iyonu düşer. Ancak Güneş’teki bu jet, normal oranın 180 bin katı yoğunlukta helyum-3 içeriyordu.

Koronal deliklerin etkisi ne?

Koronal delikler, Güneş’in atmosferinde düşük sıcaklık ve yoğunluğa sahip bölgeler olarak bilinir. Bu bölgelerdeki manyetik alanlar daha geçirgendir ve plazmanın yüksek hızlarla uzaya fırlamasına neden olur. Ekim 2023’te gözlemlenen jet, böyle bir koronal deliğin kenarından fırladı.

Sadece helyum değil: Kimyasal bileşim şaşırttı

Normalde helyum-3 yoğunluğu yüksek olan güneş parçacık olayları, aynı zamanda demir gibi ağır elementler de içerir. Ancak bu olayda demir seviyeleri düşüktü; karbon, azot, silikon ve kükürt gibi daha hafif elementler baskındı. Bu durum bilim insanlarını oldukça şaşırttı.

Astrofizikçiler ne diyor?

Southwest Araştırma Enstitüsü’nden astrofizikçi Radoslav Bucík, helyum-3’ün bu denli zenginleşmesinin, zayıf manyetik alanlara sahip bölgelerdeki düşük türbülanslı plazmalarla ilişkili olduğunu belirtiyor. Bu da, güneş jetlerinin fiziksel mekanizmasını anlama konusunda yeni ipuçları sunuyor.

Bu tür olaylar ne kadar nadir?

1999-2023 yılları arasında benzer kimyasal profilde yalnızca 19 olay kaydedildi. Bu durum, bu tür güneş jetlerinin ya gerçekten çok nadir olduğunu ya da Güneş’e yeterince yakın olmadığımız için genellikle fark edilmediğini düşündürüyor. Solar Orbiter, bu tespit için benzersiz bir konuma sahipti.