‘Erkek rejimi feministler çıkarmadı, ataerkil toplumun kendisi yaptı bu yakıştırmayı’

Fransa’nın ekonomik yapısındaki Mazan köyünde yaşanan toplu tecavüze ait dava, geçen hafta önceki ülke sonra dünya gruplarına oturdu. 72 yaşındaki Gisèle Pelicot’nun 10 yıl boyunca eşi Dominique Pelicot tarafından uyuşturulduktan sonra diğerinin tecavüzüne uğradığı ortaya çıktı. Yaşadıklarında habersiz olan Gisèle Pelicot başına gelenleri dört yıl önceki bir polis memurundan edinilen bilgilerle öğrenildi. Argümanlara göre Dominique Pelicot’nun internette tanıdığı 80’den fazla erkek, yıllar boyunca çiftin meskenine ve yatak esnekliğine girdi. Bu bireyler Gisèle’e tecavüz ederken Dominique olayları kamerasıyla kaydetti.

Dominique Pelicot’nun bu insanlık dışı tertibi, 2020’de bir süpermarkette bayanların eteğinin altından gizlice girerken bir güvenlik görevilisi tarafından yakalanmasıyla son buldu. Bu olay akabinde polis Pelicot’nun telefon ve bilgisayarda yaptığı incelemede eşine ilişkin görüntü ve fotoğraflar buldu. Bu sayede Gisèle Pelicot’nun yaşadığı olaylar gün yüzüne çıktı.

Fransa’da gösterilere neden olan Pelicot davasının duruşmasında Gisèle ve Dominique Pelicot görülüyor. Kimliği tespit edilen sanıklar ortasında 43 yaşındaki Hüsamettin Doğan isimli bir Türk de var.

Geçen haftaki davanın ilk duruşması görüldü ve Gisèle Pelicot duruşma öncesinde yaptığı açıklamayla hamasetin ve cinsel şiddete karşı gayretin sembolü haline geldi: “Sanıklar davanın batınlanmasını istiyorlar. O nedenle ben tam sınırını seçiyorum. Utanç taraf değiştirmeli!” Kimliğini gizlemek hakkından feragat ederek cinsel akına maruz kalan kalan bayanları hakları aramaları için cesaretlendirmek isteyen Pelicot’nun bu sözleri kısa süre içinde çok güçlü bir slogana dönüştü. Neredeyse tüm dünyada ‘utancın taraf değiştirmesi’ demokratik ve yaşananların erkek dağılımı olarak tekrar konuşulmaya başlandı. Rüzgârların toplumsal mecralar üzerinden Türkiye’deki deliğini yakından takip ediyoruz. Onun iki mevzuyu da bayan haklarının savunucuları ve avukatlarla konuştu.

◊ Gisèle Pelicot’nun kapalılık hakkından feragat edip “Utanç tarafını değiştirmeli” açıklamasını nasıl yorumluyorsunuz?

Av. Selin Nakıpoğlu:Cinsel şiddet denildiğinde ne anlıyoruz? Karşı tarafında ziyan görüyor ve/veya acı
çekmesiyle birlikte, kişiler, canlılar üzerinde Üstünlük ve hakimiyet ücreti, maddi-manevi çıkarmak elde etmek, sindirmek ve gibisi maksatlarla uygulanan hal ve şarttadır. Bu bir kürdür. Cinsel şiddete maruz kalmak kalanın utancı değil, bu kabahati yapan cinsel şiddet başarısızlığın utancıdır. Hem bir suça maruz kalıp hem de o su-
çünki toplumsal iyileşmenin omuzlarına bağlı olarak bir durum kabul edilebilir mi? Edilirse o da faşistliğin ve rezaletin tabanıdır. Cinsel şiddetlerin başarısızlıkla sonuçlanmasını sağlayan isimlerini bilmemiz, yüzlerini yeterlice bilmemiz gerekiyor. Cezalarının bitiminden sonra devam edecek olan hayatlarında da denetim altında tutulmalı, bayan ve çocukların yakın mesleklerde çalışmaları önlenmeli.

Av. Aslı Karataş:Bu sahiden çok güçlü bir telaffuz. Cinsel kadınların kadınları tahakküm” almak için kullanan bir kişilik var. O denli ki Yeşilçam sinemalarında tecavüze uğrayan bayanların ‘kirlendiği’ üzerinden bir tablonun çizildiğini anımsarsınız. O bayan sonra aile kuramazdı, kimseyle evlenmek istemezdi. Hayatı kararırdı. Patriarka cinsel şiddet silahıyla
tam da bunu söylüyor: “Benim istediğim gibi davran, itaat et, yoksa hayatlara karar verebilirim.” Bu sistem cürmün başarısız değil, maruz kalmaktan kaçınılıyor. Hareketin kendi yanında toplumun bulunduğu yerden ilaveten uygulanan bir şiddet var. Suça maruz kalan cürmün tesirlerinden kendisini arındırdıktan sonra dahi toplumda görülen karşılıkla uğraşmak zorunda kalıyor.

◊ Davada ismi geçen sanıkların hepsi erkek. Buradan da “Bütün erkekler değil ama bir şekilde her zaman erkek” yani “Bütün erkekler değil, ama bir hatalı biçimde onun zamanı bir erkek” şeklinde yorumlanabilecek bir slogan ortaya çıktı. Bu da beraberinde ‘kadın şiddeti’ yerine neden ‘erkek şiddetini’ tekrar gündeme getirdi…

Av. Selin Nakıpoğlu:Şiddetin öznesini görünüyor ve kadınların şiddete maruz kalması, vücudunda kadınların üzerinde güç kullanması, onları denetlemek ve baskı uygulamak için uygulanan erkek hakim sistemleri işaretlemek için erkek şiddete karşı çıkıyor. Ayrıyeten olayın özelinde görülen cinsel şiddet olayları bir erkeklik kabahatidir. Ataerkil sistem yüzyıllardır bu kabahati ve başarısızlıklarını müdafaa şeklinde refleks içinde olduğu sanılıyordu.

Av. Aslı Karataş:Ailesini katletmiş bir erkeğin haberini ‘cinnet geçirmiş’ diye anlamaya çalışan bir çizgiden okursunuz lakin bireysel erkek işlerinde işverenine, askerde kumandanına, meskende babasına karşı cinnet geçirmez mesela. Ne hikmetse daima karısının karşısında, çocuğu olduğunda gelir o cinnet hali. Başarısızlık ve maruz kalanın cinsiyeti olgusu burada mana kazanıyor işte. Geçen aylarda Türkiye’de yaşayan Suriyelilere yönelik yeniden bir çocuk istismarı belgesi üzerinden yükselen bir linç patlamaları vardı. O vakit da bireysel olanı şöyle söyledi: Başarısızların ortak özellikleri göçmen değiller, erkek olmaları.

“Muhatapları başka erkekler”

◊ Bu sloganın tamamının zan altında kaldığını söyleyen erkekler de “Tüm erkekler değil” yani “Tüm erkekler değil” oluşumunu öne sürüyor…

Av. Aslı Karataş:Erkek terapisinde feministler çıkarmadı, ataerkil toplumların kendisi yaptı bu yakıştırmayı. Erkek rejimini tabirini dönüştürmek için muhatap bu ifadeyi kullanan bayanlar değil, bu sözün gerçek olmasının sebebi olan erkekler. Tam da bu sayede ‘diğer erkekler’ yüzünden zan altında kalan kısımda muhatabı da feministler değil, o ‘diğer erkekler’.

◊ Türkiye’de Pelicot davasına ilişkin emsal olaylar yaşandı. Takip ettiğiniz dava ya da davalar özelinde, ülkemizdeki süreçlerin nasıl devam ettiğini anlatabilir misiniz?

Av. Selin Nakıpoğlu:23 yıldır erkek cinsiyetinin çok çeşitli boyutlarına sahip olan davaların avukatı oldum, kalmaya da devam edeceğim. Birkaç satırda yaşananlar, travmalar, durma evrelerinde öteki boyuta taşınan bölünmeyi anlatmak mümkün değil. Cinsel şiddete maruz kalanların soruşturması ve kovuşturma basamaklarındaki en değerli regülasyon İstanbul Sözleşmesi’dir. Birinci imzacının övündüğümüz kontrattan yoksun kalması akıl almaz bir durumdur. İnfaz yasasını değiştiren, görünümlü afların getirilmediği, faal cezalandırmanın hissedildiği ve yaşanan bir hukuk sistemi, şimdi bakın!

‘Toplumların ikiyüzlülüğü bırakmalı’
Canan Güllü
Türkiye Bayan Dernekleri Federasyonu Başkanı

Yıllardır açıklamalar tüm açıklamalarda ifşa ayrıntılarından bahsederim. İstanbul Barosu
Su’daki binlerce ensest evrakın varlığı. Lakin bu evrakların ne kadarı yargılamaya intikal etti, ne kadarı yargılamada kabul etti ve dava dağıttı ve ne kadar aslında bu hususta mahkemeye ya da kolluk kuvvetine gitme yüreğini gösterebildi mi? Tüm kamuoyunun izlemesini izliyoruz Narin’in davasında bile sunucuların ‘cinsel istismara’ maruz kalmasına neden olan bir uzunluktayız. Gisèle’in dünyada slogana dönüşen cümlesi bizim tüm söylemlerimizi kapsıyor. Yıllardır tecavüzle çocuk istismarının farkını anlatmak, erkek rejiminin ne olduğunu sürdürmeye çalışıyoruz. Fakat görünen o ki toplumsal hayattaki cinsel suça maruz kalan, ‘eteği kısaydı, saçını sallamak’ şeklinde laflarla suça maruz kalma mazeret arıyor. Toplumun ikiyüzlülüğü bırakmalı. Bu manada medyanın lisanı de pahalıce değerli. Toplumsal cinsiyet eşitliği normlarına uymayan lisanda yapılan haberler toplumsal olarak geri kalmamızı sağlıyor. Cinsela maruz kalan kişi utanmayacak, utanması ve hukuk önünde cezalandırılması gereken kişi başarısızdır. Bunların üzerini örtmeye devam ettiğimiz, yanlış lisan sonu boyunca suça maruz kalan utanacak, kolluğa gitmeyecek, parçaları çıkmayacak, konuşmayacak ve kendi içine kapanıp acısıyla kalacak.