Artık her eserin organiği var… Pekala organik besinler nitekim daha mı yararlı? Klâsik metotla yetiştirilen eserlerden ne farkı var?
Organik ismiyle satılan sebzeler, meyveler, meyve suları, yağlar, yumurtalar ve daha birçok besin son yıllarda çok daha fazla karşımıza çıkıyor. Hatta artık semtlerde kurulan ‘organik pazarlar’ bile var. Öte yandan organik eserler başkalarına nazaran daha değerliye mâl oluyor. Pekala daha yüksek fiyat etiketi daha fazla sıhhat yararlarını da beraberinde getiriyor mu? Organik besinler hakikaten daha mı besleyici?
Organik besinleri her vakit satın almak bütçenizi aşıyor ise uzmanlar endişelenmemenizi, klâsik besinlerden da birebir besin yararlarını alabileceğinizi söylüyor. En kıymetli şeyin ise organik besinlerden fazla bol meyve ve zerzevat içeren sağlıklı bir beslenme hali uygulamanız olduğunu ekliyorlar.
Organik besinler neden daha pahalıdır?
Tarım Bakanlığı organik gıda üreticileri için katı kurallar belirlemektedir. Örneğin sertifikalı organik eserler, birçok sentetik pestisit ve herbisit kullanılmadan yetiştirilmelidir. Et, kümes hayvanları, süt eserleri ve yumurta üzere hayvansal eserler ise yıl boyunca açık havaya erişimi olan ve büyüme hormonları ya da antibiyotikler kullanılmadan yetiştirilen hayvanlardan elde edilmelidir. Organik eserlerde genetik mühendisliği de kullanılamaz.
Colorado Springs Üniversitesi’nde beslenme ve diyetetik programı yöneticisi ve diyetisyen olan Sean Svette, organik besinlerin klâsik muadillerinden daha değerli olmasının bir nedeninin, sentetik pestisitler yahut herbisitler olmadan üretilmelerinin daha fazla emek gerektirmesi olduğunu söyledi.
Örneğin yabani otları öldüren güçlü bir herbisit kullanmayan organik bir çiftçinin yabani otları temizlemek için daha fazla emekçi çalıştırması gerekebilir.
Daha yüksek maliyetler daha fazla besin manasına mı geliyor?
Birmingham’daki Alabama Üniversitesi’nde beslenme bilimleri profesörü olan Lizzy Davis, protein, karbonhidrat ve yağ üzere makro besinler açısından organik ve organik olmayan besinler ortasında bir fark olmadığını söyledi.
Bazı çalışmalar vitaminler, mineraller ve kimi antioksidanlar üzere mikro besinler ortasında küçük farklılıklar olduğunu göstermektedir. Örneğin bir çalışmada, organik yaban mersini ve mısırın organik olmayan muadillerine nazaran daha yüksek antioksidan düzeyleri içerebileceği bulundu.
Ancak Dr. Davis, bu bulguların tutarsız olduğunu söyledi. Ve araştırmacıların bu mikro besin farklılıklarının sıhhati etkileyecek kadar büyük olduğunu kanıtlamadıklarını da kelamlarına ekledi.
Virginia Üniversitesi Tıp Fakültesi’nde pediatri doçenti olan Dr. Irene Mathieu, “Bu çalışmalar, büyük ölçekte tekrarlanmamış tek seferlik çalışmalardır. Daha büyük tahlillerin birçok kesin sonuç vermemiştir” dedi.
Organik besinler hastalık riskinizi azaltır mı?
Organik besinlerin uzun vadeli sıhhat tesirlerini araştıran çalışmalar biraz karmaşık.
2018 yılında Fransa’da yaklaşık 70.000 yetişkin üzerinde yapılan bir çalışmada, araştırmacılar organik besinlerle en sık beslenenlerde, hiç organik besin tüketmeyenlere kıyasla yüzde 25 daha az kanser teşhisi konulduğunu tespit etti.
Ancak birkaç yıl evvel, İngiltere’de yaklaşık 623.000 orta yaşlı bayan üzerinde yapılan bir çalışmada, organik beslenenler ile organik beslenmeyenler ortasında kanser oranlarında bir fark bulunamadı.
Dr. Mathieu, bu çelişkili bulguların bir açıklamasının, daima olarak organik besin tüketen insanların klasik besin tüketenlere kıyasla daha sağlıklı beslenme alışkanlıklarına ve daha yüksek gelire sahip olmaları olduğunu söyledi. Hasebiyle, organik besinlerin kendilerinin rastgele bir sıhhat sonucuna neden olduğunu söyleyemeyiz. Bu çalışmalar birebir vakitte insanların aylar yahut yıllar boyunca yedikleri her şeyi yanlışsız bir formda hatırlamalarına dayanmaktadır ki bunu yapmak epey zordur.
Diğer çalışmalar, organik besinlerle beslenmenin daha düşük diyabet, obezite ve kalp hastalığı riskleriyle kontaklı olabileceğini öne sürmektedir. Lakin bunlar da emsal biçimde neden ve sonuç alakasını kanıtlamamıştır.
Organik fiyat etiketine kıymet mi?
Anketler ekseriyetle pestisit maruziyetini klâsik olarak üretilen besinlerle ilgili temel kaygılardan biri olarak gösteriyor.
Uzmanlar, organik olmayan besinleri tüketirken maruz kaldığımız sentetik pestisit düzeylerinin bize ziyan verebileceğine dair şu anda somut bir delil bulunmadığını söyledi. Lakin bu pestisitlerin ziyanlı olmadığı manasına gelmiyor.
Araştırmalar, sistemli olarak yüksek seviyede bu pestisitlere maruz kalan tarım personellerinin Parkinson hastalığı ve muhtemelen birtakım kanserler üzere muhakkak rahatsızlıklara yakalanma riskinin daha yüksek olabileceğini gösteriyor.
Bazı beşerler genetiği değiştirilmiş organizmalardan yahut G.M.O.’lardan kaçınmak için organik besinleri tercih edebiliyor lakin bunların insan sıhhati için risk oluşturduğuna dair çok az ispat var.
Sonuç nedir?
Sean Svette, insanların pestisit maruziyetlerini azaltmak istemelerinin anlaşılabilir olduğunu söyledi, “Her şeyi organik olarak satın almaya gücünüz yetmiyorsa en çok yediğiniz besinlere odaklanabilirsiniz” dedi.
Çevre Müdafaa Ajansı’na nazaran, taze meyve ve zerzevatları akan suyun altında yıkamak ve ovmak da yüzeylerindeki eser kimyasal düzeylerini azaltmaya yardımcı olabilir lakin büsbütün ortadan kaldırmaz.
Dr. Davis, marulun dış yaprakları üzere yapraklı yeşilliklerin dış katmanlarını atmanın da yardımcı olabileceğini söyledi ve ekledi: “Pestisitler bazen et ve kümes hayvanlarının derisinde yahut yağında toplanıyor. Bu kısımları kesmenin bir ziyanı olmayacaktır.”
Sonuç olarak uzmanlar, sıhhatiniz için yapabileceğiniz en uygun şeyin organik olsun ya da olmasın meyve, zerzevat, tam tahıllar ve işlenmemiş besinler üzere genel olarak besleyici besinlere öncelik vermek olduğunu söylüyor.
Dr. Mathieu, “Çeşitli meyveler, sebzeler ve tam tahıllar daha âlâ bir sıhhat için sahiden tavsiye edilen şeyler. Bunu destekleyen güçlü delillerimiz var” dedi.
The New York Times’ın ‘Are Organic Foods Really More Nutritious?’ başlıklı haberinden derlenmiştir.